ارزیابی کارائی مصرف آب ذرت در دشت اوان (مطالعه موردی جنوب حوضه آبریز کرخه)

آب و خاک

مقاله 3، دوره 26، شماره 6، اسفند 1391، صفحه 1339-1348   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.19239

نویسندگان

منصور معیری^* ؛ ابراهیم پذیرا؛ حمید سیادت؛ فریبرز عباسی؛ حسین دهقانی سانیج^*

موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کرج

چکیده

این مطالعه به منظور ارزیابی مدیریت کشاورزان در آب مصرفی، تولید دانه و عوامل موثر در کارائی مصرف آب ذرت تابستانه در اراضی پایاب سد کرخه (دشت اوان) طی سال های 86-1385 اجرا شد. در دشت اوان، ذرت بصورت ردیفی روی پشته های با فواصل 75 سانتی متری کشت و بصورت جوی و پشته آبیاری می شود. در دو فصل زراعی و به نسبت مساحت اراضی این دشت با منبع تامین آب متفاوت، هفت واحد آبیاری شامل: سه واحد آبیاری شبکه کانال(سرخه)، دو واحد آبیاری چاه، یک واحد رودخانه و یک واحد با منبع تلفیقی شبکه کانال و چاه و از هر واحد آبیاری، سه مزرعه با مدیریت کشاورزان مختلف انتخاب شدند. با نمونه گیری خاک مزارع انتخابی قبل از کشت نیاز کودی و برخی مشخصات فیزیکی و شیمیایی تعیین شد. ضمن ثبت مدیریت های زراعی و کودی کشاورزان، حجم آب ورودی به مزارع و رواناب خروجی در هر نوبت آبیاری، تراکم بوته و عملکرد دانه ذرت در زمان رسیدگی فیزیولوژیک اندازه گیری شد. با ثبت تاریخ کاشت و مراحل رشد گیاه، با استفاده از روش تشت تبخیر، نیاز آبی و با استفاده از داده های ثبت شده کارائی مصرف آب آبیاری (WPI+R)، بازده کاربرد آب (WAE) و کارائی مصرف آب ذرت (CWP) برای هر مزرعه محاسبه شدند. براساس نتایج بدست آمده متوسط دو ساله عملکرد دانه ذرت، کارائی مصرف آب آبیاری، بازده کاربرد آب و کارائی مصرف آب ذرت به ترتیب، kg/ha 4844، kg/m3 38/0، 6/38% وkg/m3 01/1 بدست آمد. مقایسه مدیریت های زراعی، آبیاری و تغذیه ای کشاورزان با توصیه های تحقیقاتی نشان داد که مهمترین عامل پایین بودن کارائی مصرف آب ناشی از آگاهی کم کشاورزان منطقه از مدیریت های مناسب بود.

کلیدواژه‌ها

آبیاری جویچه ای؛ بازده کاربرد؛ ذرت؛ کارائی مصرف آب؛ مدیریت آبیاری