اثر شوری بر سلولز، همی سلولز و لیگنین ساقه و برگ و خصوصیات دیواره‌های سلولی ساقه کوشیا (Kochia scoparia)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 3، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 32، دی 1392، صفحه 551-561   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v11i4.32368

نویسندگان

جعفر نباتی^* ؛ محمد کافی؛ احمد نظامی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ علی معصومی؛ محمد زارع مهرجردی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تولید علوفه در کشاورزی شور زیست یک راهکار عملی جهت استفاده از منابع آب و خاک شور می‌باشد. در این راستا توجه به کیفیت علوفه تولید شده می‌تواند در افزایش تولیدات دامی موثر باشد. به منظور بررسی اثر شوری بر وضعیت ساختار سلولی ساقه و همچنین ترکیبات برگ و ساقه کوشیا مطالعه‌ای با استفاده از سه سطح شوری (2/5، 5/10 و 1/23 دسی‌زیمنس بر متر) و سه توده کوشیا (بیرجند، بروجرد و سبزوار) با سه تکرار به صورت آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. در این آزمایش صفات مورد بررسی شامل؛ ضخامت دیواره‌های مختلف سلولی، درصد سلول‌های مختلف در برش عرضی ساقه، درصد سلولز، همی سلولز و لیگنین برگ، ساقه و کل اندام هوایی بودند. نتایج نشان داد که بین سطوح شوری و توده‌های مورد مطالعه از نظر تمام صفات مورد ارزیابی به استثنای درصد لیگنین ساقه و درصد لیگنین کل اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. ضخامت دیواره‌های مختلف سلولی سلول‌های اپیدرمی ساقه 11/1، کلرانشیم 12/1، کوتیکول کلرانشیم 92/0، فیبرهای آوندی 67/3، متوسط ضخامت دستجات آوند چوبی 82/2 و پارانشیم 02/1 میکرون بود. در برش عرضی ساقه سهم پارانشیم مغز 56/55%، متوسط ضخامت دستجات آوند چوبی % 16/24، فیبرهای آوندی % 73/2 و سلول‌های اپیدرمی، کلرانشیم و کورتیکول کلرانشیم در مجموع %51/17 بود. درصد سلولز، همی سلولز و لیگنین در اندام‌های مختلف کوشیا نشان داد که ساقه دارای درصد سلولز بیشتری نسبت به برگ بود ولی درصد همی سلولز در برگ بیشتر از ساقه بود. افزایش سطح تنش شوری به 5/10 دسی‌زیمنس بر متر موجب کاهش درصد لیگنین ساقه (2/1 درصد)، برگ (2/2 درصد) و کل اندام هوایی (9/5 درصد) شد. همبستگی بین درصد لیگنین کل با ضخامت دیواره اپیدرم ساقه و ضخامت دیواره فیبرهای آوندی ساقه مثبت و معنی‌دار بود ولی این همبستگی با درصد سلولز ساقه و درصد همی سلولز کل منفی و معنی‌دار بود. در کل با وجود عدم تغییر ضخامت دیواره‌های سلولی ساقه در اثر تنش شوری در 5/10 دسی‌زیمنس بر متر، کاهش لیگنینی شدن در اثر شوری می‌تواند افزایش کیفیت علوفه را به دنبال داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

تنش شوری؛ ضخامت دیواره‌ سلولی؛ کیفیت علوفه