بررسی اثر کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای آلی و زیستی روی برخی ویژگی های کمی و کیفی گیاه دارویی انیسون(Pimpinella anisum L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 7، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 34، فروردین 1394، صفحه 62-70   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v13i1.48317

نویسندگان

نفیسه کمایستانی¹؛ پرویز رضوانی مقدم^{* 1}؛ محسن جهان¹؛ فرهاد رجالی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²مؤسسه تحقیقات خاک وآب کشور، کرج

چکیده

به‌منظور مطالعه اثرات کاربرد منفرد و تلفیقی کودهای زیستی و آلی بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی انیسون، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و 15 تیمار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- کود زیستی میکوریزا Glomus intraradices)) 2- میکوریزا + کود گاوی، 3- میکوریزا + ورمی‌کمپوست،4- میکوریزا+کمپوست، 5- میکوریزا + کود شیمیایی، 6- کود زیستی بیوسولفور (حاوی باکتری Thiobacillus sp.) به‌همراه گوگرد آلی بنتونیت‌دار، 7- بیوسولفور + کود شیمیایی8- بیوسولفور + کود گاوی، 9- بیوسولفور + ورمی‌کمپوست، 10- بیوسولفور+کمپوست، 11- کود گاوی، 12- ورمی‌کمپوست، 13- کود شیمیایی، 14- کمپوست و 15- شاهد. نتایج نشان داد که کاربرد منابع مختلف تغذیه‌ای اثر معنی‌داری بر اکثر صفات مورد مطالعه در گیاه دارویی انیسون داشت. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش، اثر تیمارهای کودی بر ارتفاع و تعداد شاخه جانبی و تعداد چترک در چتر گیاه انیسون معنی‌دار نبود. بیشترین تعداد دانه در چترک (24/7)، و عملکرد دانه (4/1263 کیلوگرم در هکتار) در نتیجه کاربرد بیوسولفور حاصل شد. بیشترین عملکرد ماده خشک (1/4504 کیلوگرم در هکتار) در اثر کاربرد تلفیقی بیوسولفور+ کودشیمیایی و بیشترین شاخص برداشت (9/25) در اثر تیمار تلفیقی بیوسولفور+کود گاوی حاصل شد. کاربرد تلفیقی میکوریزا روی بعضی صفات تاثیر داشت، به‌طوری‌که بیشترین تعداد چتر در بوته (7/65) و درصد اسانس (3/5) در تیمار تلفیقی میکوریزا با کود شیمیایی به‌دست آمد. به‌طور‌کلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد کودهای زیستی میکوریزا و بیوسولفور نقش چشمگیری در افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی انیسون داشتند. علاوه‌بر این، مصرف تلفیقی کودهای زیستی در مقایسه با کاربرد منفرد منابع کودی، اثراث مثبت بیشتری بر ویژگی‌های کمی و کیفی انیسون داشتند.

کلیدواژه‌ها

بیوسولفور؛ درصد اسانس؛ عملکرد اقتصادی؛ میکوریزا؛ ورمی‌کمپوست

مراجع

1- آستارایی، ع. و ع. کوچکی. 1375. کاربرد کودهای بیولوژیکی در کشاورزی پایدار. جهاد دانشگاهی مشهد.164صفحه.

2- احمدیان، ا. و م. گلوی. 1385. تاثیر مصرف کود دامی بر عملکرد کمی و کیفی و شاخص های شیمیایی اسانس زیره سبز. مجله پژوهش های زراعی ایران. 4(2):216-207.

3- بشارتی، ح.، ک. خاوازی، و ن. صالح راستین. 1379. بررسی قابلیت چند ماده برای تولید مایه تلقیح باکتری های تیوباسیلوس و مطالعه اثر آن همراه با گوگرد بر افزایش جذب برخی از عناصر غذایی و رشد ذرت. مجله علوم خاک و آب. 12(11):10-1.

