مقایسه عملکرد گیاهان علوفه‌ای جدید جنس براسیکا با شبدر برسیم در شرایط آب و هوایی ایلام

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 17، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 34، فروردین 1394، صفحه 153-164   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v13i1.28715

نویسندگان

رضا نصری^{* 1}؛ علی کاشانی¹؛ فرزاد پاک نژاد¹؛ سعید وزان¹؛ مهرشاد براری²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، گروه زراعت اصلاح نباتات، کرج، ایران

²دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

چکیده

به منظور بررسی امکان کاشت گیاهان علوفه‌ای جدید جنس براسیکا در شرایط آب و هوایی ایلام آزمایشاتی در سال‌های زراعی 1393-1391 در منطقه ایلام در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در4 تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل گیاهان ((پرکو، بوکو، و تربچه روغنی از جنس ( (Brassica، شبدر برسیم، و ترکیب سه گیاه (رامتیل از خانواده (Asteraceae)،، فاسلیا از خانواده (Boraginaceae) و شبدر برسیم)) بودند. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، عملکرد علوفه تر، وزن خشک کل، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین، عملکرد پروتئین قابل هضم، درصد کربن آلی خاک (قبل و بعد از کاشت)، درصد نیتروژن خاک (قبل و بعد از کاشت) بود. براساس نتایج تجزیه مرکب داده‌های دو ساله میان ارقام مورد کشت از نظر عملکرد علوفه تر، عملکرد ماده خشک، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین، عملکرد پروتئین قابل هضم و درصد کربن آلی خاک اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید. بر اساس مقایسه میانگین‌ها بیشترین عملکرد علوفه‌تر متعلق به بوکو، پرکو و تربچه روغنی به ترتیب با تولید 69938، 65168، 63451 کیلوگرم در هکتار بود و کمترین عملکرد علوفه تر متعلق به شبدر برسیم با تولید 31298 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین عملکرد وزن خشک به پرکو با 5/6371 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد ماده خشک به شبدر برسیم با تولید 4408 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. رقم بوکو با میانگین 6/54 سانتی‌متر بیشترین ارتفاع را داشته و کمترین ارتفاع گیاه به شبدر برسیم با میانگین 95/33 سانتی‌متر تعلق داشت. بیشترین درصد پروتئین به بوکو با 46/24 درصد و کمترین درصد پروتئین به تربچه‌روغنی با 72/18 درصد تعلق داشت. بیشترین عملکرد پروتئین به بوکو با 7/1527کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد پروتئین به شبدر‌برسیم با تولید 4/792 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بیشترین عملکرد پروتئین قابل هضم به بوکو با 1203 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد پروتئین قابل هضم به شبدر برسیم با تولید 3/592 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بیشترین درصد کربن آلی خاک بعد از کاشت در تیمار بوکو به میزان 71/1 درصد و کمترین افزایش درصد کربن آلی خاک در تیمار شبدر برسیم مشاهده شد. در مجموع ارقام علوفه‌ای جدید از جنس براسیکا نسبت به شبدر برسیم برتری محسوسی نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

براسیکا؛ درصد پروتئین؛ عملکرد علوفه؛ کربن الی خاک

مراجع

1.بحرانی، م. ج. 1380. فراوری گیاهان علوفه‌ای. انتشارات دانشگاه شیراز.

2. حمدی، ح. 1371. تعیین روند رشد گیاه علوفه‌ای پرکو (از جنس براسیکا) و بررسی اثر کود ازته بر عملکرد آن با توجه به زمان برداشت در شرایط آب و هوایی اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.

3. خزائلی پور، ا. 1374. بررسی تراکم و نسبت های گیاهی مورد کشت بر عملکرد کمی و کیفی علوفه در زراعت مخلوط نوکو و شبدر برسیم در شرایط آب و هوایی اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.

4. رستگارم، ع. 1384. زراعت گیاهان علوفه ای. برهمند. تهران.

5. سیداحمدی، ع. ر.، م. ح. قرینه، ع. م. بخشنده، ق. فتحی و ا. نادری.1390. مطالعه‌‌ی اثرتنش خشکی انتهایی (پایان) برروی عملکرد دانه، اجزای عملکرد، درصد روغن، درصد پروتئین و خصوصیات رشد ریشه ی کلزا (Brassica napus) در شرایط آب و هوایی اهواز. تولیدات گیاهی (مجله علمی کشاورزی) .34: 34-21.

6. شوقی‌کلخوران، س.، ا. قلاوند، و س. ع. م. مدرس ثانوی .1390. تأثیرکودهای زیستی و سبز (گندم زمستانه درترکیب با منبع تلفیقی نیتروژن (شیمیایی-دامی) برخصوصیات کمی و کیفی آفتابگردان. علوم محیطی. 9 (2): 52-35.

7. صادقی شعاع، م.، ع. کاشانی، ف. پاک نژاد، و ا. ع. نجم. 1391. واکنش صفات کمی و کیفی گیاه پرکو به سطوح مختلف نیتروژن و تعداد چین در منطقه کرج. یازدهمین کنفرانس زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشگاه آزاد اسلامی کرج.

8. صادقی‌شعاع، م.، ع. کاشانی، ق. نورمحمدی، ف. پاک نژاد و ر. نصری.1392. ارزیابی صفات مورفولوژیک و پروتئین گیاه پرکو در واکنش به سطوح نیتروژن و تعداد چین، مجله زارعت و اصلاح نباتات. 9 (4): 26-21

9. کاشانی، ع.، ج. بحرانی، خ، عالمی‌سعید خ. و م. مسگر‌باشی. 1365. گزارش علمی معرفی سه رقم گیاهان علوفه ای از جنس Brassicaceae و گزارش نتایج پژوهش‌های مقدماتی آنها در خوزستان. مجله علمی کشاورزی. 11: 78-74.

