تخمین طول مراحل نمو گلرنگ رقم صفه با استفاده از درجه حرارت و طول روز

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 9، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 27، مهر 1391، صفحه 555-569   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i3.17806

نویسنده

محمدرضا شهسواری^*

چکیده

انجام فعالیت‌های کشاورزی اغلب به اطلاعات دقیقی در مورد تاریخ وقوع مراحل خاص نمو نیاز دارد. به منظور تخمین طول مراحل نمو گلرنگ رقم صفه با استفاده از درجه حرارت و طول روز، از آزمایشات تاریخ کاشت این رقم طی سال‌های 1388-1383 در مزرعه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اصفهان استفاده شد. برای تخمین طول نمو هر مرحله، طول هر مرحله به عنوان متغیر تابع و متغیر‌های حرارتی، طول روز و حاصل ضرب متغیر‌های حرارتی با متغیر‌های طول روز به عنوان متغیر مستقل در رگرسیون مرحله ای مورد استفاده قرار گرفتند. مرحله ای از رگرسیون به عنوان مدل مناسب انتخاب گردید که ضریب رگرسیون و ضریب تشخیص جزئی آن حداقل در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بوده و حداکثر ضریب تبیین کل را داشته باشد. تعداد روز از کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا تکمه دهی، سبز شدن تا گلدهی و سبز شدن تا رسیدگی و گلدهی تا رسیدگی از تاریخ‌های کاشت تأثیر پذیرفت. با افزایش دما، طول مراحل نمو کاهش یافت. طول دوران سبز شدن تا تکمه دهی و تا گلدهی بیشترین تأثیر را از طول روز پذیرفت و با افزایش آن کاهش یافتند. درجه حرارت حداقل، توان دوم و چهارم آن متغیرهایی بودند که وارد مدل شدند و بر روی هم حدود 91 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن را توضیح دادند. به ترتیب 90 و 96 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن تا تکمه دهی و سبز شدن تا گلدهی به وسیله حاصل ضرب درجه حرارت حداکثر در طول روز و مربع حرارت حداکثر در مربع طول روز توجیه گردیدند. بخش عمده واریانس طول دورۀ نمو این رقم طی دوران سبز شدن تا رسیدگی بوسیله توان سوم و چهارم درجه حرارت حداکثر بیان گردید. مربع درجه حرارت حداقل، تنها متغیری بود که طول دوره گلدهی تا رسیدگی را به میزان 63 درصد توضیح داد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سهم پارامترهای حرارتی و طول روز در مراحل مختلف نمو ثابت نیست.

کلیدواژه‌ها

ارزیابی مدل؛ تاریخ کاشت؛ رگرسیون مرحله ای؛ عناصر اقلیمی؛ مدل سازی