بررسی تاثیر عوامل اقلیمی- مدیریتی بر عملکرد و خصوصیات رشدی گیاه دارویی- صنعتی حنا (Lowsonia inermis L.) در استان کرمان

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 5، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 35، فروردین 1397، صفحه 203-217   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v10i1.56222

نویسندگان

امین پسندی پور¹؛ حسن فرح بخش^{* 1}؛ روح اله مرادی²

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

²گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

چکیده

امروزه در تمام دنیا به گیاهان دارویی و نقش آنها در تولید داروهای فاقد عوارض داروهای شیمیایی توجه ویژه ای می شود. کشور ما نیز با بهره گیری از پتانسیل اقلیمی متنوع نقش بسزایی در تولید این گیاهان در دنیا دارد. تدوین و اجرای برنامه های موثر در راستای احیاء، حفاظت و بهره برداری کارآمد از گونه های دارویی با شناخت ویژگی ها و نیازهای اکولوژیکی آنها امکان پذیر است. حنا با نام علمیLowsonia inermis L. گیاهی چند ساله است که از لحاظ دارا بودن خواص دارویی و کاربرد های صنعتی از ارزش بالایی برخوردار است. در این بررسی مشخصات اقلیمی مناطق زیر کشت، خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک، اطلاعات عملکرد، مراحل مختلف فنولوژیکی و همچنین اطلاعات مدیریتی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که این گیاه در استان کرمان در مناطق شهداد، رودبار، بم و کهنوج پراکنش دارد. پهنه بندی اقلیمی مناطق رویشگاهی بر اساس ضریب خشکی دومارتن از نوع اقلیم خشک می باشد. متوسط میزان بارندگی سالانه این رویشگاه ها 7/72 میلی متر، رطوبت نسبی 6/33 درصد، ارتفاع از سطح دریا 632 متر و دمای متوسط آن 5/26 درجه سانتی گراد است. خاک رویشگاه ها عمدتا دارای بافت شنی-لومی با اسیدیته 19/8، هدایت الکتریکی 84/3 دسی زیمنس بر متر و مقدار ماده آلی 06/0 تا 12/0 درصد می باشد. حنا در مجموع گونه ای حساس به سرما است که در شرایط اقلیمی خشک با متوسط بارندگی سالیانه کمتر از 100 میلی متر قادر به رشد است. آبیاری گیاه در کلیه مناطق بصورت کرتی و با مقدار بیش از 8000 متر مکعب در هکتار می باشد. میزان مصرف کود شیمیایی نیتروژن نیز بیش از 250 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. نتایج رگرسیون نشان داد که رطوبت نسبی منطقه، درصد نیتروژن خاک و میزان مصرف آب مهمترین عوامل تاثیر گذار بر رشد و نمو گیاه حنا می باشند. در مجموع لازم است با توجه به اهمیت گیاهان دارویی با بررسی جنبه های مختلف اکوفیزیولوژیک کشت حنا، راهکاری برای ایجاد مدیریت بهینه و توسعه سطح زیر کاشت در مناطق بومی در کشور فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

پراکنش؛ فنولوژی؛ خاک؛ آبیاری؛ تغذیه

مراجع

Abbasi Damshahri, R. 2007. Henna in Hormozgan. The Culture of Iranian People 11: 133-144. (In Persian)

Behdani, M., Ghazvini, K., Mohammadzadeh, A.R., and Sadeghian, A. 2009. Antibacterial activity of Henna extracts against Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeroginosa. Ofogh-e-Danesh; GMUHS Journal 15(2): 46-52. (In Persian with English Summary)

Chaudhary, G., Goyal, S., and Poonia, P. 2010. Lawsonia inermis Linnaeus: A phytopharmacological review. International Journal of Pharmaceutical Sciences and Drug Research 2(2): 91-98.

Croissant, R.L., Peterson, G.A., and Westfall, D.G. 1998. Dryland Cropping Systems. Colorado State University, Cooperative Extension. Bulletin, America.