10. کوچکی، ع. 1367. مقایسه چند گونه شبدر در شرایط آب و هوایی مشهد. مجله علوم و صنایع کشاورزی، 2 (1): 45-33.

11. ﻧﻮشﻛﺎم، ا.، د. ﻣﻈﺎﻫﺮی، م. ب. ﺣﺴﻴﻨﻲ، و م. میراب‌زاده .1388. اﺛﺮﺗﺮاﻛﻢﺑﻮﺗﻪ و زﻣﺎنﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻋﻠﻮﻓﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﺷﺒﺪر ﻣﺼﺮی (.Trifoliumalexandrinum L). مجله علوم زراعی ایران. 11 (4): 325-336.

12. Baldwin, K. R. and N. G. Creamer. 2006. Cover crops for organic farms. North Carolina Cooperative Extension Service Publications. Available on -line at:http:// www. Cefs.Ncsu.Edu/PDFs/Updated%20PDF%20for%20 web/Cover crops FINAL Pdf Jan 2009.pdf.

13.Campbell, C. A., V. O. Biederbeck, R. P. Zentner, and G. P. Lafond. 1991. Effect of crop rotations and cultural practices on soil organic matter, microbial biomass and respiration in a thin Black Chernozem.Candian Journal Plant Science.71:363-376.

14. Clark, A. 2007. Managing cover crops profitability, (3rd ed.). Sustainable Agriculture Network, Beltsville, MD.118-224.

15.Collins, H.P., J.A. Delgado, A.K. Alva, and R.F. Follett. 2007. Use of nitrogen-15isotopic techniques to estimate nitrogen cycling from a mustard cover cropto potatoes.Agronomy Journal. 99(1):27-35.

16. Diekow, J.J., J. Mielniczuk, H. Knicker, C. Bayer, D.P. Dick, and I. Kogel- Knabaner. 2005. Soil C and N stocks as affected by cropping systems managed under no-tillage for 17 years. Soil & Tillage Research 81: 87-95.

17.Garya, P., and J.R. Sims. 1994. Legume cover crops in fallow as an integrated crop livestock alternative in the northern and central Great Plains. Research and Extension Center,University of Wyoming. USA.

18.Hernanz, J.L., R. Lopez, L. Navorrete, and V.Sanchez-Giron .2002. Long-term effects of tillage systems and rotations on soil structural stability and organic carbon stratification in semiarid central Spain. Soil and Tillage Research

66:129-141.

19.Hussain, T., G. Jilani, J.F. Parr, and R. Ahamd . 2001. Transition from conventional to alterative agriculture in Pakistan: The role of green manuer in Substitution for inorganic “N” fertilizer’s in a rice – wheat farming systems. American Journal of Alternative Agriculture, 10 (3): 133-137.

20.Jones, O.R., V.L. Hauser, and T.W. Popham.1994. No-tillage effects on infiltration, runoff, and water conservation on dry-land. Trans ASAE 37: 473-479.

21. Jung, G.A., R.A. Byers, M.F. Pancieran andJ.A. Shaffier.1986. Forage dry matter accumulation and quality of turnip, swide, rape, Chinese Hybrids and kale in eastern U.S.A. Agronomy Journal, 78:24:245-253.

22. Karsli, M.A., J.R. Russell and M.J. Hersom. 1999. Evaluation of berseem clover in diets of ruminantsconsuming corn crop residues.Journal.of AmericanSociety of Animal Science, 77:2873-2882.

23.Lichner, S.1990. Biological and crop production conditions for growing winter catch crops. Pol'nohospodarstvo 36 (7): 585-595.

24. Lupashku, M.F.1980. Perko RVH - Anew fodder crop. VestnikSel'skokhozyaistvennoiNauki, Moscow, USSR, 6: 94-98.

25. Marianne, S. 1994. Rodale Institute; Managing Cover Crops Profitably, Sustainable Agriculture Research and Education Program, USDA.

26. Martens, D.A., and W.T. Frankenberger. 1992. Modification of infiltration rates in an organic-amended irrigated soil. Agronomy Journal, 84:707-717.

27. Mitchell, C.C., and J.A. Entry. 1998. Soil C, N and crop yields in Alabamas long-term old rotation cotton experiment. Soil & Tillage Research, 47:331-338.

28. Rasmussen, P.E., and S.L. Albrecht. 1998. Crop management effects on organic carbon in semi-arid Pacific Northwest soils. pp. 209-219. In: La, R., R. F. Follett andB.A. Stevrt. (eds.), Management for Carbon Sequestration in Soil. CRC.Press, Boca Ratton, FL.

29. Rasmussen, P.E., and H.P. Collin. 1991.Long-term impacts of tillage, fertilizer and crop residue on soil organic matter in temperate semi-arid regions. Advanced Agronomy, 45: 93-134.

30. Turpin, J. E., D. F. Herridgeand and M. J. Robertson. 2002. Nitrogen fixation and soil nitrate interactions in field-grown chickpea (Cicerarietinum L.) and faba bean (Vicia faba L.). Australian Journal of Agricultural Research, 53: 599-608

31. Veneni, M., M. Axamit.1980. The use of stubble catch crops for green fodder under irrigation. Eostl.Uroda, 26 (6): 651-660