بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ‌های عناب ایران (Ziziphus spp.) با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 11، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 27، مهر 1391، صفحه 583-590   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i3.17821

نویسندگان

سمیه عباسی^* ؛ سعید ملک زاده شفارودی¹؛ کمال غوث؛ فرج اله شهریاری احمدی²

¹دانشگاه فردوسی فردوسی

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

عناب گیاه داروئی ارزشمندی است که در طب سنتی ایران جایگاه وی‍ژه‌ای دارد. با تمام اهمیتی که گیاهان منطقه‌ای مانند عناب در اقتصاد و اشتغال‌زائی مناطق مختلف کشور دارند، در عرصه پژوهش و فناوری جزء گیاهان فراموش شده به حساب می‌آیند. با عنایت به اهمیت اقتصادی و داروئی این گیاه، اولین قدم برای برنامه‌های اصلاحی عناب، اطلاع از تنوع ژنتیکی و روابط خویشاوندی بین ارقام مختلف آن است. در این پژوهش از 34 اکوتیپ عناب که از هشت استان عناب‌خیز کشور جمع‌آوری شده‌اند، استفاده گردید. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگر RAPD در گیاه عناب، 15 آغازگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت که 6 آغازگر در بین نمونه‌ها دارای چندشکلی مطلوبی بودند و در مجموع تعداد 65 جایگاه تکثیر کردند که در این بین تعداد 49 جایگاه (75 درصد) چندشکلی نشان دادند. میانگین تعداد باندهای تکثیر شده به ازای هر آغازگر 83/10 و میانگین تعداد باندهای چندشکل برای هر آغازگر 1/8 بود. گروه‌بندی اکوتیپ‌ها به روش تجزیه خوشه‌ای و با استفاده از الگوریتم UPGMA انجام شد که نمونه‌ها به دو گروه اصلی در ضریب شباهت 82/0 تفکیک شدند. بیشترین شباهت ژنتیکی (92 درصد) میان اکوتیپ‌های مازندران و گلستان و بیشترین تنوع در اکوتیپ‌های خراسان جنوبی مشاهده شد. قرابت اکوتیپ‌های خراسان جنوبی و اصفهان منشاء احتمالی مشترکی برای تنوع در این مناطق را نشان داد. نتایج این مطالعه حاکی از وجود تنوع ژنتیکی مناسب جهت بهره‌گیری در پروژه‌های به‌نژادی آتی بود.

کلیدواژه‌ها

پلی مورفیسم مولکولی؛ تجزیه خوشه ای