ارزیابی تنوع ژنتیکی در لاین های اصلاحی حاصل از توده های بومی کنجد

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 4، دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 28، دی 1391، صفحه 659-666   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i4.20343

نویسندگان

فروز نصیری^* ؛ قدرت اله سعیدی

دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی در لاین های اصلاحی حاصل از توده های بومی کنجد، 70 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 2 تکرار، در سال 1387 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که لاین های مورد مطالعه از لحاظ کلیه صفات از جمله تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته و عملکرد دانه با هم تفاوت معنی دار داشتند. با توجه به تفاوت اندکی که بین ضرایب تنوع ژنتیکی و فنوتیپی در اکثر صفات وجود داشت، این طور استنباط می شود که اکثر تنوع مشاهده شده به علت عوامل ژنتیکی می باشد. عملکرد دانه در ژنوتیپ ها بین 1089 تا 4650 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. یک لاین اصلاحی انتخاب شده از توده بیرجند دارای طولانی ترین دوره رسیدگی (170 روز) و ژنوتیپ یکتا دارای کمترین میانگین (118 روز) برای این صفت بود. ارتفاع بوته ژنوتیپ ها بین 123 تا 179 سانتی متر و صفت تعداد کپسول در بوته بین46 تا 181 عدد تغییرات داشت. در این مطالعه صفت تعداد شاخه در بوته دارای بیشترین میزان وراثت پذیری عمومی (1/81%) بود. وراثت پذیری عمومی عملکرد دانه 5/75 درصد بدست آمد. بر اساس تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها در 3 دسته مختلف قرار گرفتند و اختلاف معنی داری در بین گروه ها برای صفات مختلف به جز تعداد روز تا رسیدگی وجود داشت. ژنوتیپ های گروه دوم دارای تعداد کپسول در بوته و عملکرد دانه بیشتری بودند و می توان در برنامه های به نژادی از آن ها برای بهبود این صفات استفاده کرد، ضمن اینکه از ژنوتیپ های گروه اول نیز می توان برای بهبود و کاهش ارتفاع بوته و تعداد شاخه در بوته بهره برد.

کلیدواژه‌ها

تنوع ژنتیکی؛ صفات زراعی؛ تجزیه خوشه ای؛ کنجد