تأثیر نیتروژن و حذف محلول غذایی یک هفته قبل از برداشت برتجمع نیترات و خصوصیات رشدی اسفناج (.Spinacia oleraceae L)

علوم باغبانی

مقاله 7، دوره 31، شماره 2، شهریور 1396، صفحه 306-314   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.52452

نویسندگان

محمدصادق صادقی^{* 1}؛ سیدجلال طباطبایی²؛ حسن بیات³

¹دانشگاه تبریز

²تبریز

³بیرجند

چکیده

اسفناج (Spinacia oleracea L.) گیاهی است که نیتروژن به فرم نیترات را به مقدار زیاد در بافت های خود تجمع می دهد. به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و حذف محلول غذایی در یک هفته قبل از برداشت بر صفات رشدی و میزان تجمع نیترات، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تکرار انجام شد. فاکتور اول در 2 سطح شامل حذف (حذف محلول غذایی 1 هفته قبل از برداشت) یا عدم حذف محلول غذایی و فاکتور دوم شامل غلظت‌های مختلف نیتروژن در 4 سطح (25، 50، 100 و 200 میلی گرم در لیتر) بودند. گیاهان بصورت آبکشت پرورش داده شدند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که با افزایش غلظت نیتروژن از 25 به 200 میلی گرم در لیتر مقادیر وزن تر و خشک اندام هوایی، تعداد برگ و سطح برگ به ترتیب 00/22، 26/7، 97/4 و 00/14 برابر افزایش یافت. همچنین کاربرد نیتروژن باعث افزایش میزان شاخص کلروفیل و حداکثر کارایی فتوسیستم II (Fv/Fm) شد. حذف محلول غذایی در یک هفته قبل از برداشت تاثیر معنی داری در کاهش مقادیر صفات وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، تعداد و سطح برگ، شاخص کلروفیل و حداکثر کارایی فتوسیستم II نداشت. افزایش غلظت نیتروژن سبب افزایش نیترات و نیتروژن کل دمبرگ گیاه شد در حالی که با حذف محلول غذایی در یک هفته قبل از برداشت مقادیر صفات فوق الذکر به طور معنی داری کاهش یافت. حذف محلول غذایی یکی از راهکارهای مناسب برای کاهش تجمع نیترات در گیاه اسفناج می باشد که تاثیری در کاهش عملکرد محصول ندارد.

کلیدواژه‌ها

آبکشت؛ سطح برگ؛ شاخص کلروفیل

مراجع

1- Ahmadi H., Akbarpour V., Dashti F., and Shojaeian A. 2010. Effect of different levels of nitrogen fertilizer on yield, nitrate accumulation and several quantitative attributes of five Iranian spinach accessions. Amer-Eurasian Journal of Agriculture and Environmental Science, 8:468-473.

2- Baldry C.W., Bucke C., Coombs J., and Goss D. 1970. Phenols, phenoloxidase, and photosynthetic activity of chloroplasts isolated from sugar Cane and Spinach. Planta, 94:107-123.

3- Bot J., Jeannequin B., and Fabre R. 2001. Growth and nitrogen status of soilless tomato plants following nitrate withdrawal from the nutrient solution. Annals of Botany, 88:361-370.

4- Breimer T. 1982. Environmental factors and cultural measures affecting the nitrate content in spinach. Fertilizer Research journal, 3:191-292.

5- Cantliffe D. 1992. Nitrate accumulation in vegetable crops as affected by photoperiod and light duration (beets, radish, spinach, beans). Journal of American Society and Horticultural Science, 97:414–418.

6- Cardenas-Navarro R., Adamowicz S., and Robin P. 1999. Nitrate accumulation in plants: a role for water. Journal of Experimental Botany, 50:613–624.

7- Chapin F. S., Walter C. H.S., and Clarkson D.T. 1998. Growth response of barley and tomato to nitrogen stress and its control by absisic acid, water relations and photosynthesis. Planta, 173: 352-366.

8- Elia A., Santamaria P., and Serio F. 1999. Nitrogen nutrition, yield and quality of spinach. Journal of Food Science and Agriculture, 76:341-346.

9- Gulser F. 2005. Effect of ammonium sulphate and urea on No3 accumulation, nutrient contents and yield criteria in spinach. Scinetia Horticulture, 106:330-340.

10- Honow R., and Hesse A. 2002. Comparison of extraction methods for the determination of soluble and total oxalate in foods by HPLC-enzyme reactor. Food Chemistry, 78:511–521.

11- Malakouti M. J., and Tabatabaei S. J. 1997. Nutrition of plants by spraying. Publish agricultural education, Karaj, Iran.

12- Marschner H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plant. Academic, London.

13- Maynard D. N., Barker A.V., Minotti P.L., and Peck H. H. 1976. Nitrate accumulation in vegetables. Advanced Agronomy, 28:71–118.

14- Mokhtari A. 2008. Study the effect of calcium on improvement of damages caused by salt stress in tomato (Lycopersicum esculentum) plants. Master Thesis, Faculty of Science, Ferdowsi University of Mashhad.

15- Pavlovic R., Petrovic S., and Stevanovic D. 1996. The influence of cultivar and fertilization on yield and No3-N accumulation in spinach leaf. Acta Horticuture, 456: 269-273.

16- Peivast G. 2009. Growing Vegetables. Gilan University Press.

17- Rostamifrodi B., Kashi A., Babalar M., and Lessani H. 1999. Effect of different amounts of urea on nitrate accumulation and changes in phosphorus and potassium contents of leaves and bulbes of onion cultivar (Allium cepa L.). Iranian journal of Agricultural Science, 30: 55-64. (In Persian with English abstract).

18- Sadeghi Pour Marvi M. 2010. Nitrogen use efficiency of spinach. Journal of Water and Soil, 24: 244-253. (In Persian with English abstract).

19- Safaei M., Panahandeh J., Tabatabaei S. J., and Motallebiazar A. 2014. Effect of nutrient solution on growth and some physiological characters of hydroponically grown lettuce. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture, 5: 145-153. (In Persian with English abstract).

20- Stagnari F., Bitetto V. D., and Pisante M. 2007. Effects of N fertilizers and rates on yield, safety and nutrients in processing spinach genotypes. Scientia Horticulture, 114: 225-233.

21- Tabatabaei S. J. 2009. Mineral Nutrition of Plants. Publishing author.

22- Tabatabaei S. J., and Malakouti M. J. 1997. The effect of nitrogen fertilizers on nitrate accumulation in potato. Journal of Water and Soil, 1: 33-39. (In Persian with English abstract).

23- Tabatabaei S. J., Nazari M. J., Fakhrzad F., Azari F., and Ashtari S. 2005. Evaluation of nitrate concentration in vegetables of Tabriz city. Horticultural science congress, Tehran.

24- Taiz L., and Ziger E. 2010. Plant Physiology. Sinauer Associates Inc., Sunderland, Massachusetts, U.S.A.

25- Tavakoli Saberi M., and Sedaghat M. 1994. Medicinal Plants. Sales Press.

26- Waling I., Vark W. V., Houba V. J. G., and Van der Lee J. J. 1989. Soil and plant analysis, a series of syllabi. Part 7, Plant Analysis Procedures. Wageningen Agricultural University, The Netherlands.

27- Zarei H., Behtash F., and Malakouti M. J. 1996. The effect of different amounts of urea in the accumulation of nitrate in vegetables, lettuce, spinach, cabbage and celery. Proceedings of the Fifth Congress of Soil Science Iran, Karaj, Iran.