ارزیابی عملکرد و شاخص های رشد سیب زمینی تحت سطوح مختلف تنش کم آبی

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 15، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 34، تیر 1393، صفحه 283-295   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v12i2.20883

نویسندگان

علی رضا سبحانی؛ حسن حمیدی^*

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

به منظور بررسى اثر تنش کم‏آبى بر عملکرد و شاخص های رشد سیب‏زمینى رقم آئولا از روش آبیارى بارانى با حجم های مختلف آب در مرکز تحقیقات کشاورزى و منابع طبیعی خراسان رضوی (مشهد) استفاده شد. در فواصل 75/0، 75/3، 75/6، 75/9 و 75/12 متر از خط لوله آبیارى میزان آب دریافتى اندازه‏گیرى شد و به ترتیب تحت عنوان تیمار بدون تنش، تنش بسیار ملایم، تنش ملایم، تنش شدید و تنش بسیار شدید بررسى شدند. در این تحقیق، عملکرد در شاهد 47/26، تنش بسیار ملایم 3/22، در تنش ملایم 31/17، در تنش شدید 88/9 و در تنش بسیار شدید 04/2 تن در هکتار به دست آمد. اثرات تنش کم آبی بر روى تغییرات ماده خشک اندام هاى گیاهى، کل ماده خشک گیاه (TDM)، سرعت رشد نسبى (RGR)، سرعت رشد محصول (CGR)، شاخص سطح برگ (LAI)، دوام سطح برگ (LAD) و سرعت جذب خالص (NAR) بسیار زیاد بود. حداکثر سرعت رشد نسبى در سطوح تنش کم‏آبى بین 004/0 تا 005/0 گرم بر گرم در GDD محاسبه شد. در تنش‏هاى شدید و بسیار شدید حداکثر سرعت رشد محصول زودتر انجام شد (به ترتیب در 1300 و 1200 درجه روز رشد) و سایر تیمارها دیرتر (در 1600 درجه روز رشد) به حداکثر سرعت رشد محصول رسیدند. بیشترین مقدار LAD در تیمار بدون تنش به میزان 478 شاخص سطح برگ روز و در GDD1600 به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

آبیاری بارانی؛ سرعت رشد محصول؛ سرعت رشد نسبی؛ شاخص سطح برگ؛ دوام سطح برگ

مراجع

1- بی نام. 1391. آمار نامه کشاورزی سال زراعی 90-1389، وزارت کشاورزی، اداره کل آمار و اطلاعات.

2- حسن آبادی، ح. 1383. جمع آوری و تهیه کلکسیون ژرم پلاسم های داخلی و خارجی سیب زمینی. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی. مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.

3- حمزه ای، ج.، ف. رحیم زاده خویی، ک. گلعذانی و م. مقدم. 1384. واکنش سه رقم سیب زمینی به مقادیر متفاوت آب آبیاری. دانش کشاورزی. 15 (2): 75-65.

4- خلقانى، ج.، ف. رحیم‏زاده خویى، م. مقدم، و ح. رحیمیان مشهدى. 1376. تجزیه فرآیند رشد سیب زمینى در سطوح مختلف ازت و تراکم بوته. دانش کشاورزى. 7 (1 و 2): 58-32.

5- خورشیدی بنام، م. ب.، ف. رحیم زاده خویی، م. ج. میرهادی، و ق. نورمحمدی. 1385. تأثیر تنش خشکی بر وزن خشک ریشه سه رقم سیب زمینی. مجله دانش نوین کشاورزی. سال دوم. 3: 49-39.

6- رضایی، ع. و ا. سلطانی. 1375. زراعت سیب زمینی. ترجمه. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 179 ص.

7- سبحانى، ع. ر. 1374. اثر تاریخ کاشت و پیش جوانه‏زنى غده‏هاى بذرى بر روى شاخص هاى رشد و عملکرد سه رقم سیب زمینى. پایان نامه کارشناسى ارشد زراعت. دانشگاه تربیت مدرس.

