مقایسه کمی و کیفی ژنوتیپ‌های گندم نان (Triticum aestivum L.) تحت تأثیر تنش رطوبتی انتهایی و محلول‌پاشی هیومیک اسید

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 4، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 35، فروردین 1397، صفحه 175-185   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v10i1.55775

نویسنده

رضا شهریاری^*

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

چکیده

اثر تنش رطوبتی و کاربرد هیومیک اسید به‌‌صورت محلول بر عملکرد کمی و همچنین کیفیت دانه ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان(Triticum aestivum L.)، طی آزمایشی در منطقه اردبیل در سال 87-1386 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. هیومیک اسید استخراج شده از پیت با ترکیب هیومات پتاسیم به‌کار رفت. صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و میزان پروتئین دانه مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تنش رطوبتی تأثیر معنی‌داری برصفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و میزان پروتئین دانه داشت. مصرف هیومات پتاسیم تنها بر محتوای پروتئین دانه تأثیر معنی‌داری نشان داد، اما برهمکنش سطوح تنش رطوبتی × محلول پاشی هیومات پتاسیم تأثیر معنی‌داری برصفات عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه داشت. اختلاف معنی‌داری بین ژنوتیپ‌ها از نظر عملکرد دانه مشاهده شد و برهمکنش هیومات پتاسیم × ژنوتیپ روی محتوای پروتئین دانه در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار شد. مصرف هیومات پتاسیم در مقایسه با عدم مصرف آن در شرایط تنش رطوبتی باعث افزایش معنی‌دار عملکرد بیولوژیک شد (به‌ترتیب 10/6 و 74/7 تن در هکتار). این میزان برای عملکرد دانه برابر 82/2 و 56/3 تن در هکتار بود، در حالی‌که در شرایط عدم تنش رطوبتی مصرف هیومات پتاسیم اختلاف معنی‌داری با عدم مصرف آن روی این صفات نشان نداد. بالاترین عملکرد دانه در بین ژنوتیپ‌ها متعلق به ژنوتیپ 4057 (برابر 92/3 تن) بود. تحت شرایط تنش رطوبتی، محتوای پروتئین دانه افزایش نشان داد و بالاترین محتوای پروتئین دانه (5/14 درصد) از ترکیب تیماری رقم ساراتووسکایا – 29 با مصرف هیومات پتاسیم و کمترین مقدار آن (4/13 درصد) از ترکیب تیماری ژنوتیپ 4057 در شرایط عدم مصرف هیومات پتاسیم به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها

آبیاری؛ پروتئین؛ هیومات پتاسیم

مراجع

Alimohamady, M., Rezaee, A., and Mirmohamady Meybodi, A. 2009. Evaluation of some physiological traits and grain yield of ten Iranian bread wheat cultivars under two ırrigation conditions. Journal of Water and Soil Sciences 13(48): 107-120. (In Persian with English Summary)

Bakry, B.A., Elewa,T.A., El-kramany, M.F., and Wali, A.M. 2013. Effect of humic and ascorbic acids foliar application on yield and yield components of two Wheat cultivars grown under newly reclaimed sandy soil. International Journal of Agronomy and Plant Production 4(6): 1125-1133.

Blum‚ A. 2005. Mitigation of drought stress by crop management. Available at: www. Plant Stress.com

Chen, Y., and Aviad, T. 1990. Effects of Humic Substances on Plant Growth. In: McCarthy P., Calpp C.E., Malcolm R.L. Bloom, Readings. ASA and SSSA, Madison, WI p. 161-186.

El-Bassiouny, H.S.M., Bakry, B.A., El-Monem Attia, A.A., and Abd Allah, M.M. 2014. Physiological role of humic acid and nicotinamide on improving plant growth,yield, and mineral nutrient of wheat (Triticum durum) grown under newly reclaimed sandy soil. Agricultural Sciences 5: 687-700.

El-Shabrawi, H.M., Bakry, B.A., Ahmed, M.A., and Abou-El-Lail, M. 2015. Humic and oxalic acid stimulates grain yield and induces accumulation of plastidial carbohydrate metabolism enzymes in wheat grown under sandy soil conditions. Agricultural Sciences 6: 175-185.

