بردباری گیاه و جذب فلز روی توسط برخی گیاهان وحشی در یک خاک آلوده به روی

آب و خاک

مقاله 17، دوره 26، شماره 3، شهریور 1391   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.14938

نویسندگان

آمنه رشیدشمالی؛ حبیب خداوردیلو^* ؛ عباس صمدی

دانشگاه ارومیه

چکیده

با اینکه برخی فلزهای سنگین مانند روی برای رشد گیاه ضروری هستند، در غلظت های بالا اثرات سمّی داشته و منجر به مهار رشد گیاه می-شوند. در این پژوهش، بردباری و توانایی جذب و اندوزش روی به وسیله برخی گونه های گیاهی وحشی منطقه آذربایجان غربی در خاکی با مقادیر افزوده صفر، 1000، 3000 و 6000 میلی گرم روی بر کیلوگرم خاک مطالعه شد. بذر گیاهان آفتاب پرست (Heliotropium europaeum)، سلمه-تره (Chenopodium album)، سلمک (Atriplex sp.)، تاج خروس (Amaranthus retroflexus)، ارزن وحشی (Pennisetum glaucum)، یونجه وحشی (Medicago sativa) و خرفه (Portulaca oleracea) در گلدان های حاوی خاک آلوده کشت شدند. در پایان فصل رشد، عملکرد نسبی گیاهان (RY%) ، غلظت فلز در شاخساره گیاهان، تغلیظ زیستی فلز در شاخسار گیاهان (BCFZn) و برداشت کل فلز از خاک به وسیله گیاهان (MEZn) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد با افزایش آلودگی روی در خاک، زیست توده گیاهان (به استثنای سلمه تره و خرفه) به ویژه در غلظت های زیادتر آلودگی، کاهش معنی داری (05/0≤ P) داشت. آفتاب پرست تنها با 10 درصد کاهش عملکرد نسبی بردبارترین گیاه به تنش آلودگی روی بود. در مقایسه بین گیاهان مورد مطالعه، تاج خروس بالاترین مقدار BCFZn وMEZn را در تیمار های شاهد (به ترتیب با مقدار میانگین01/1 و 14/0) و 6000 میلی گرم روی بر کیلوگرم خاک (به ترتیب با مقدار میانگین 35/0 و 45/3) داشت. گیاهان تاج خروس، سلمه تره و سلمک با داشتن زیست توده نسبتاً بالا (بین 750 تا 960 گرم ماده خشک در واحد بوته در شرایط طبیعی) و نرخ متوسط جذب روی، می توانند در زدودن روی از خاک آلوده موثر باشند.

کلیدواژه‌ها

فلزهای سنگین؛ تحمل؛ اندوزش؛ گیاهان وحشی؛ روی