4- خرم‌دل، س.، ع. کوچکی، م. نصیری‌محلاتی، و ر. قربانی. 1389. اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه(Nigella sativa L.) مجله پژوهش‌های زراعی ایران. 8(5): 766-758.

5- خندان، ا. و ع. آستارایی. 1384. تاثیر کودهای آلی (کمپوست زباله شهری، کود گاوی) و شیمیایی بر برخی خصوصیات فیزیکی خاک. بیابان. 10 (2): 368-361.

6- درزی، م. ت.، و ف. رجالی. 1388. تاثیر مصرف کودهای بیولوژیک بر روی جذب عناصر N,P,K وعملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران.25(1): 19-1.

7- درزی، م. ت.، م. ر. حاج‌سیدهادی، و ف. رجالی. 1389. تأثیر کاربرد ورمی‌کمپوست و کود فسفات زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی انیسون. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 26(4):465-452.

8- دهقانی مشکانی، م. ر.، ح. ع. نقدی بادی، م. ت. درزی، ع. مهرآفرین، ش. ع. رضازاده و ز. کدخدایی. 1390. تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی گیاه بابونه شیرازی (Matricaria recutita L.). فصلنامه گیاهان دارویی8(38) :48-35.

9- سعیدنژاد، ا. ح.، پ. رضوانی‌مقدم. 1389. ارزیابی اثر مصرف کمپوست، ورمی کمپوست و کودهای دامی روی عملکرد، اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره (Cuminum cyminum). مجله علوم باغبانی. 24(2): 147-142.

10- صالح، ج. و م. ج. ملکوتی. 1384. جایگاه گوگرد در افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی. نشریه فنی شماره 447. موسسه تحقیقات خاک وآب ،26 صفحه.

11- عزیزی، م.، م. باغانی، ا. لکزیان، و ح. آرویی. 1386. بررسی تأثیر مقادیر مختلف ورمی‌کمپوست و محلول‌پاشی ورمی‌واش بر صفات مورفولوژیک و میزان مواد موثره ریحان. علوم و صنایع کشاورزی.21(2):52-41.

12- قاسمی پیربلوطی، ع.، ا. گلپرور، م. ریاحی‌دهکردی و ع. نوید. 1386. بررسی اثر تیمارهای مختلف در شکستن خواب و تحریک جوانه‌زنی بذر پنج گونه گیاه دارویی منطقه چهار‌محال بختیاری. پژوهش و سازندگی.185:74.

13- فتوت، ا. 1371 .اثرعناصرغذایی اصلی ازت،فسفروپتاسیم برعملکردزیره سبز. انتشارات سازمان پژوهش‌های علمی صنعتی ایران.

14- فروغی‌فر، ح. و م. ا. پورکاسمانی. 1381. علوم و مدیریت خاک (جلد اول). (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

15- فلاحی، ج.، ع. کوچکی، و پ. رضوانی‌مقدم. 1387. بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک بر شاخص‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه. اولین همایش ملی مدیریت و توسعه کشاورزی پایدار در ایران.3-5 دی ماه.اهواز. ص. 156-149.

16- گودرزی ک.1380. بررسی اثرات گوگرد و کمپوست بر افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی خاک و عملکرد گندم. علوم خاک و آب. 15(4): 166-154.

17- محمدیان، م. و م. ج. ملکوتی. 1381. ارزیابی تأثیر دو نوع کمپوست بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و عملکرد ذرت. مجله علوم خاک و آب. 16(2): 151-144.

18- معلم، الف. ح. و ح. ر. عشقی زاده.1386. کاربرد کودهای بیولوژیک: مزیت‌ها و محدودیت‌ها. خلاصه مقالات دومین همایش ملی بوم‌شناسی ایران، مهرماه، گرگان. ص47.

19- نیاکان، م.، ر. خاوری‌نژاد، و م. ب. رضایی. 1383. اثر نسبت‌های مختلف سه کود N, P, K بر وزن تر، وزن خشک، سطح برگ و میزان اسانس گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 21(2): 148-131.

