بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر شدت رقابت چند گونه ای و برخی شاخص های رشدی گونه های مزرعه ذرت ((Zea mays L.

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 8، دوره 30، شماره 1 - شماره پیاپی 34، فروردین 1395، صفحه 63-74   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v30i1.29285

نویسندگان

قدریه محمودی^* ؛ علی قنبری؛ رضا قربانی؛ زهره قویدل

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بدلیل اهمیت توان جذب آب گونه های گیاهی، میزان آب آبیاری، کیفیت آب و خاک و نقش آنها در تعیین رقابت درون و بین گونه ای گیاهان، آزمایشی در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح پیمایشی با چهار سطح آب آبیاری (610،730، 880 و 1230 میلی متر) و دو سطح کنترل علف های هرز (کنترل کامل علف های هرز و عدم کنترل علف های هرز) اجرا شد. در پنج مرحله از رشد ذرت، اوایل، اواسط، اواخر دوره بحرانی کنترل علف های هرز، همزمان و دو هفته بعداز برداشت از ذرت و گونه های ناخواسته همجوار آن نمونه برداری شد. در هر نمونه، گونه ها جداسازی، شمارش و سطح برگ، وزن خشک برگ و ساقه ها جهت برآورد رقابت درون و بین گونه ای، کل ماده خشک تولید شده (TDM) و سرعت رشد (CGR) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که ضرایب رقابت درون گونه ای و بین‌ گونه‌ ای ذرت و علف-های هرز دارای همبستگی بالایی با میزان آب آبیاری بودند. در تیمار عدم کنترل علف های هرز، در بیشترین میزان آب آبیاری، همواره تمام گونه-های پهن برگ دارای بیشترین مقدار تولید ماده خشک بودند و زمانیکه انواع گونه های علف هرز پهن برگ و باریک برگ با هم در رقابت بودند، میزان سرعت رشد پهن برگها بسیار بیشتر از باریک برگ ها بود. با افزایش میزان آبیاری، میزان ماده خشک تولیدی ذرت متناسب با میزان آب افزایش یافت. در تیمار عدم کنترل علف های هرز، ماده خشک تولیدی ذرت نسبت به تیمار شاهد (کنترل کامل علف های هرز) 29% کاهش نشان داد و در بیشترین میزان آب آبیاری، همواره تمام گونه ها دارای بیشترین مقدار تولید ماده خشک بودند. سرعت رشد ذرت نیز در تیمار کمینه آبیاری نسبت به سایر تیمارها، بیشترین مقدار (g.m-2.day-1 47/53) بود و در میزان متوسط آب آبیاری سرعت رشد ذرت (g.m-2.day-1 80/19) کم ترین مقدار بود.

کلیدواژه‌ها

رقابت درون گونه ای؛ رقابت بین گونه ای؛ علف های هرز؛ کل ماده خشک

مراجع

1- Abaspoor M., RezvaniMoghadam P. 2002. The critical period of weed control in corn) Zea mays) at Mashhad, Iran. Iranian Journal of Field Crops Research 2(2): 195- 182. (In Persian with English Summary).

2- Afshari M. 2009. Estimation of multi-species competition and seasonal dynamic of weed population and determination of growth indices, yield and yield component of Corn (Zeamays L.) under field condition. MSc Thesis in Weed Science, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary).

3- Altieri M.A. and Liebman M. 1988.Eds weed management in Agroecosystems Ecological Apporach CRCprees.

4- Alizadeh A., and KamaliGh.A. 2007. Water requirements of plants in Iran. Publication of Imam Reza University. 227 p.

5- Azeez J.O., Chikoye D., Kamara A.Y., Menkir A., and Adetunji M.T. 2005. Effect of drought and weed management on maize genotypes and thetensiometric soil water content of aneutricnitisolin southwestern Nigeria. Plant & soil, l276: 61-68.

6- Bekele S.,and Tilahun K. 2007. Regulated deficit irrigation scheduling ofonion in a semiarid region of Ethiopia. Agric Water Manage, 98(1–2): 148–152.

7- Blackman F.F. 1905. Ann. Bot. 19:281-95.

8- Casper B.B., and Jackson R.B. 1997. "Plant competition underground "Annu. Rev. Ecol. Syst 28: 545–570.

9- Clements F., Weaver E., and Hanson H.C. 1929. Plant competition: an analyisis of community function. pub. No. 398. . Washington, D C. Carnergie Inst.

10- Dagdelen N., Yilmaz E., Sezgin F., and Gurbuz T. 2006. Water-yieldrelation and water use efficiency of cotton (GossypiumhirsutumL.) and second crop corn (Zea mays L.) in western. Turkey. AgricWater Manage, 82: 63–85.

