بررسی امکان تقلیل اثرات تنش آبی در گیاه آفتابگردان(Helianthus annus L.) با استفاده از ورمی‌کمپوست و زئولیت

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 1، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 35، فروردین 1397، صفحه 81-93   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v10i1.50765

نویسندگان

هنگامه طاهرآموز؛ امیر قلاوند^*

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

به منظور بررسی امکان تقلیل اثر تنش‌کم آبی به کمک ورمی‌کمپوست و زئولیت (کلینوپتیلولیت) بر برخی خصوصیات کمی و کیفی در گیاه آفتابگردان(Helianthus annus L.) آزمایشی به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 90-1389 اجراشد. تیمار تنش‌کم‌آبی در سه سطح، شاهد، :S1 50 درصد تخلیه رطوبتی،:S2 60 درصد تخلیه رطوبتی و S3 70 درصد تخلیه رطوبتی و چهار تیمار تغذیه تلفیقی شامل شاهدF1 (0 درصد ورمی‌کمپوست + تأمین100درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از‌ کود شیمیایی اوره + 175 درصد زئولیت)، F2 (تأمین 25 درصد نیتروژن مورد نیاز ‌گیاه توسط ورمی‌کمپوست + تأمین 75 درصد نیتروژن مورد نیاز‌ گیاه توسط کود شیمیایی اوره + 150 درصد زئولیت)، F3 (تأمین 50 درصد نیتروژن مورد نیاز‌ گیاه توسط ورمی‌کمپوست + تأمین 50 درصد نیتروژن مورد نیاز‌ گیاه از کود شیمیایی اوره + 125 درصد زئولیت) و F4 (تأمین 75 درصد نیتروژن مورد نیاز ‌گیاه توسط ورمی‌کمپوست + تأمین 25 درصد نیتروژن مورد نیاز‌ گیاه از کود شیمیایی اوره + 100 درصد زئولیت) بود. نتایج آزمایش نشان داد که تنش‌کم آبی (S2 و S3) باعث کاهش معنی‌دار عملکرد دانه نسبت به شاهد شد، به‌طوری‌که سطح اول تنش نسبت به شاهد کاهشی 31 درصدی و نسبت به سطح دوم تنش کاهشی 50 درصدی داشت. همچنین تنش‌کم آبی (S2 و S3) باعث کاهش معنی‌دار عملکرد بیولوژیک، درصد روغن و عملکرد روغن نسبت به شرایط بدون تنش‌کم آبی‌گردید ‌که با بررسی اثرات متقابل مشاهده شد که این‌کاهش‌ها در تیمار تغذیه تلفیقی، سطح F4 (S2F4 و S3F4) نسبت به سه سطوح دیگر‌کمتر بود. در بررسی صفات بیوشیمیایی این نتیجه بدست ‌آمد که تنش خشکی سبب کاهش کلروفیل a ، کلروفیل b، کلروفیل کل و افزایش پرولین شد. در نهایت، می‌توان تأمین 75 درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از طریق ورمی‌کمپوست و 25 درصد باقی‌مانده توسط ‌کود شیمیایی اوره به‌همراه 100درصد زئولیت را به عنوان بهترین سطح تیمار مورد بررسی، در شرایط تنش‌کم آبیاری در این تحقیق مشخص نمود.

کلیدواژه‌ها

پرولین؛ تغذیه تلفیقی؛ درصد روغن؛ عملکرد؛ کلروفیل

مراجع

Abdoli, M.A., and Roshani, M.R. 2007. Vermicompost (Design, Build and Implementation). Tehran University Press. Tehran, Iran 252 pp. (In Persian)

Aghaalikhani, M., and Ghooshchi, F. 2005.Experimental Plant Ecology. Public by Islamic Azad University Varamin-Pishva Branch 217 pp. (In Persian)

Ahmadi, M., and Bahrani, M.J. 2009. Yield and yield components of rapeseed as influenced by water stress at different growth stages and nitrogen levels. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences 5(6): 755-761.

Akhondi, M., Safarnejad, M., and Lahouti, M. 2006. Effect of drough stress on proline accumulation and mineral nutrients changes in Alfalfa (Medicago sativa L.). Crop Production and Processing 10(1): 165-175. (In Persian with English Summary)

Alahdadi, I., Oraki, H., and Parhizkar Khajani, F. 2011. Effect of water stress on yield and yield components of sunflower hybrids. African Journal of Biotechnology 10(34): 6504-6509

Alizadeh, A. 2007. Principles Applied Hydrology. Thirteenth Edition. Publication Astan Quds Razavi, Mashhad, Iran 807 pp. (In Persian)

Aliyari, H, and Shekary, F. 2000. Oilseed Crops and Physiology. First Edition. Publications of Hamidi Tabriz, Tabriz, Iran 182 pp. (In Persian)

Erdem, T.Y., Erdem, A., Orta, H., and Okursoy, H. 2006. Use of a crop water stress index for scheduling the irrigation of sunflower (Helianthus annus L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry 30: 11-20.

