بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های محلی انبه (Mangifera indica L.) استان هرمزگان با استفاده از صفات ریخت‌شناسی و نشانگر ISSR

علوم باغبانی

مقاله 12، دوره 33، شماره 1، خرداد 1398، صفحه 141-154   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v33i1.72766

نویسندگان

عبدالنبی باقری^{* 1}؛ حامد حسن زاده خانکهدانی²؛ وجیهه قنبری³؛ مجید عسکری سیاهویی⁴؛ سید سعید مدرس نجف آبادی⁵

¹دانشگاه تربیت مدرس تهران

²دانشگاه هرمزگان

³دانشگاه آزاد جیرفت

⁴لیدن هلند

⁵دانشگاه آزاد اراک

چکیده

بررسی تنوع ژنتیکی انبه موجب افزایش شناخت نسبت به این گیاه شده و امکان انتخاب ژنوتیپ‌های مرغوب‌تر جهت توسعه کشت و کار آن فراهم می‌نماید. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی و ریخت‌شناسی ۳۹ ژنوتیپ انبه جمع‌آوری‌شده از شهرستان‌های میناب و رودان (استان هرمزگان) با استفاده از نشانگرهای ISSR و صفات ریخت‌شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر مبنای داده‌های ریخت‌شناسی، ژنوتیپ‌ها به هشت گروه اصلی تقسیم‌بندی شدند. دامنه تشابه به‌دست‌آمده برای داده‌های ریخت‌شناسی از 12/0 تا 83/0 متفاوت بود. حداقل میزان تشابه بین ژنوتیپ‌های آل‌مهتری و چارک دیده شد و حداکثر تشابه بین مشک، آناناسی گلشوار، نغال و هلیلی گلشوار بود. متوسط میزان تشابه به‌دست آمده نیز 54/0 بود. نتایج تجزیه ۲۱ ویژگی‌ ریخت‌شناسی در ژنوتیپ‌های انبه مورد مطالعه نشان داد که این ژنوتیپ‌ها از نظر همه صفات (به‌جز تراکم گل و شکل گل‌آذین) دارای اختلاف معنی‌دار بودند. نتایج نشانگرهای ISSR نشان داد که آغازگرهای استفاده شده در این پژوهش، در مجموع ۱۴۵ نوار قابل امتیازدهی تولید کردند. حداکثر و حداقل تعداد نوار چندشکل به‌ترتیب در آغازگرهای MI808 (20 نوار) و MI827 (۶ نوار) مشاهده شد. میانگین محتوای اطلاعات چندشکلی برابر 450/0 بود. دامنه تشابه به‌دست آمده برای داده‌های مولکولی در ماتریس تشابه محاسبه شده از 31/0 تا 90/0 متفاوت بود که در آن، حداقل میزان تشابه بین ژنوتیپ‌های مجلسی و چارک و حداکثر تشابه بین گیلاسی و کلانفر بازیاری دیده شد. تنوع بالای مشاهده شده بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی در این پژوهش، علاوه بر وجود تفاوت‌های ذاتی آن‌ها، می‌تواند ناشی از تکثیر بذری این ژنوتیپ‌ها باشد.

کلیدواژه‌ها

نشانگر مورفولوژیک

مراجع

1. Adato A., Sharon D., Lavi U., Hillei I., and Gazit S. 1995. Application of DNA fingerprints for identification and genetic analysis of Mango (Mangifrera indica) genotypes. Journal of American Society of Horticultural Sciences, 120: 259-264.

2. Bally I.S.E., Graham G.C., and Henry R.J. 1996. Genetic diversity of Kensington mango in Australia. Australian Journal of Experimental Agriculture,36: 243-247.

3. Begum H., Reddy M.T., Malathi S., Reddy B.P., Narshimulu N., Nagaraju J., and Siddiq E.A. 2014. Morphological and microsatellite analysis of intravarietal heterogeneity in ‘Beneshan’ mango (Mangifera indica L.). International Journal of Agricultural and Food Research, 3(2): 16-33.

