کمی‌سازی تأثیر دزهای علف‌کش و تراکم خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) بر تولید زیست‌توده گندم و علف‌هرز

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 6، دوره 31، شماره 4 - شماره پیاپی 38، اسفند 1396، صفحه 628-638   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v31i4.60501

نویسندگان

حشمت الله زرین جوب^{* 1}؛ محمد حسین قرینه¹؛ جاوید قرخلو²؛ الهام الهی فرد¹

¹دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

تأثیر دزهای علف‌کش بر رقابت گندم با علف‌هرز خردل وحشی به منظور توسعه یک مدل ترکیبی برای برآورد دز بهینه علف‌کش برای مهار تراکم معینی از علف‌هرز مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 95-94 بصورت کرت‌های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان انجام شد. دو رقم گندم چمران و وریناک به عنوان فاکتور اصلی در نظر گرفته شدند. دز علف‌کش "یدوسولفورون متیل سدیم + مزوسولفورون متیل+ مفن‌پایر دی‌اتیل" در پنج سطح شامل 2/0، 4/0، 6/0، 8/0 و 1 برابر دز توصیه شده (5/1 لیتر در هکتار) و تراکم علف‌هرز خردل وحشی شامل 0، 12، 24 و 36 بوته در متر مربع بصورت فاکتوریل در داخل کرت‌های اصلی اجرا شدند. ترکیبی از مدل هذلولی راست گوشه و منحنی دز-پاسخ استاندارد بخوبی تأثیر دز علف‌کش و رقابت علف‌هرز خردل وحشی بر تولید زیست‌توده گندم را توصیف کرد. زیست‌توده خردل وحشی در تراکم 36 بوته در متر مربع با مصرف نیمی از دز توصیه شده علف‌کش "یدوسولفورون متیل سدیم + مزوسولفورون متیل + مفن‌پایر دی‌اتیل" در رقم گندم وریناک معادل 74/82 گرم در متر مربع و در رقم گندم چمران معادل 91/39 گرم در متر مربع پیش‌بینی شد. همچنین، تولید زیست‌توده گندم با مصرف تنها نیمی از دز توصیه شده از علف‌کش در بیشترین تراکم‌ مورد ارزیابی خردل وحشی برای رقم وریناک معادل 31/569 گرم در متر مربع و برای رقم چمران معادل 49/720 گرم در متر مربع پیش‌بینی شد.

کلیدواژه‌ها

دز-پاسخ؛ رقابت؛ مدل‌سازی

مراجع

1- Brain P., Wilson B.J., Wright K.J., Seavers G.P., and Caseley J.C. 1999. Modelling the effect of crop and weed on herbicide efficacy in wheat. Weed Research, 39: 21-35.

2- Christensen S. 1994. Crop: weed competition and herbicide performance in cereal species and varieties. Weed Research, 34: 29–36.

3- Cousens R. 1985. A simple model relating yield loss to weed density. Annals of Applied Biology, 107: 239-252.

4- Derakhshan A., and Gherekhloo J. 2012. Investigating cross-resistance of resistant-Phalaris minor to ACCase herbicides. Weed Research Journal, 4: 15-25.

5- Derakhshan A., Gherekhloo J., and Bagherani N. 2015. Effect of row spacing and herbicide application on the growth indices, yield and yield components of rice in direct seeding. Electronic Journal of Plant Production, 8: 31-49.

6- Derakhshan A., Najari Kalantari N., Gherekhloo J., and Kamkar B. 2015. Resistance of Wild mustard (Sinapis arvensis) and Turnipweed (Rapistrum rugosum) to Tribenuron-methyl Herbicide in Aq Qala. Journal of plant protection, 2: 199-205.

7- Heap I.M. 2016. International Survey of Herbicide Resistant Weeds. Available at: http://www.weedscience.org/summary/MOASummary.asp.

8- Kim D.S., Brain P., Marshall E.J.P., and Caseley J.C. 2002. Modelling herbicide dose and weed density effects on crop: weed competition. Weed Research, 42: 1-13.

9- Kim D.S., Marshall E.J.P., Caseley J.C., and Brain P. 2006. Modelling interactions between herbicide dose and multiple weed species interference in crop–weed competition. Weed Research, 46: 175–184.

10- Lemerle D., Verbeek B., Cousens R.D., and Coombes N.E. 1996. The potential for selecting wheat varieties strongly competitive against weeds. Weed Research, 36: 505-513.

11- Moon B.C., Kim J.W., Cho S.H., Park J.E., Song J.S., and Kim D.S. 2014. Modelling the effects of herbicide dose and weed density on rice-weed competition. Weed Research, 54: 484–491.

12- Richards M.C., and Whytock G.P. 1993. Varietal competitiveness with weeds. Aspects of Applied Biology 34, Physiology of varieties, 345-354.

13- Siadat S.A., Modhej A., and Esfahani M. Cereals. Jihad-e- Daneshgahi Press. Mashhad.

14- Stoate C., Boatman N.D., Borralho R.J., arvalho C.R., de Snoo G.R., and Eden P. 2001. Ecological impacts of arable intensification in Europe. Journal of Environmental Management, 63: 337–365.

15- Streibig J.C. 1980. Models for curve fitting herbicide dose response data. Acta Agriculturae Scandinavica, 30: 59-64.

16- Waggoner J.K., Henneberger P.K., Kullman G.J., Umbach D.M., Kamel F., Beane Freeman L.E., Alavanja M.C., Sandler D.P., and Hoppin J.A. 2012. International Archives of Occupational and Environmental Health, http://dx.doi.org/10.1007/s00420-012-0752-x

17- Wilson B.J., Wright K.J., Brain P., Clements M., and Stephens E. 1995. Predicting the competitive effects of weed and crop density on weed biomass, weed seed production and crop yield in wheat. Weed Research, 35: 265-278.

18- Yousefi A.R., Gonzalez-Andujar J.L., Alizadeh H., Baghestani M.A., RAhimian Mashhadi H., and Karimmojeni H. 2012. Interactions between reduced rate of imazethapyr and multiple weed species–soyabean interference in a semi-arid environment. Weed Research, 52: 242–251.

19- Zand E., Baghestani M.A., Bitarafan M., and Shimi P. 2007. A guideline for herbicide in Iran. Jihad-e- Daneshgahi Press. Mashhad.