اثر کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت (Zea mays L.) و سیب‌زمینی (Solanuum tuberosum L.) در منطقه نیکشهر

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 9، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 36، تیر 1397، صفحه 400-415   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v10i2.53841

نویسندگان

حمیدرضا مبصر^{* 1}؛ شهدوست برجسته¹؛ عباس کشته گر²

¹گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد دو محصول ذرت (Zea mays L.) و سیب‌زمینی (Solanuum tuberosum L.) در کشت مخلوط، در منطقه بنت شهرستان نیکشهر در بهمن ماه سال 1392 آزمایشی با 14 تیمار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به‌روش جایگزینی و افزایشی به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص ذرت، کشت خالص سیب‌زمینی، دو ردیف ذرت + یک ردیف سیب‌زمینی، دو ردیف ذرت + دو ردیف سیب زمینی (برای هر محصول تراکم بوته 50 درصد تراکم مطلوب می‌باشد)، یک ردیف ذرت+ یک ردیف سیب زمینی، یک ردیف ذرت + دو ردیف سیب زمینی، دو ردیف ذرت + دو ردیف سیب‌زمینی (برای هر محصول تراکم بوته 100 درصد تراکم مطلوب می‌باشد)، سه ردیف ذرت + یک ردیف سیب‌زمینی، یک ردیف ذرت + سه ردیف سیب‌زمینی، سه ردیف ذرت + دو ردیف سیب‌زمینی، دو ردیف ذرت+ سه ردیف سیب‌زمینی، دو ردیف ذرت + چهار ردیف سیب‌زمینی، چهار ردیف ذرت + دو ردیف سیب‌زمینی، دو ردیف ذرت + دو ردیف سیب‌زمینی، (تراکم بوته برای ذرت 100 درصد تراکم مطلوب و برای سیب‌زمینی 50 درصد تراکم مطلوب می‌باشد) بودند. نتایج نشان داد که سیستم‌های مختلف کاشت بر ارتفاع گیاه ذرت، عملکرد زیست توده، تعداد دانه در بلال و عملکرد دانه ذرت و همچنین بر ارتفاع بوته، وزن غده و عملکرد غده سیب-زمینی تأثیر معنی‌داری داشت. بالاترین عملکرد زیست‌توده (684/30 تن در هکتار) از تیمار کشت خالص ذرت و بیشترین ارتفاع گیاه ذرت (26/133 سانتی‌متر)، تعداد دانه در بلال (33/432) و عملکرد دانه (957/8 تن در هکتار) از تیمار دو ردیف ذرت+ یک ردیف سیب‌زمینی به‌دست آمد. بالاترین ارتفاع بوته (03/45 سانتی‌متر)، بیشترین وزن غده (54/73 گرم) و عملکرد غده سیب‌زمینی (124/28 تن در هکتار) از تیمار کشت خالص سیب‌زمینی به‌دست آمد. بالاترین نسبت برابری زمین (54/1) از سیستم کشت مخلوط دو ردیف ذرت+ یک ردیف سیب‌زمینی به‌دست آمد که نشان از برتری کشت مخلوط نسبت به کشت خالص دارد.

کلیدواژه‌ها

تعداد دانه در بلال؛ زیست توده؛ عملکرد دانه؛ نسبت برابری زمین؛ وزن غده

مراجع

Al-Dalain, S.A. 2009. Effect of intercropping of maize with potato on potato growth and on the productivity and land equivalent ratio of potato and maize. Agricultural Journal 4(3): 164-170.

Bell, M.J., Muchow, R.C., and Wilson, G.L. 1987. The effect of plant population on peanut in a monsoonal tropical environment. Field Crop Research 17: 91-107.

Caballero, R.C., Alzueta, L.T., Ortiz, M.L., Rodriguez, R.T., and Barro, C. 2001. Carbohydrate and protein fractions of fresh and dried common vetch in three maturity stages. Agronomy Journal 93: 1006-1013.

Dahmardeh, M., and Keshtehgar, A. 2014. Evaluating yield and yield components of maize (Zea mays L.) in intercropping with peanut (Arachis hypogaea L.). Journal of Agroecology 6(2): 311-323. (In Persian with English Summary)

Darabi, A.S. 2008. Effect of autumn and winter planting and temperate stress on total yield, marketable yield and yield components of some potato cultivars. Iranian Journal of Seed and Plant 23(3): 373-386. (In Persian with English Summary)

Fathi, G. 2006. Study of effect of pattern and plant density on light coefficient ratio, light absorption and grain yield of sweet corn (Hybrid SC402). Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources 12: 13-141.)In Persian with English Summary)

Francis, R., and Decoteau, D.R. 1993. Developing and effective southern pea and sweet corn intercropping system. Hort Technology 3: 178-184.

Ghosh, P.K., Manna, M.C., Bandyopadhyay, K.K., Ajay Tripathi, A.K., Wanjari, R.H., Hati, K.M., Misra, A.K., Acharya, C.L., and Subba Rao, A. 2006. Inter-specific interaction and nutrient use in soybean sorghum intercropping system. Agronomy Journal 98: 1097-1108.

Hanna, F.R., Salama, N.F., Adb, E.L., and Gawad, M. 1994. Effect of population density on yield of peanut. Annuals of Agricultural Science Monshtohor 32(2): 731-742.

