بررسی الگوی گسترش مکانی بارش در سطح استان گلستان با استفاده از مدل‏های قطعی و زمین‏آماری

آب و خاک

مقاله 6، دوره 26، شماره 1، اردیبهشت 1391   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.13629

نویسندگان

معصومه عیوضی¹؛ ابوالفضل مساعدی^{* 2}

¹گرگان

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بارندگی یکی از مهمترین عوامل اقلیمی است که از تغییرپذیری زمانی و مکانی بسیار زیادی برخوردار است. از طرف دیگر، تعیین مقدار بارندگی در موقعیت‏های مکانی مختلف، از اهمیت ویژه‏ای برخوردار می‏باشد. در این تحقیق به منظور تخمین بارندگی در مناطق مختلف، از روش‏های متعدد درون‏یابی استفاده شده است. به این منظور، داده‏های بارندگی 32 ایستگاه بارانسنجی با طول دوره آماری 26 سال (62-1361 الی 87-1386) در سطح استان گلستان انتخاب شدند. بعد از بررسی داده‏ها از نظر صحت و همگنی با استفاده از آزمون‏های آماری، به منظور تعیین بهترین الگوی توزیع مکانی بارندگی سالانه در سطح استان گلستان، از شش روش درون‏یابی مکانی فاصله وزنی معکوس (IDW)، چندجمله‏ای جهانی (GPI)، چندجمله‏ای محلی (LPI)، تابع پایه شعاعی (RBF)، کریجینگ (Kriging) و کوکریجینگ (Co-Kriging) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در بین روش‏های قطعی و زمین‏آماری، به ترتیب روش زمین‏آمارکریجینگ و کوکریجینگ با مدل بیضوی و با میزان خطای 49/60 و 46/64 نسبت به روش‏های قطعی برتر بوده است. همچنین در بین روش‏های قطعی دو روش RBF و IDW با میزان خطای 86/66 و 20/77 نتایج نسبتاً دقیق‏تری را در مقایسه با دو روش LPI و GPI داشته‏اند. ضمن آنکه کمترین مقدار میانگین مربعات خطا در روش کریجینگ با مدل بیضوی (49/60) و بیشترین آن در روش GPI با توان 5 (به مقدار96/288) به دست آمده است.

کلیدواژه‌ها

بارندگی؛ فاصله وزنی معکوس؛ چندجمله‏ای جهانی؛ چندجمله‏ای محلی؛ تابع پایه شعاعی؛ کریجینگ؛ کوکریجینگ؛ استان گلستان