8- سرمدنیا، غ. و ع. کوچکى. 1368. فیزیولوژى گیاهان زراعى. انتشارات جهاد دانشگاهى مشهد. 467 ص.

9- شایان نژاد، م. و ع. محرری. 1389. تأثیر تنش آبی بر خصوصیات کیفی گندم و سیب زمینی در شهرکرد. مجله پژوهش آب در کشاورزی. 24 (1): 71- 65.

10- قدمی فیروز آبادی، ع. و خ. پرویزی. 1389. اثر کم آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب کلون های جدید سیب زمینی در آبیاری قطره ای نواری (تیپ). مجله پژوهش آب در کشاورزی. 24 (2): 144-133.

11- کریمى، م. و م. عزیزى. 1373. آنالیزهاى رشد گیاهان زراعى. انتشارات جهاد دانشگاهى مشهد. 112 ص.

12- کوچکى، ع.، م. حسینى، و م. نصیرى محلاتى. 1372. رابطه آب و خاک در گیاهان زراعى. انتشارات جهاد دانشگاهى مشهد. 506 ص.

13- مرتضوی بک، ا.، ر. امین پور، و س. ف. موسوی. 1387. تأثیر کم آبیاری در مراحل اولیه رشد بر عملکرد رقم های تجاری سیب زمینی. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 9 (1): 10-1.

14- معتمد، ا. 1371. سیب‏زمینى: خاک، آب، کود. تحقیقات خاک و آب مازندران. مرکز تحقیقات کشاورزى مازندران. 28 ص.

15- مودب شبستری، م. و م. مجتهدی. 1369. فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات مرکز نشر دانشگاهی تهران. 431 ص.

16- ناخدا، ب. 1375. بررسى اثر تنش کم آبى و برش بر شاخص هاى رشد و عملکرد کمى و کیفى ارزن علوفه‏اى نوتریفید. پایان نامه کارشناسى ارشد رشته زراعت. دانشگاه تربیت مدرس.

17- Benoit, G. R., and W. J. Grant. 1980. Plant water deficit effects on Aroostook county potato yield. Agronomy Journal. 56: 377-381.

18- Beukema, H. P., and D. E. Vander Zaag. 1990. Introduction to potato production. Pudoc Wageningen. PP: 40-110.

19- Boisvert, J. B., L. M. Dwyer, and M. Lemay. 1992. Estimation of water use by four potato cultivars for irrigation scheduling. Canadian Agricultural Engineering. 34(4): 319-324.

20- Chen, C. Y., and H. S. Chang. 1972. Studies on the relationship between several biological functions of plants and the diffusion pressure deficit of leaves and soil moisture stress. Journal of the Agricultural Association of China. 80: 26-41.

21- Demagante, A. L., P. M. Harris, and P. Vander Zaag. 1995. A promising method for screening drought tolerance in potato using apical cuttings. American Potato Journal. 72: 577-588.

22- Demagante, A. L., G. B. Opena, and P. Vander Zaag. 1989. Influence of soil moisture on sweet potato growth and yield. Los Banos. Laguna.

23- Franke, A., O. Koing, P.L.C. Martini, E. J. Pozzebon, and R. Linerasso. 1994. Water consumption in potato crop at three management levels of soil available moisture. Ciencia Rural. 24 (1): 29-33

24- Garicia, F., and G. Gardellino. 1981. Response in growth and production of the potato crop to water application. Faculted de Agronomia universidad de la Republica, Monte veideo, Uruguay. PP: 55-56.

25- Hanks, R. J., D.V. Vission, R.L. Hurst, and K.G. Hubbard. 1980. Statistical analysis of results from irrigation experiments using the line-source sprinkler system. Soil Science Society of America Journal. 44: 880-888.

26- Jefferies, R. A. 1993. Cultivar responses to water stress in potato: effects of shoot and roots. New Phytologist. 123 (3): 491-498.

27- Jensen, L., C. C. Shock, T. Stieber, and E. P. Eldredge. 1988. Comparison of sprinkler and furrow irrigation on Ruset Barbank potato stem-end fry color. American Potato Journal. 65(8): 485.

