اثر کم آبیاری و تراکم بر رشد و عملکرد دانه و برخی صفات مورفولوژیک در گلرنگ )Carthamus tinctorius L(. پاییزه

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 2، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 35، فروردین 1397، صفحه 107-119   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v10i1.53497

نویسندگان

بی بی الهه موسوی فر¹؛ محمدعلی بهدانی^{* 2}

¹گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کم آبیاری و تراکم بوته بر رشد و عملکرد دانه و برخی خصوصیات مورفولوژیکی گلرنگ پاییزه (Carthamus tinctorius L.) (رقم محلی اصفهان)، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 93- 1392 اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری (آبیاری کامل، آبیاری تا گلدهی، آبیاری تا تکمه‌دهی) در کرت‌های اصلی و چهار سطح تراکم بوته (20، 30 ، 40 و 50 بوته در مترمربع) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، تنها در تیمار آبیاری تا مرحله تکمه‌دهی کاهش ارتفاع بوته، فاصله اولین انشعاب از سطح خاک و تعداد شاخه‌های اولیه و ثانویه مشاهده شد. با افزایش تراکم، ارتفاع بوته و فاصله محل اولین انشعاب شاخه‌ها از سطح خاک افزایش یافت، اما از تعداد روز تا رسیدگی و تعداد شاخه اولیه و ثانویه کاسته شد. به‌علاوه بیشترین عملکرد دانه (3607 کیلوگرم در هکتار) در تیمار آبیاری کامل با تراکم 40 بوته در مترمربع به‌دست آمد و در تمامی تراکم‌ها، بیشترین کاهش در عملکرد دانه در تیمار آبیاری تا مرحله تکمه‌دهی مشاهده شد. به نظر می‌رسد این مرحله رشدی حساس‌ترین مرحله به کمبود آب باشد و تحت این شرایط، با انجام آبیاری در این مرحله می‌توان عمکرد دانه را به طور قابل توجهی افزایش داد. به‌علاوه با توجه به نتایج این آزمایش، به منظور دستیابی به حداکثر عملکرد گلرنگ در منطقه بیرجند آبیاری کامل و تراکم 40 بوته در مترمربع پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی؛ دانه روغنی؛ فاصله بوته روی ردیف؛ مرحله نموی

مراجع

Alyari, H., Shekari, F., and Shekari F. 2000. Oil seeds. Agronomy and physiology. Publication of Amidi 182 pp. (In Persian)

Amanullah, R.A., and Khalil, S.K. 2009. Effects of plant density and N on phenology and yield of maize. Journal of Plant Nutrition 32: 246-246.

Aphalo, P.J., Ballare, C.L., and Scopel, A.L. 1999. Plant-plant signalling, the shade avoidance response and competition. Journal of Experimental Botany 50: 1629-1634.

Casal, J.J., Sanchez, R.A., and Botto, J.F. 1998. Modes of action of phytochromes. Journal of Experimental Botany 49: 127-138.

Edwards, J.T., Purcell, L.C., and Vories, E.D. 2005. Light interception and yield of short-season maize (Zea mays L.) hybrids in the Midsouth. Agronomy Journal 97: 225-234.

Ehsanzade, P. 2003. Effect of density plant on yield and components yield and some growth traits of two safflower cultivar under Isfahan conditions. Sciences and Technology of Agronomy and Natural Resources 7(1): 129-140. (In Persian with English Summary)

Garcia del Moral, L.F., Rharrabti, Y., Villegas, D., and Royo, C. 2003. Evaluation of grain yield and its components in durum wheat under Mediterranean conditions: An antigenic approach. Agronomy Journal 95: 266-274.

Ghamarnia, H., and Sepehri, S. 2010. Different irrigation regimes affect water use, yield and other yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.) crop in a semi-arid region of Iran. Journal of Food, Agriculture & Environment 8(2): 590-593.

Gozubenli, H., Sener, O., Konuskan, O., and Kilinc, M. 2003. Effect of hybrid and plant density on grain yield and yield components of maize (Zea mays L.). Indian Journal of Agronomy 48: 203-205.

Hornok, L. 1986. Effect of environmental factors on growth, yield and on active principles of some spice plants. Acta Horticulture 168: 169-176.

Jabbari Orange, M., and Ebadi, A. 2012. Responses of phenological and physiological stages of spring safflower to complementary irrigation. African Journal of Biotechnology 11(10): 2465-2471.