4. Bhuyan M.A.J., and Guha D. 1995. Performance of some exotic mango germplasm under Bangladesh conditions. Bangladesh Horticulture, 23(1&2): 17-22.

5. Bose T.K., and Mitra S.K. 1990. Fruits: Tropical and subtropical. NAYA PROKASH, India.

6. Doyle J.J., and Doyle J.L. 1990. Isolation of plant DNA from fresh tissue. Focus, 12: 13-15.

7. Eiadthong W., Yonemori K., Kanzaki S., Sugiura A., Utsunomiya N., and Subhadrabandhu S. 2000. Amplified fragment length polymorphism (AFLP) analysis for studying the genetic relationship among Mangifera species in Thailand. Journal of American Society of Horticultural Sciences, 125(2): 160-164.

8. FAO. 2016. FAOSTAT agriculture data, Domain: Agriculturel Production. (Food and Agriculture Organization of the United Nations) http://apps.fao.org/.

9. Galvez-Lopez D., Salvador-Figueroa M., Adriano-Anaya M.L., and Mayek-Perez N. 2010. Morphological characterization of native mangos from Chiapas, Mexico Subtropical. Plant Science Journal, 62: 18-26.

10. Gan Y.Y., Zaini S., and Idris A. 1981. Genetic variation in the grafted vegetatively ropagated mango (Mangifera indica). Pertanika, 4(1): 53-62.

11. Gonzalez A., Coulson M., and Brettell R. 2002. Developmentof DNA markers (ISSRs) in mango. Acta Horticulturae, 575: 139-143.

12. Haque A.M.M.M., Ali M.R., Uddin M.R., and Hossain A.K.M.A. 1993. Evaluation of elite mango cultivars at southern region of Bangladesh. Bangladesh Journal of Plant Breeding and Genetic, 6(2): 21-28.

13. Human C.F. 2008. Production areas. In: de Villiers, E.A., Joubert, P.H. (eds). The Cultivation of Mango. ARC-Institute for Tropical and Subtropical Crops, pp: 9-15.

14. Illoh H.C., and Olorode O. 1991. Numerical taxonomic studies of mango (Mangifera indica L.) varieties in Nigeria. Euphytica, 51: 197-205.

15. IPGRI. 2006. Descriptors for Mango (Mangifera indica L.). International Plant Genetic Resources Institute, Rome, Italy.

16. Jayasankar S., Litz R.E., Schnell R.J., and Hernandez A.C. 1998. Embrogenic mango cultures selected for resistance to Colletotricum gloeosprioides culture filtrate show variation in random amplified polymorphic DNA (RAPD) markers. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant, 34(2): 112-116.

17. Jintanawong S., Hiranpradit H., Polprasid P. and Duangpikul P. 1992. Group characterization of Thai mango, Mangifera indica L. Acta Horticulturae, 321: 254-261.

18. Krauss S.L. 2000. Accurate gene diversity estimates from amplified fragment length polymorphism (AFLP) markers. Molecular Ecology, 9: 1241-1245.

19. Kumar N.V.H., Narayanaswamy P., Prasad D.T., Mukunda G.K., and Sondur S.N. 2001. Estimation of genetic diversity of commercial mango (Mangifera indica L.) cultivars using RAPD markers. Journal of Horticultural Science and Biotechnology, 76: 529-533.

20. Kumar S., and Venkateswarlu K. 2013. Clonal variability studies in ‘Alphonso’ mango (Mangifera indica L.) by phenotypic characters and molecular markers. International Journal of Pharmamedix India, 1(2): 398-414.

21. Litz R.E. 2001. Recovery of mango plants with anthracnose resistance following mutation induction and selection in vitro with the phytoalexin(s) produced by Colletothricum gloesporioides Penz. Report of the First Co-ordinated Research Project. Vienna: Johnt FAO/IAEA Division: 73-78.