Hashemi Dezfoli, A., Koocheki, A., and Banayan, M. 1998. Maximizing crop yields. Jahad Daneshgahi Mashhad Press, Mashhad, Iran 287 pp. (In Persian)

Hosseinpanahi, F., KoocheKi, A., Nassiri Mohallati, M., and Ghorbani, R. 2010. Evaluation of radiation absorption and use efficiency in potato-corn intercropping. Journal of Agroecology 2(1): 50-60. (In Persian with English Summary)

Jaffar, Z., and Gardner, F.D. 1988. Canopy development, yield and market quality in peanut as affected by genotype and planting pattern. Crop Science 28: 299-305.

Jamshidi, K., Mazaheri, D., and Saba, J. 2008. An evaluation of yield in intercropping of maize and potato. International Desert Research Center 12: 105-111. (In Persian with English Summary)

Karlen, D.L., and Camp, C.R. 1985. Row spacing, plant population and matter management effects on corn in the Atlantic coastal plain. Agronomy Journal 77: 393-398.

Khoramivafa, M. 2007. Ecology of intercropping of maize (Zea mays L.) and Cucurbita pepo. PhD Dissertation, Agriculture College, University of Tabriz, Tabriz, Iran. )In Persian with English Summary)

Koocheki, A., Allahgani, B., and Najibnia, S. 2010. Evalution of yield in maize and common bean intercropping. Iranian Journal of Field Crops Research 2: 605-611. (In Persian with English Summary)

Midmore, D., Roca, J., and Bearrios, D. 1988. Potato (Solanum spp.) in the hot tropics: IV. Intercropping with maize and the influence of shade on the potato microenvironment and crop growth. Field Crops Research 18: 141-157.

Midya, A., Bhattacharjee, K., Ghose, S.S., and Banik, P. 2005. Deferred seeding of blackgram (phaseolus mungo L.) in rice (Oryza sativa L.) field on yield adventages and smothering of weeds. Journal of Agronomy and Crop Science 91: 195-201.

Moll, R.H., and Kamparth, E.J. 1997. Effect of population density up on agronomic traits associated with genetic increases in yield of Maize. Agronomy Journal 69: 81-84.

Molla, A., and Tekalign, A. 2010. Potato based intercropping with sorghum in the hot to warm moist valleys of north Shewa Ethiopia. World Journal of Agricultural Sciences 6(5): 485-488.

Ossom, E.M. 2010. Influence of sweet potato-maize association on ecological properties and crop yield in Swaziland. International Journal of Agricultural and Biological Engineering 12-4: 481-488.

Philipp, A. 2009. What is sustainable agriculture? Empirical evidence of diverging views in Switzerland and New Zealand. Journal of Ecological Economics 68(6): 1872-1882.

Prakashy, E.D., Pandey, A.K., and Srivastava, A.K. 2004. Relay intercropping of potato (Solanum tuberosum) in maize (Zea mays) under mid-hill condition. Journal of Agricultural Science 74(2): 64-67.

Rezaei-Chianeh, E., Mohammadi Nassab, A.D., Shakiba, M.R., Ghassemi-Golezan, K., Aharizad, S., and Shekari, F. 2011. Intercropping of maize (Zea mays L.) and faba bean (Vicia faba L.) in different plant population densities. African Journal of Agricultural Research 6(7): 1786-1793. (In Persian with English Summary)

Sanjani, S., Hosseini, M.B., Chaichi M.R., and Rezvan Beidokhti, S. 2009. Effect of additive intercropping sorghum: cowpea on weed biomass and density in limited irrigation system. Iranian Journal of Field Crops Research 7: 85-95. (In Persian)

Seran, T.H., and Brintha, I. 2010. Review on maize based intercropping. Journal of Agronomy 9(3): 135-145.

Sobkowicz, P. 2006. Competition between triticale and field beans in additive intercrops. Plant, Soil and Environment 52: 42-54.

Tayefe Noori, M. 2004. Intercropping of maize and cowpea. Msc Thesis, College of Agriculture, University of Tabriz, Iran. (In Persian with English Summary)

Tsubo, M., Walker, S., and Ogindo, H.O. 2005. A simulation model of cereal-legume intercropping systems for semi-arid regions. II. Model application. Field Crops Research 93: 23-33.

Tuna, C., and Orak, A. 2007. The role of intercropping on yield potential of common vetch/oat cultivated in pure stand and mixtures. Journal of Agricultural and Biological Science 2: 14-19.

Vander Zagg, P., and Demagante, A.C. 1988. Potato (Solanum spp.) in an isohyperthermi. III. Evaluation of clones. Field Crops Research 19: 167-181.

Vander Zagg, P., and Demagante, A.C. 1990. Potato (Solanum spp.) in an isohyperthermic environment. V. Intercropping with maize. Field Crops Research 25: 157-170.

Yang, G., Aiwang, D., Jingsheng, S., Fusheng, L., Zugui, L., Hao, L., and Zhandong, L. 2009. Crop coefficient and water-use efficiency of winter wheat/spring maize strip intercropping. Field Crops Research 111: 65-73.

Yilmas, H.A. 1999. Effect of different plant densities of two groundnut genotypes on yield, yield components and oil and protein contents. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23(3): 299-308.