Kafi, M., Kamkar, B., and Mahdavi damghani, A.M. 2003. Reactions of Agronomic Crops to Growth Environment. Publication of Ferdowsi University, Mashhad, Iran 297 pp. (In Persian)

Kafi, M., and Rostami, M. 2008. Effect of drought stress in reproductive growth stage on yield and components yield and oil content three safflower cultivars in irrigation with salty water conditions. Iranian Agronomy Research 5(1): 121-131. (In Persian with English Summary)

Kahjehpoor, M.R. 2004. Industrial Plants. Jahadeh Daneshgahi Publisher, Isfahan Industrial University, Isfahan, Iran 564 pp. (In Persian)

Khoshnam, A., Haydari Sharifabad, H., and Afsharmanesh, G.R. 2012. Effects of terminal water deficit stress and plant density on yield, yield components and some morphological traits of safflower in Jiroft Region, Iran. Plant Ecophysiology 4: 111-117.

Koutroubas, S.D., Papakosta, D.K., and Doitsinis, A. 2004. Cultivar and seasonal effects on the contribution of pre-anthesis assimilates to safflower yield. Field Crops Research 90: 263-274.

Lee, S.H., Tewari, R.K., Hahn, E., and Paek, K.Y. 2007. Photon flux density and light quality induce changes in growth, stomatal development, photosynthesis and transpiration of Withania somnifera (L.) Dunal. plantlets. Plant Cell, Tissue and Organ Culture 90: 141-151.

Lloveras, J., Manent, J., Viudas, J., Lopez, A., and Santiveri, P. 2004. Seeding rate influence on yield and yield components of irrigated winter wheat in a Mediterranean climate. Agronomy Journal 96: 1258-1265.

Mousavifar, B.E., Behdani, M.A., Jami Alahmadi, M., and Hosaini Bojd, M.S. 2010. Effect of deficit irrigation on growth and yield of spring safflowers) Carthamus tinctorius L(. genotypes under Birjand conditions. Journal of Agroecology 2(4): 627-639. (In Persian with English Summary)

Mousavifar, B.E. 2010. Response of spring safflower genotypes to irrigation disruption in reproductive growth different stages. Master thesis of Agronomy, College of Agriculture, Birjand University, Birjand, Iran. (In Persian with English Summary)

Noruzi, M., and Kazemaini, S.A. 2011. Effect of deficit irrigation and plant density on growth and seed yield of safflower. Iranian Agronomy Research. 10(4): 781-788. (In Persian with English Summary)

Oad, M.A., and Samo, S.M. 2002. Inter and intra row spacing effect on the growth seed yield and oil content of safflower, Asian Journal of Plant Sciences 1: 18-19.

Omidi, A.H., and Sharifmogadas, M.R. 2010. Evaluation of Iranian safflower cultivars reaction to different sowing dates and plant densities. World Applied Sciences Journal 8(8): 953-958.

Pirzad, A. 2007. Effects of irrigation and plant density on some of physiological traits and active ingredients of german chamomile. PhD thesis, College of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran. (In Persian with English Summary)

Shahri, A., Ganjali, H. R., and Fanayi, H. R. 2013. Effect of drought stress on quantitative and qualitative yield of safflower (Goldasht cultivar) in different planting densities. International Journal Agriculture Crop Sciences 6(19): 1342-1346.

Shams, K., Pazaki, A.R., and Kobraei, S. 2007. Assessment of effect of planting date and density on yield and components yield of autumn safflower )Carthamus tinctorius L(. under Kermanshah condition. Iranian Journal of agronomy and Plant Breeding 4(2): 23-35. (In Persian with English Summary)

Sirus Mehr, A.R., Shakiba, M.R., Alyari, H., Tourchi, M., and Dabagh Mohammadi Nasab, A. 2008. Effect of drought stress and density on yield and some morphological characteristics of autumn safflower cultivars. Research in Agronomy and Horticulture 78: 80-87. (In Persian with English Summary)

Tahmasebpour, B., Aharizad, S., Shakiba, M., and Babazade Bedostani, A. 2011. Safflower genotypes’ responses to water deficit. International Journal of Agriculture Science 1(2): 579-601.

Yordanov, I., Velikova, V., and Tsonev, T. 2003. Plant response to drought and stress tolerance. Bulgarian Journal of Plant Physiology, Special Issue p. 187-206.