De Wit, C.T. 1958. Transpiration and Crop Yields. Modeling Nr. 59. Instituut voor Biologisch en Scheikundig, Onderzoek van landbouwgewassen. Wageningen, Netherland.

Duke, J.A. 2002. Handbook of Medicinal Herbs. CRC Press Inc. Boca Raton, America.

Fageria, N.K., Baligar, V.C., and Jones, C.A. 1997. Growth and Mineral Nutrition of Field Crops. Marcel Dekker, America.

Feizi, M. 2003. Water use efficiency of wheat, barley, cotton and sunflower with respect to water cuality. Journal of Water and Soil Science 17(1): 97-106. (In Persian with English Summary)

Habbal, O.A., Al-Jabri, A.A., and El-Hag, A.G. 2007. Antimicrobial properties of Lawsonia inermis (henna): a review. Australian Journal of Medical Herbalism 19: 114-125.

Hore, J., Ghanti, K.S., and Chanchan, M. 2014. Influence of nitrogen and sulphur nutrition on growth and yield of garlic (Allium sativum L.). Journal of Crop and Weed 10(2): 14-18.

Howell, T.A., Evtt, S.R., and Tolk, J.A. 2001. Irrigation Systems and Management to Meet Future Food/Fiber Needs and to Enhance Water Use Efficiency. In Proceedings of the INIFAP-ARS Joint Meeting: A Frame Work for Cooperation. Rio Bravo. Tamaulipas., Mexico and Weslaco. Texas. USA p. 10-14.

Jafariani, M., Beheshti, A., and Taheri, G. 2011. Evaluation of nitrogen efficiency on grain sorghum (Sorghum bicolor L. Moench) genotypes. Journal of Agroecology 2(3): 502-511. (In Persian with English Summary)

Koocheki, A., and Khajeh Hosseini, M. 2012. Modern Agronomy. Jehade Daneshgahi Mashhad Publications, Mashhad, Iran 712 pp. (In Persian)

Koozehgaran, S., Mousavi Baygi, M., Sanaeinejad, H., and Behdani, M.A. 2011. Study of the minimum, average and maximum temperature in South Khorasan to identify relevant areas for saffron cultivation using GIS. Soil and Water 25(4): 892-904. (In Persian with English Summary)

Matlebi Fard, R. 2015. Evaluation of yield, yield components and water use efficiency of garlic in different condition of irrigation and nitrogen fertilizer. Journal of Water Research in Agriculture 29(4): 465-482. (In Persian with English Summary)

Mousavi, S.G.R., Seghatoleslami, M.J., Ansarinia, E., and Javadi, H. 2012. The effect of water deficit stress and nitrogen fertilizer on yield and water use effeciency of Calendula officinalis L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 28(3): 493-508. (In Persian with English Summary)

Peter, J. 2000. Weather and Crop Yield. Translated by: Kafi, M., Ganjali, A., Nezami, A., Shariatmadar, F., Jahad Daneshgahi Mashhad Publication, Mashhad, Iran 311 pp. (In Persian)

Torkelson, A.R. 1999. The Cross Name Index to Medicinal Plants. CRC Press Inc., Boca Raton, America.

Rashid Sorkh Abadi, M., Khashei-Siuki, A., and Shahidi, A. 2015. A spatial zoning of Saffron cultivation based on climatic factors using hierarchical analysis process method (Case Study: Torbate Hydariyeh City). Journal of Agroecology 7(2): 225-236. (In Persian with English Summary)

Turral, H., Cook, S., and Gichuki, F. 2006. Water productivity assessment: Measuring and mapping methodologies. Basin Focal Project. Working Paper. No. 2. Challenge Program on Water and Food 13 pp.

Zaman, M.S., Hashem, M.A., Jahiruddin, M., and Rahim, M.A. 2011. Effect of nitrogen for yield maximization of garlic in old Brahmapurta flood plain soil. Bangladesh Journal of Agricultural Research 36(2): 357-367.