Food and Agriculture Organization of the United Nations. 2015. FAOSTAT. Available at web site: http://www.Fao.org

Koocheki, A., Fallahi, H.R., Amiri M.B., and Ehyaei, H.R. 2016. Effects of humic acid application and mother corm weight on yield and growth of saffron (Crocus sativus L.). Journal of Agroecology 7(4): 425-442. (In Persian with English Summary)

Krejcirova, L., Capouchova, I., Petr, J., Biconova, E., and Kvapil, R. 2006. Protein composition and quality of winter wheat from organic and conventional farming. Zemdirbyste/ Agriculture 93(4): 285-296.

Kulikova, N.A., Stepanova, E.V., and Koroleva, O.V. 2005. Mitigating activity of humic substances: direct influence on biota. In: I.V. Perminova et al. (ed.). Use of humic substances to remediate polluted environments: from theory to practice. Springer Netherlands. 52: 285-309.

Lodhi, A., Tahir, S., Iqbal, Z., Mahmood, A., Akhtar, M., Qureshi, T.M., Yaqub, M., and Naeem, A. 2013. Characterization of commercial humic acid samples and their impact on growth of fungi and plants. Soil and Plant Environment 32(1): 63-70.

Mauromicale, G., Angela, M.G.L., and Monaco, A.L. 2011. The effect of organic supplementation of solarized soil on the quality of tomato. Scientia Horticulturae 129(2): 189-196.

Mohamed, A., Bakry, A., Soliman, Y.R.A., and Moussa, S.A.M. 2009. Importance of micronutrients, organic manure and bio-fertilizer for improving maize yield and its components grown in desert sandy soil. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 5(1): 16-23.

Mollasadeghi, V., Valizadeh, M., Shahryari, R., and Imani, A.A. 2011. Evaluation of drought tolerance of bread wheat genotypes using stress tolerance indices at presence of potassium humate. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences 10(2): 151-156.

Moosavifar, B.E., Behdani, M.A., Jami Alahmadi, M., and Hosaini Bojd, M.S. 2009. The effect of irrigation disruption in different reproductive growth stages on yield, yield components and oil content in three spring safflower cultivars. Journal of Agroecology 1(1): 41-51.

Parvazi Shandi, S., Pazoki, A.R., Asgharzadeh, A., and Azadi, A. 2014. Effects of irrigation intervals, plant growth promoting rhizobacteria and humic acid on yield and yield components of wheat (Kavir cultivar). Journal of Agroecology 9(32): 9-17. (In Persian with English Summary)

Pordel-Maragheh, F. 2013. Assess the genetic diversity in some wheat genotypes through agronomic traits. European Journal of Zoological Research 2(4): 71-75.

Rashed Mohasel, M., Hosseini, M., Abdi, M., and Mollafilabi, A. 2001. Cereal Crops (Translate). Mashhad Jihad-e Daneshgahi Publications., Mashhad, Iran 408 pp. (In Persian)

Rezvani Moghaddam, P., Amiri, M.B., and Ehyaee, H.R. 2016. Effect of simultaneous application of mycorrhiza with compost, vermicompost and sulfural geranole on some quantitative and qualitative characteristics of sesame (Sesamum indicum L.) in a low input cropping system. Journal of Agroecology 7(4): 563-577. (In Persian with English Summary)

Sabzevari, S., Khazaie, H.R., and Kafi, M. 2009. Effect of humic acid on root and shoot growth of two wheat cultivars (Triticum aestivum. L). Journal of Water and Soil 23(2): 87-94.

Shahbazi, S., Fateh, S., and Ayneband, A. 2015. Evaluation of the effect of humic acid and vermicompost on yield and yield components of three wheat cultivars in tropical regions. Journal of Plant Production 38(2): 99-110.

Shahryari, R., and Shamsi, K. 2009. Increasing biological yield of wheat by a humic substance. International Agricultural Engineering Conference. Asian Institute of Technology, Bangkok, Thailand. 7-10 Dec 2009 p. 46.