ارزیابی اثرات مختلف کاربرد کودهای حاوی عناصر پر مصرف (N.P.K) بر خصوصیات مورفولوژیک و رشدی گیاه نوروزک (.Salvia leriifolia Benth)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 9، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 31، فروردین 1396، صفحه 232-244   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v9i1.54798

نویسندگان

مسعود امینی؛ محمد کافی^* ؛ مهدی پارسا

گروه زراعت و اصلاح و نباتات، دانشـکده کشـاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

چکیده

گیاه نوروزک Salvia leriifolia Benth.)) گیاه دارویی ارزشمند و در معرض خطر انقراض از خانواده نعناعیان و بومی ایران و افغانستان است . به‌منظور ارزیابی کاربرد کودهای پر‌مصرف بر ویژگی‌های رشدی و عملکرد نوروزک، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد در دو سال زراعی 1393 و 1394 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کود نیتروژن از نوع اوره در سه سطح (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار بر مبنای نیتروژن خالص) و فسفر از نوع سوپرفسفات ساده در سه سطح (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار بر مبنای P2O5) و کود پتاسیم از نوع سولفات پتاسیم در دو سطح (صفر و 50 کیلوگرم در هکتار بر مبنای K2O) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثرات متقابل سه گانه مصرف کودهای نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر بیشتر صفات مورد ارزیابی معنی‌دار بود. بیشترین میزان ویژگی‌های ارتفاع بوته، قطر تاج پوشش و تعداد شاخه زایا و نیز عملکرد بیولوژیک و دانه در تیمار مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن، 100 کیلوگرم فسفر و 50 کیلوگرم پتاسیم به‌دست آمدند. همچنین، کمترین میزان این صفات در تیمار عدم مصرف کودهای شیمیایی مشاهده شدند. بیشترین مقدار تعداد برگ و شاخص برداشت هم در تیمار مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن، 100 کیلوگرم فسفر مشاهده شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، بهترین سطح کود شیمیایی در شرایط مورد آزمایش، مصرف 200 کیلوگرم در هکتار از منبع نیتروژن، مصرف 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفره و 50 کیلوگرم در هکتار کود پتاسه است که باعث بهبود صفات اندازه گیری شده در گیاه نوروزک شده‌است. اثرات متقابل نشان داد که استفاده از کود فسفره و پتاسیم توانست در بهره‌وری کود نیتروژن مصرفی مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

پتاسیم؛ تاج پوشش؛ شاخه زایا؛ عملکرد دانه؛ فسفر؛ نیتروژن

مراجع

Ahmadi, M., Modarres Sanavi, S., Kafi, M., Sefidkon F., and Shafaroudi, S. 2015. Evaluate the genetic variation of some populations of (Salvia leriifolia) medicinal plant by using the molecular markers ISSR. Iranian Journal of Rangelands, Forests Plant Breeding and Genetic Research 23(1): 1-12. )In Persian with English Summary(

Arif, M., Chohan, M.A., Ali, S., Gul, R., and Khan, S. 2006. Response of wheat to foliar application of nutrients. Journal of Agricultural and Biological Science 1(4): 30-34.

Ashley, M.K., Grant, M., and Grabov, A. 2006. Plant responses to potassium deficiencies: a role for potassium transport proteins. Journal of Experimental Boyany 57: 425-436.

Balogh, A., Pepo, P., and Hornok, M. 2006. Interactions of crop year, fertilization and variety in winter wheat management. Cereal Research Communication 34: 389-392.

Dordas, C. 2009. Dry matter, nitrogen and phosphorus accumulation, partitioning and remobilization as affected by N and P fertilization and source–sink relations. European Journal of Agronomy 30 (2): 129-139.