Fereres, W., Gimenez, C., and Femandez, J.M. 1986. Genetic variability in sunflower cultivrs under drought, yield relation ships. Australian Journal of Agricultural Research 37: 573-582.

Flenet, F., Bouniols, A., and Saraiva, C. 1996. Sunflower response to a range of soil water contents. European Journal of Agronomy 5: 161-167.

Gholamhoseini, M., Ghalavand, S.A., Modarres Sanavy, M.A., and Jamshidi, E. 2007 Effect of zeolite compost application in loamy sand field on grain yield and other traits of sunflower. Environmental Sciences. 5(1): 23-36 (In Persian with English Summary)

Gholiezhad, A., Aeenehband, A., Hasanzade Ghorttappe, A., Barnoosi, A., and Rezaei, H. 2009. Effects of water stress on nitrogen levels and plant density on yield, harvest index and yield components of sunflower varieties air flowr address. Journal of Plant Production 16(3): 27-1

Haydari Sharif Abad, H. 2000. Plants, Dry and Droughts. Print Droughts. Publication Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran 171 pp. (In Persian)

Heyderianpour, M.B., Sameni, A.M., Sheikhi, J., Karimian, N., and Zarei, M. 2012. Effect of vermicompost and nitrogen on growth, concentration, and uptake of nutrients in sunflower. Environmental Engineering and Management Journal. 7(5): 547-558.

Jalilian, J. 2009. Effects of biofertilizer (Azotobacter & Azospirillum) and different levels of nitrogen on quantitative and qualitative characteristics of sunflower inwater deficit stress condition. PhD dissertation. Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. (In Persian with English Summary)

Kafi, M., and Mahdavi Damghani, A. 2000. Mechanisms of Resistance of Plants to Environmental Stresses. Compilation A.S. Bra, R.K, Bra. Mashhad University Press, Mashhad, Iran 467 pp. (In Persian)

Kazemian, H. 2005. Introduction to Zeolites, Magic Minerals. First Edition. Publication of Heaven, Tehran, Iran 100 pp. (In Persian)

Khaje poor, M.R. 2006. Industrial Plants. Second Edition. Isfahan University Jihad Publishing, Isfahan, Iran 564 pp (In Persian)

Khodaei Joghan, A. 2010. Influence of organic, chemical and integrative nutrition methods amended by zeolite on qualitative and quantitative yield of wheat. Master dissertation. Faculty of Agriculture. Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. (In Persian with English Summary)

Koocheki, A., Hosseini, M., and Hashemi Desfoli, A. 2000. Sustainable Agriculture, University Press of Mashhad. 164 pp. (In Persian)

Kramer, A.W., Timothy, A.D., Horwath, W.R., and Kessel, C.V. 2002. Combining fertilizer and organic input to synchronize N supply in alternative cropping systems of California. Agriculture, Ecosystems and Environment 91: 233-243.

Mirakhori, M., Paknezhad, F., Ardakani, M., Pakzi, A.R., Nazeri, P. 2009. To evaluate the effect of methanol and water stress on yield, protein and oil, soybean grain filling rate and duration (L17). Journal of Agricultural Sciences Environmental Stress 2(2): 183-171. (In Persian with English Summary)

Mobasser, H.R., and Tavassoli, A. 2013. Effect of water stress on quantitative and qualitative characteristics of yield in sunflower (Helianthus annuus L.). Journal of Novel Applied Sciences 2(9): 299-302. (In Persian)

Omidi Ardali, G, and Bahrani, M.J. 2011. Effects of water stress, nitrogen levels and application times on yield and yield components of sunflower at different growth stages. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources 5: 207-199. (In Persian with English Summary)

Oraki, H., Khajani, F.P., and Aghaalikhana, M. 2012. Effect of water deficit stress on proline contents, soluble sugars, chlorophyll and grain yield of sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids. African Journal of Biotechnology 11(1): 164-168.

Schutz, M., and Fangmeir, E. 2001. Growth and yield responses of spring wheat (Triticum aestivum L. cv. Minaret) to elevated CO2 and water limitation. Environmental Pollution 114: 187-194.

Seyahjani, A.E., Farhvash, F., Khorshidi Benam, M.B., and Sadeghi, A. 2010. Studying the effect of drought stress on yield and yield components of three sunflower cultivars. Environmental Stresses in Crop Sciences 3(1): 59-68. (In Persian with English Summary)

Talebi Kasvaei, 2012. F.S. Effect of different nutrition systems using zeoponix and urea on yield and quality of Sunflower under redroot pigweed competition condition. Master dissertation. Faculty of Agriculture. Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. (In Persian with English Summary)

Yousefvand, P., Sajedi, N., and Mirzakhani, M. 2011. The effects of drought, taking zeolite and selenium on yield and yield components of sunflower. New Findings in Agriculture 3: 325-339. (In Persian with English Summary)