28- Junqueira, A. M. R., and C.A.S. O’liveria. 1997. Determination of optimum date for commencement and cessation of irrigation for potato. Field Crop Abstract. 50 (9): 911.

29- Kalodziej, Z. 1993. The effect of variety and environment factors on physico-chemical properties of potato starch. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences. 2(2): 43-49.

30- Karafyllidis, D. I., N. Stavropouloso, and D. Georgakis. 1996. The effect of water stress on the yielding capacity of potato crops and subsequent performance of seed tubers. Potato Research. 39: 153-163.

31-King, B. A., and G. C. Stark. 1997. Potato irrigation management. Bulletin University of Idaho. College of Agriculture, no. 789.

32- Lynch, D. R., and G. C. C. Tai. 1989. Yield and yield component response of eight potato genotypes to water stress. Crop Science. Society of American. 29 (5):1207-1211.

33- Mackay, A., and S.A. Barber. 1985. Soil moisture effect on potassium uptake by corn. Agronomy Journal. 77: 524-527.

34- Mackerron D.K.L., and Z. Y. Peng. 1989. Genotypic comparisons of potato root growth and yield in response to drought. Aspects of Applied Biology. 22: 199-206

35-Munns, R. 2002. Comparative physiology of salt and water stress Trop. Agric., 25: 239-250.

36- Nishibe, S., M. Mori, A. Isoda, and K. Nakaseka. 1987. Growth pattern and tuber yield in potatoes under contrasting climatic conditions between two years. Japanese Journal of Crop Science. 56(1): 1-7.

37- Ojala, J. C., J. C. Stark, and G. E. Kleinkopf. 1990. Influence of irrigation and nitrogen management on potato yield and quality. American Potato Journal. 67: 29-43.

38- Rodriguez, L. 2006. Drought and drought stress on south taxas landscape plants. San. Antonio Express News. Avilable at (http: bexar-Tx.T.Tamu.edu).

39- Rossouw, F. T., and J. Waghmarae. 1995. The effect of drought on growth and yield of two south African potato cultivars. South African Journal of Science. 91(3): 149-150.

40- Sharma, B. D., U. C. Sharma, and H. N. Kaul. 1990. Physiological traits for high yield in potato. Indian Journal of Hill Farming. 3 (1): 41-46.

41- Shimshi, D., and M. Susnoschi. 1985. Growth and yield studies of potato development in a semi-arid regions. 3. Effect of water stress and amounts of nitrogen top dressing of physiological indices and on tuber yield and quality of several cultivars. Potato Research. 28: 177-191.

42- Shock, C. C., and E. B. G. Feibert. 2002. Deficit irrigation on potato. In deficit irrigation practices. FAO. Rome. pp: 47-56.

43- Streck, N. A., I. Lago, F. L. Matielo de Paula, D. A. Bisognin, A. B. Heldwein. 2007. Improving predictions of leaf appearance in field growth potato. Science Agriculrure. 64 (1): 12-18.

44- Susnoschi, M., and D. Shimshi. 1985. Growth and yield studies of potato development in a semi-arid region. 2. Effect of water stress and amounts of nitrogen top dressing on growth of several cultivars. Potato Research. 28: 161-176.

45- Weisz, R., J. Kaminski, and Z. Smilowitz. 1994. Water deficit effects on potato leaf growth and transpiration: Utilizing fraction extractable soil water for comparison with other crops. American Potato Journal. 71: 829-840.

46- Zrust, J., and J. Geple. 1992. Dependence of yield of early potato on some growth characteristics. Field Crop Abstracts. 45 (10): 922.

47- Zrust, J., and M. Juzl. 1997. Rates of photosynthesis and dry matter accumulation of very early potato. Field Crop Abstracts. 50 (3): 264.

48- Zrust, J., K. Vacek, J. Hala, I. Janackova, F. Adamec, M. Amborz, J. Dian, and M. Vacha. 1994. Influence of water stress on photosynthesis and variable chlorophyll Fluorescence of potato leaves. Biologia Plantarum. 36 (2): 209-214.