Gahraman, A. 1994. Iran Cromophyts. Tehran Universian Press, Tehran, Iran. )In Persian (

Hosseinzadeh, H., Sedeghnia, H.R., Imenshahidi, M., and Fazly Bazzaz, B.S. 2009. Review of the pharmacological and toxicological effects of saliva leriifolia. Iranian Journal of Basic Medical Sciences 12: 1-8. (In Persian with English Summary)

Jami Al-Ahmadi, M., Kamkar, B., and Mahdavi Damghani, M. 2006. Agriculture, Fertilizers and Environment. Mashhad Jihad Daneshgahi Press, Mashhad, Iran. (In Persian)

Khajeh pour, M.R. 2001. Agronomy Princippel. Isfahan Jahad Daneshgahi Press, Isfahan, Iran. (In Persian)

Malakouti, M.J., and Balali, M.R. 2004. Optimal Use of Fertilization a Way to the Sustainability in Agricultural Production (Proceedings). Agricultural Education Publication, Karaj, Iran. (In Persian)

Malakouti, M.J., and Homayi, M. 1994. Soil Fertility of Arid Regions (Problems and Solutions). Tarbiat Modarres University Publications, Tehran, Iran. (In Persian)

Marotti, M., Dellacecca, V., Piccaglia, R., and Giovanelli, E. 1993. Effect of harvesting stage on the yield and essential oil composition of peppermint (Mentha X piperita L.). Acta Horticulturae 344: 370-379.

Moazzen, S., Daneshian, J., Valadabadi, E.A., and Baghdadi, H. 2006. Investigate the plant density and different levels of nitrogen and Phosphor fertilizers on agronomic traits and yield of fruit and grain of medicinal herb of paper seed pumpkin. Research Quarterly of Medicinal and Aromatic Plants in Iran 4: 11-23. )In Persian with English Summary(

Özdemir, C., and Senel, G,. 2001. The morphological, anatomical and karyologica properties of Salvia forskahlei L. (Lmiaceae ) in Turkey. Journal Economy Taxonomy Botany 19: 297-313.

Prajapati, N.D., Purohit, S.S., Sharma, A.K., and Kumar, T. 2004. A Hand Book of Medicinal Plants. Published by Agrobios, Jodhpur, India.

Rahimzadeh, S., Sohrabi, Y., Heydari, G.h., Eyvazi, E.A., and Hosseini, T. 2011. Application effect of chemical and biological fertilizers on yield and percentage of essential oil of moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.). Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research 27(1): 81-96. )In Persian with English Summary(

Rechinger, K.H. 1982. Flora Iranica. N.150, Academishe Druk.u.Verlag sustalt Gratz. p. 439-440.

Saber, Z., Pirdashti, H., Esmaeili, M.A., and Abbasian, A. 2013. Study the effects of growth enhacers Bacteria, N and P on fertilizer use efficiency of N-80-19 weath cultivar in Sari conditions. Journal of Agroecology 5(1): 39-49. )In Persian with English Summary(

Sammauria, R., and Yadav, R.S. 2008. Effect of Phosphor and zinc application on growth and yield fenugreek (Trigonella foenum-graecum) and their residual effect on succeeding pearl millet (Pennisetum glaucum) under irrigated condition of North West Rajasthan. Indian Journal of Agricultural Sciences 78: 61-64.

Shah, K.H., Memon, M.Y. Siddiqui, S.H., Imatiaz, M., and Aslam, M. 2003. Response of wheat to foliar applied urea at different growth stage and solution concentrations. Pakistan Journal of Plant Pathology 2(1): 48-55.

Standley, P., and Williams, L. 1973. Labiatae. Fieldiana Botany 24: 237-317.

Sy, A., Gruzis, M., and Danthu, M. 2001. Seed germination of seven Sahelian legume species. Journal of Arid Environments 49: 875-882.

Tetenyi, P. 2002. Chemical variation in medicinal and aromatic plant. Acta Horticulturae, 576: 15-21.

Zargari, A. 1997. Medicinal Plants (Vol. IV). Tehran University Press, Tehran, Iran. )In Persian(