22. Luo C., He X., Chen H., Ou S., Gao M., Brown J.S., Tondo C.T., and Schnell R.J. 2011. Genetic diversity of mango cultivars estimated using SCoT and ISSR markers. Biochemical Systematics and Ecology, 39: 676-684.

23. Morell M.K., Peakll R., Apels R., Preston L.R., and Lloyd H.L. 1995. DNA profiling techniques for plant variety identification. Australian Journal of Experimental Agricultire, 35: 807-819.

24. Morton J.F. 1987. Fruits of warm climates. Miami. Florida Flair Books, pp: 221-239.

25. Mussane C.R.B., Biljon A.V., and Herselman L. 2010. Morphological and genetic characterization of mango varieties in Mozambique. Second Ruforum Biennial Meeting 20-24, September 2010, Entebbe, Uganda pp: 991-995.

26. Naik K.C. 1948. Improvement of mango (Mangifera indica L.) by selection and hybridization. Indian Journal of Agricultural Sciences, 18(1): 35-41.

27. Naik K.C. 1971. Mango improvement. Andhra Agricultural Journal, 18(6): 221-222.

28. Naghavi M.R., Ghareyazi B., Hosseini Salekdeh GH. 2009. Molecular markers. Tehran University Publication. 337 p.

29. Nakasone H.Y., and Paull R.E. 1998. Tropical fruits. Cab International.

30. Nybom H. 2004. Comparison of different nuclear DNA markers for estimating intraspecyfic genetic diversity in plants. Molecular Ecology, 5: 1143-1150.

31. Oppenheimer C. 1956. Study tour report on subtropical fruit growing and research in India and Ceylon. Special Bulletin No. 3, State of Israel, Ministry of Agriculture, Agicultural Research Station, Rehovat, Israel, October.

32. Ozkaya M.T., Cakir E., Gokbayrak Z., Ercan H., and Taskin N. 2006. Morphological and molecular characterization of Derik Halhali olive (Olea europaea L.) accessions grown in Derik–Mardin province of Turkey. Scientia Horticulturae, 108: 205-209.

33. Pandey S.N. 1998. Mango cultivars. In Srivastav, R.P.P. (Ed.) Mango Cultivation. International Book Distributing Company, Lucknow, India, pp. 39-99.

34. Powell W., Morgante M., Andre C., Hanafey M., Vogel J., Tingey S., and Rafalsky A. 1996. The comparison of RFLP, RAPD, AFLP and SSR markers for germplasm analysis. Molecular Breeding, 2: 225-238.

35. Rajwana I.A., Khan I.A., Malik A.U., Saleem B.A., Khan A.S., Ziaf K., Anwar R., and Amin M. 2011. Morphological and biochemical markers for varietal characterization and quality assessment of potential indigenous mango (Mangifera indica) germplasm. International Journal of Agriculture and Biology, 13: 151-158.

36. Singh S., Gaikwad A.B., and Karihaloo J.L. 2009. Morphological and molecular analysis of intra cultivar variation in Indian mango (Mangifera indica L.) cultivars. Acta Horticulture, 829: 205-212.

37. Sokal R.R., and Sneath P.N.A. 1963. Principles of numerical taxonomy. Free-man, San Francisco.

38. Tomar R.S., Gajera H.P., Viradiya R.R., Patel S.V., and Golakiya B.A. 2014. Characterization of mango genotypes of Gir region based on ISSR markers. Indian Journal of Horticulture, 71(1): 1-5.

39. Ukoskit K. 2007. Development of microsatellite markers in mango (Mangifera indica L.) using 5’ anchored PCR. Thammasat International Journal of Science and Technology, 12: 1-7.

40. Zhao Y., Chen X.Y., Wang X.R., and Pian R.Q. 2007. ISSR analysis of genetic diversity among Lespedeza bicolor populations. Journal of Plant Genetic Resources, 2: 195-199.