تحلیل فراوانی منطقه‌ای بارش‌های حداکثرسالانه یک و دو روزه با خوشه بندی و نظریه گشتاورهای خطی، مطالعه موردی: استان خراسان رضوی

آب و خاک

مقاله 9، دوره 27، شماره 1، فروردین 1392، صفحه 80-89   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.22207

نویسندگان

مهری شاهدی^* ؛ سید حسین ثنایی نژاد؛ بیژن قهرمان

جهاد دانشگاهی مشهد

چکیده

هدف این پژوهش، تحلیل فراوانی منطقه‌ای بارش‌های حداکثر سالانه یک روزه (AM1R) و دو روزه (AM2R) با استفاده از دیدگاه گشتاورهای خطی در استان خراسان رضوی است. بدین منظور ابتدا آزمون‌های پایه آماری شامل: همگنی، استقلال و داده پرت بر روی داده‌های AM1R و AM2R در 123 ایستگاه باران‌سنجی استان انجام شد. این استان با روش تحلیل خوشه‌ای و رعایت الگوهای توپوگرافی و بارش متوسط سالانه، به 4 ناحیه تقسیم، سپس همگنی هیدرولوژیکی این نواحی با آزمون ناهمگنی کنترل و تایید شد. پارامترهای توابع توزیع مقادیر حدی تعمیم‌یافته (GEV)، لوجستیک تعمیم‌یافته ((GLO، پیرسون نوع III (PE3) و لوگ نرمال سه پارامتری (LN3) برای داده‌های AM1R و AM2R، در هر ناحیه برآورد گردید. برای انتخاب تابع توزیع مناسب، نیکویی برازش آن‌ها با نمودار نسبت‌ گشتاورهای خطی و آزمون‌ کلموگروف- اسمیرنوف بررسی و تابع توزیع GEVانتخاب شد. سپس چندک‌های ناحیه‌ای توزیع GEV برای داده‌های AM1R و AM2R به ازای دوره بازگشت‌های مختلف محاسبه شدند. به طورکلی روابط به‌دست آمده برای برآورد AM1R و AM2R در دوره بازگشت‌های کمتر از 200 سال، در تمامی نواحی همگن از نزدیکی نسبتا خوبی با آمار واقعی برخوردار هستند. میانگین خطای مطلق بین مقادیر بی‌بعد توزیع نظری و مشاهداتی ایستگاه‌های هر ناحیه مطلوب است (بزرگترین MAE معادل 0386/0 میلی‌متر) که نشان‌دهنده دقت بالای برآوردها است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل فراوانی منطقه‌ای؛ گشتاورهای خطی؛ بارش‌های حداکثر سالانه یک و دو روزه؛ روش باران نمایه؛ تحلیل خوشه‌ای