11- Dalley C.D., Bernards M.L., and Kells J.J. 2006. Effect of weed removal timing and row spacing on soil moisture in corn (Zea mays). Weed Technology, 20: 399-409

12- Donald C.M. 1963. Competition among crop and pasture plants. Adv. Agron. 15: 1-18.

13- Fatemi R., Kahraryan B., Ghanbary A., and Valizadeh M. 2006. The evaluation of different irrigation regims and water requirenment on yield and yield components of Corn. Journal of Agricultural Sciences. Islamic Azad University. 1: 133- 141.

14- Hashem A., Radosevich S.R., and Roush B. 1998. Effect of proximity facrors on compeyition between winter wheat (Triticumaestvum) and Italian ryegrass (Loliummultiflorum). Weed Sci, 49: 181-190.

15- Istanbulluoglu A., Kocaman I., and Konukcu F. 2002. Water use–productionrelationship of maize under Tekirdag conditions in Turkey. Pak JBiolSci, 5(3): 287–291.

16- Johnson B.L., and Henderson T.L. 2002. Water use efficiency. Water usepatterns of grain amaranth in the northern Great Plains. Agron J, 94: 1437–1443.

17- Kenzevic S.Z., Weise S.F. and Swanton C.J. 1994; Interference of redroot pigweed (Amaranthusreroflexus) in corn (Zea mays). Weed Sci. 42:568-573

18- KhavariKhurasani S. 2008. Scientific and practical guide for corn (planting to harvesting). Sarava and AvayeMassihPublications. 187 p.

19- Koocheki A., SarmadniaGh. H. 2009. Physiology of Crops. Franklin P Gardner., Berent P Yers., Rajeral M. Publications, University Press of Jihad Daneshgahi, Mashhad, Iran.400 p.

20- Koohi N. 2004. Study the effects of drip irrigation and plant density on water use efficiency of corn in one row and two-row planting 700 varieties of Karaj. MSc Thesis in Weed Science, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary).

21- Kropff M.J., and Van Laar H.H. 1993. Modelling crop-weeds Interactions. International Rice Research Institute.pp.274.

22- Kirnak H., Gencoglan C., and Degirmenci V. 2003. Effect of deficitirrigation on yield and growth of second crop corn in Harranplain conditions. Atatu¨rkUniv J FacAgric, 34(2) :117–123

23- Kiziloglu F.M., Sahin U. Yasemin K., and Talip T. 2009. Determining water–yield relationship, water use efficiency, Crop and pan coefficients for silage maize in a semiarid region. IrrigSci, 27: 129-137.

24- MahdaviDamghani A.M., and Kamkar B. 2009. Weed- crop competition: a review. Robert Zidahl. Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources. 352 p.

25- Mahmoudi, G. 2010. Investigation of weed multiple-species competition and ecological indices at different corn (Zeamays L.) densities. MSc Thesis in Weed Science, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary)

26- Mitscherlich E.A. 1909. Jahrb. Landwirtsch. Schweiz. 38: 537-52.

27- Oktem A., Simsek M., Oktem A.G. 2003. Deficit irrigation effects onsweet corn (Zea mayssaccharataSturt) with drip irrigationsystem in a semi-arid region. Water–yield relationship. AgricWater Manage, 61: 63–74.

28- Payero J.O., Melvin S.R., Irmak S., and Tarkalson D. 2006. Yield responseof corn to deficit irrigation in a semiarid climate. Agric WaterManage 84:101–112

29- RashedMohassel M.H., and Musavi S.K. 2007. Weed management principles. AlderichRitchard J., KermerRobbert J. Publications, University Press of Jihad Daneshgahi, Mashhad, Iran. 532 p.

30- RahimianMashhadi H. 2003. Competition modeling of weeds and crops. Publishing Centre of agricultural education. 124 p.

31- Salehiyan H., Ghanbari A., RahimiyanMashhadi H.,Majidi, E. 2003. Investigation of wheat and weeds interference in field condition. Iranian Journal of Field Crops Research 1(1): 109- 120. (In Persian with English Summary).

32- SpittersC.j., and Aerts R. 1983. Simulation of competition for light and water in crop-weed associations. Aspects of Appl. Biol, 4:467-483

33- Subedi K.D., and Ma B.L. 2009. Assessment of some major yield-limiting factors on maize production in a humid temperate environment. Field Crops Research, 110: 21-26.

34- Yazar A.‚ Sezen S.M.‚ and Gencel B. 2002. Drip irrigation of corn in the Southeast Anatolia Project (GPA) area in Turkey. Irrig. Drain‚ 51: 293-300.

35- Zand A., RahimianMashhadi H., Koocheki A.R. Khalghani J., Musavi S.K and Ramezani K. 2004. Ecology of weeds. Publications, University Press of Jihad Daneshgahi, Mashhad, Iran.