ارزیابی و مقایسه روش‌های مختلف خاک‌ورزی در بهبود خاک‌های متاثر از شوری در تولید گندم

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 15، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 34، فروردین 1394، صفحه 140-145   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v13i1.26938

نویسندگان

مجید روزبه^{* 1}؛ جانب اله نیازی²

¹بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس- داراب

²ایستگاه تحقیقات کشاورزی فارس-زرقان

چکیده

از جمله راهکارهای اساسی در کنترل نمودن خاک‌های متاثر از شوری، به‌کارگیری روش خاک‌ورزی مناسب است. بدین منظور آزمایشی جهت تعیین اثرات روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر انتشار املاح و عملکرد گندم در یک خاک شور-سدیمی با استفاده از طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل گاوآهن برگردان‌دار+دیسک‌ (T1)، گاوآهن‌قلمی+دیسک (T2)، زیرشکن+گاوآهن‌برگردان‌دار+دیسک (T3)، زیرشکن+گاوآهن قلمی+دیسک (T4)، زیرشکن+روتوتیلر (T5) و گاوآهن بدون صفحه برگردان‌دار+دیسک (T6) بودند. در هر یک از تیمارها هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک، اسیدیته خاک، نسبت جذب سدیم، مقاومت به‌نفوذ و عملکرد محصول اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد کاربرد زیر‌شکن قبل از اعمال خاک‌ورزی T3 وT4 موجب کاهش معنی‌دار شوری خاک نسبت به روش خاک‌ورزی T1 به میزان 8/17 و 3/10 درصد گردید. مقایسه میانگین‌ها آشکار ساخت نسبت جذب سدیم متاثر از روش‌های مختلف خاک‌ورزی بوده است. بیشترین نسبت جذب سدیم به میزان 39/19 درصد در روش خاک‌ورزی مرسوم T1 مشاهده شد و استفاده از گاوآهن قلمی در سیستم کم‌خاک‌ورزی T2، موجب کاهش نسبت جذب سدیم به میزان1/4 درصد نسبت به T1 گردید. یافته‌ها هم‌چنین نشان داد استفاده از زیر‌شکن در روش خاک‌ورزی T3 نسبت به روش‌های خاک‌ورزی مرسوم و کم‌خاک‌ورزی (T2وT1) موجب کاهش معنی‌دار نسبت جذب سدیم به‌ترتیب به‌میزان 4/23 و 1/20 درصد گردید. هم‌چنین میزان عملکرد محصول در واکنش به روش‌های مختلف خاک‌ورزی اختلاف معنی‌داری از خود نشان داد.

کلیدواژه‌ها

روش‌های خاک‌ورزی؛ عملکرد محصول؛ نسبت جذب سدیم؛ هدایت الکتریکی

مراجع

1- روزبه، م.، ا. دهقانیان، و م. لغوی. 1384. بررسی اثرات زیر شکن و دور آبیاری به ازاء مقدار معینی از نیاز آبی گیاه بر میزان محصول پنبه در داراب. مجله دانش کشاورزی 2(15) :93-77

2- صلح جو ع.ا. و نیازی ج. 1380. تاثیر عملیات زیرشکن بر خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد گندم آبی. مجله تحقیقات مهخندسی کشاورزی 2(7):68-65

3- Ayers, R. S., and D. W. Westcot, 1994. Water quality in agriculture. Irrigation and drainage paper 29, Food and Agriculture Organization of the United nations, Rome, Italy.

4- Barber, R. G. 1994. Persistence of loosened horizons after deep cultivations and increase in soybean yield in Blivia. Agricola Tropical, 6.29- P: 23.

5- Chang, C., T. G. Summer Feldt, and G. B. Schaalig. 1986. Effect of subsoiling on wheat yield and salt distribution of a solonetzic soil. Canadian Journal Soil Science. 66(3): 437-443.

6- Evans, S., J. Lindstrom,, and W.B. Voorhees,. 1996. Effects of subsoiling and subcequent tillage on soil bulkdensity, soil moisture and corn yield. Soil and Tillage. Research. 38: 35-46.

7- Franzen, D., C. Fanning,. and T. Gregorie. 1994. Managing saline soils in North Dakota University. NOSU Extention Service.

8- Goma, M. R. 1995. Evaluation of various degrees of soil tillage on wheat yield, associated weeds and some soil properties. Annual Agriculture Science Moshthor. 33(4): 121- 1224.

9- Hassan A., A A. Ghafoor., R.H. Qureshi., and M. Iiyas. 1990. Soil physics in reclamation to management of salt affected soils. Pakistan Agriculture Research. pp: 34-41.

10- Hemmat. A.2009. Reducing in primary tillage depth and secondary tillage intensity for irrigated canola production in a loam soil in Central Iran. Jornal Agricultral Science Technology.11:275-288.

11- Hussain N., G. Hassan., and G. Sarwar. 1998. Biomeliration of sandy clay loam saline-sodic soil. Proceedings 6th Intl. Micro-irrigation Cong., March 8-10, 1998, Florida, USA.

12- Jamil M., M.S. Iqbal., and W.H.Syed. 1995. Shattering of plough pan with chisel plough and vibro-drainer is ineffective to water requirements and yield of wheat and rice. Science. International. Lahore, 7:421-423.

13- Kayisoglu, B., Y. Bayhan,, and L.Taseri.2007. Effects of secondary tillage implement on some properties of soil and yield of sunflower. Journal Tekirdag Agriculture. 4(1): 81-89.

14- Minhas, P. S.,B.K. Khosla., and S.S.Prihar. 1986. Evaporation and redistribution of salts in silt loam soil as affected by tillage induced soil mulch. Soil and Tillage Research. 7(4): 301-313.

15- Pazira, E., and K. Sadeghzadeh. 1998. National review document on optimizing soil and water use in Iran. Workshop of ICISAT, 13-18 April. Sahelian Center. Niamy, Niger.

16- Rashid, N. M., A.L. Omari., and S.M. Abdul Salam. 1987. The effect of conventional and reduced tillage on distribution of salt and nutrients in a reclaimed soil. J. Soil and water Res. 6(1): 1-22.

17- Ravender, S., and G.P. Bhargava. 1993. Impact of tillage on salinization process in vertic ustochrepts. Annual Report. Agriculture Research Anand, India.

18- Sadigh, M., M.Jamil., and J.Akhtar., 2002. Effect of different tillage implements on wheat production in rice-wheat cropping system in saline-sodic soil. Pakistan Jornal. Agronomy. 1(2-3): 98-100.

19- Salah Abdel Rahman Salih, S.A.R., AM.Mohamed., and M.A. Mahmoud Elsheikh.2011. The Effect of Irrigation Water Quantities and Tillage Treatments in Leaching Salts in Salt-affected Soils. Journal Application Science Research. 7(7): 1052-1056.

20- Shahid, S.A. 1993. Effect of saline sodic waters on the hydraulic conductivity and soil structure of the simulated experimental soil conditions. In: Environmental Assessment and Management of Irrigation and Drainage projects. Awan and Latif (Eds.) pp: 126-138. Univ. Engineering Tecnology Lahore.

21- Sharma, A.R., and U.K. Behera, 2008. Modern concept of agriculture: Conservation Tillage. Indian Agriculture Research Institut. New Dehli.

22- Tanji, K. K. 1990. Agricultural salinity Assessment and Management. ASCE Manual and Report on Engineering practice No. 71.

23- Unger, P.W., 1991. Over winter changes in physical properties of no tillage soil. Soil Science Society American Journal. 55: 778-782.