ارزیابی و برآورد تبخیر– تعرق گندم در مراحل مختلف رشد با روش تراز انرژی (نسبت باون) و مقایسه آن با نتایج لایسیمتر

آب و خاک

مقاله 10، دوره 26، شماره 5، دی 1391، صفحه 1152-1160   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v1391i0.17033

نویسندگان

مریم قائمی بایگی^* ؛ محمود رائینی؛ محمد موسوی بایگی

دانشگاه ساری

چکیده

تبخیر و تعرق یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی است که در طرح های کشاورزی مد نظر قرار می گیرد. یکی از روش های برآورد تبخیر – تعرق گیاه روش تراز انرژی (نسبت باون) است که بر پایه ی اندازه گیری شیب دما و رطوبت در دو ارتفاع مختلف گیاه می باشد. این پژوهش در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سه لایسیمتر به منظور برآورد تبخیر – تعرق گیاه گندم رقم گاسکوژن انجام شد و نتایج حاصل از آن با روش مستقیم مورد مقایسه قرار گرفت. داده های لازم برای اندازه گیری تبخیر و تعرق از روش تراز انرژی در تمام مراحل فنولوژی گیاهی در بازه-های زمانی یک ساعته با بهره گیری از دستگاه برآورد تراز انرژی (مدل 5200- DIK) برداشت شد و تبخیر – تعرق لایسیمتر ها بصورت روزانه محاسبه گردید. آهنگ تبخیر – تعرق روزانه با استفاده از روش توازن انرژی 4/2 میلی متر به دست آمد که همبستگی بسیار بالایی (98/0r=) با نتایج لایسیمتر که 44/2 میلی متر در روز محاسبه شد، داشت. دامنه افت و خیز نسبت باون در امتداد شبانه روز بین 5/1- تا 9/1 می باشد که مقادیر منفی پس از غروب خورشید که با کاهش گرمای محسوس در محیط همراه است اتفاق می افتد و در طول شب ادامه می یابد. با طلوع خورشید میزان آن به تدریج بیشتر می شود تا اینکه در ساعت 8 تا 9 به بیشینه مقدار خود می رسد، سپس روندی کاهشی را تا بعد از ظهر دنبال می کند.

کلیدواژه‌ها

تبخیر – تعرق؛ گندم؛ لایسیمتر؛ تراز انرژی؛ نسبت باون