تأثیر تغذیه آهن بر عملکرد و صفات زراعی گندم‌های بهاره اصلاح شده ایرانی

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 11، دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 31، مهر 1392   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v11i3.29750

نویسندگان

امیر حسین خوشگفتارمنش^* ؛ حمیدرضا عشقی زاده؛ فرزاد مندنی

دانشکده مهندسی دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

به منظور مقایسه ویژگی‌های زراعی گندم‌های بهاره حاصل از انتخاب در توده‌های بومی ایران، گندم‌های حاصل از دورگ‌گیری در داخل کشور و گندم‌های مراکز بین المللی و نیز شناسایی صفات موثر در تولید دانه این ارقام تحت شرایط متفاوت آهن خاک، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار با 30 ژنوتیپ گندم در سال زراعی 86 - 1385 در مزرعه تحقیقاتی رودشت اصفهان انجام شد. نتایج نشان داد که در گندم‌های با منشا بومی، در شرایط کمبود آهن، عملکرد دانه و تعداد پنجه به ترتیب با 2/17 و 0/13 از بیشترین ضریب تنوع برخوردار بودند. عملکرد دانه در هکتار از 3583 کیلوگرم در رقم شعله تا 5361 کیلوگرم در رقم سرخ تخم متغیر بود. در شرایط کوددهی آهن نیز در ارقام حاصل از دورگ‌گیری در داخل، عملکرد دانه (0/17)، عملکرد کاه (5/14) و تعداد پنجه (5/13) بیشترین ضرایب تنوع را دارا بودند. تفاوت بیشترین عملکرد دانه در هکتار در رقم قدس با کمترین در رقم چناب حدود 2440 کیلوگرم بود. همچنین تفاوت بیشترین عملکرد کاه در هکتار در رقم عدل با کمترین در رقم مارون حدود 5062 کیلوگرم بود. در شرایط کمبود آهن، همبستگی مثبت و معنی‌داری (**58/0=r2) بین عملکرد دانه و ارتفاع بوته ارقام حاصل از دورگه‌گیری مشاهده شد. تفاوت کمترین عملکرد کاه (در رقم فلات) در مقایسه با بیشترین عملکرد (در رقم دز) حدود 35 درصد بود. به طور کلی تحت شرایط این آزمایش، کاربرد کود آهن تاثیر چشمگیری بر عملکرد و اجزای عملکرد سه گروه ارقام گندم بهاره حاصل از روند متفاوت اصلاحی در کشور نداشته است. ولی تاثیر کوددهی آهن بر عملکرد کاه ارقام به ویژه در دورگه‌های داخلی بیشتر بوده است.

کلیدواژه‌ها

کمبود آهن؛ گندم بومی؛ گندم دورگ داخلی؛ عملکرد دانه