20- Annamalai, A., P. T. V. Lakshmi, D. Lalithakumari, and K. Murugesan. 2004. Optimization of biofertilizers on growth, biomass and seed yield of Phyllanthus amarus (Bhumyamalaki) in sandy loam soil. Journal of Medicinal and Aromatic Plants Sciences, 26(4): 33-40

21- Arancon, N., C. A. Edwards, P. Bierman, C. Welch, and J. D. Metzger. 2004. Influences of vermicomposts on field strawberries: 1. Effects on growth and yields. Bioresource Technology, 93: 145-153.

22- Arun, K. S. 2002. A Handbook of Organic Farming Publication. Agrobios, India. 24 p.

23- Azzaz, N. A., E. Hassan, and E. H. Hamad. 2009. The chemical constituent and vegetative and yielding characteristics of fennel plants treated with organic and biofertilizer instead of mineral fertilizer. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3(2): 579-587.

24- Kalra, A. 2003. Organic cultivation of medicinal and aromatic plants. A Hope for Sustainability and Qualility Enhancement. Journal of Organic Production of Medicinal,Aromatic and Dye-Yielding Plants(MADPs).FAO.

25- Kapoor, R., S. Sharma, and A. K. Bhatnagar. 2008. Arbuscular mycorrhizae in micropropagation systems and their potential applications. Scientia Horticulturae, 116:227–239.

26- Kapoor, R., B. Giri, and K. G. Mukerji. 2002. Mycorrhization of coriander (Coriandrum sativum) to enhance the concentration and quality of essential oil. Journal of the Science of Food and Agriculture, 82(4): 339- 342.

27- Kapoor, R., B. Giri, and K. G. Mukerji. 2004. Improved growth and essential oil yield and quality in Foeniculum vulgare mill on mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer. Bioresource Technology, 93: 307–311.

28- Liuc, J. and B. Pank. 2005. Effect of vermicompost and fertility levels on growth and oil yield of Roman chamomile. Scientia Pharmaceutica. 46: 63-69.

29- Manoly, N. D. 2008. Response of Dahlia pinnata plants to biofertilizer types. The Egyptian Society of Experimental Biology, 4: 87 – 91.

30- Pimentel, D. 1993. Economics and energies of organic and conventional farming. Journal of Agriculture and Environment Ethics, 6: 53-60.

31- Rodrigues, M. A., A. Pereira, J. E. Cabanas, L. Dias, J. Pires, and M. Arrobas. 2006. Crops use-efficiency of nitrogen from manures permitted in organic farming. European Journal of Agronomy, 25: 328-335.

32- Salimpour, S., K. Khavazi, H. Nadian, H. Besharati, and M. Miransari. 2010. Enhancing phosphorous availability to canola (Brassica napus L.) using P solubilizing and sulfur oxidizing bacteria. Australian Journal of Crop Science, 4: 330-334.

33- Sangwan, P., C. P. Kaushik, and V. K. Garg. 2008. Vermi conversion of industrial sludge for recycling the nutrients. Bioresource Technology. 99: 8699–8704.

34- Schofield, P. E., P. Gregg, and J. K. Syers. 1981. Biosuper as a phosphate fertilizer (a glasshouse evaluation). New Zealand Journal of Experimental Agriculture, 9: 63-97.

35- Sharma, A. 2002. Biofertilizers for Sustainable Agriculture. Agrobios, India, 300p

36- Smith, S. E. and D. J. Read. 1997. Mycorrhizal Symbiosis, Academic Press. San Diego.CA

37- Subramanian, K. S., C. Charest, L. M. Dwyer, and R. I. Hamilton. 1997. Effects of arbuscular mychoriza on leaf water potential, sugar content and content during drought and recovery of maize. Canadian Journal of Botany, 75: 1582-1591.

38- Zel, A. 2009. Anise (Pimpinella anisum): Changes in yields and component composition on harvesting at different stages of plant maturity. Experimental Agriculture, 45(1): 117-126.