ارزیابی ویژگی‌های مرفولوژیک، اجزای عملکرد و آنزیم کاتالاز جمعیت‌های بالنگو شیرازی (Lallemantia royleana Benth.) تحت تنش خشکی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 24، دوره 11، شماره 2، مهر 1398، صفحه 757-774   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v11i2.69373

نویسندگان

خدیجه احمدی؛ حشمت امیدی^*

دانشگاه شاهد

چکیده

کمبود آب، عامل محدود­کننده رشد و عملکرد گیاهان در مناطق خشک و نیمه­خشک محسوب می­شود. به­منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات مرفولوژیک و آنزیم کاتالاز جمعیت­های گیاه دارویی بالنگو شیرازی (Lallemantia royleana Benth.)، آزمایشی به­صورت کرت­های خرد­شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 94-1393 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح خشکی در مرحله گلدهی به­عنوان فاکتور اصلی (پتانسیل رطوبت خاک 5/0- (شاهد)، 5/6- و 5/9- اتمسفر)، پنج جمعیت­ بالنگو شامل یک جمعیت از استان کردستان (سنندج) و چهار جمعیت از استان اصفهان (نائین، اردستان، نجف آباد و خوانسار) به­عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. بررسی نتایج نشان داد که خشکی تأثیر معنی­داری بر صفات مرفولوژیک، اجزای عملکرد (به­جز صفت تعداد فندقه در هر چرخه گل)، عملکرد دانه، درصد و عملکرد موسیلاژ، محتوای پروتئین و آنزیم کاتالاز داشت. با افزایش خشکی صفاتی مانند ارتفاع بوته، اجزای عملکرد و عملکرد دانه، عملکرد موسیلاژ و محتوای پروتئین کاهش پیدا کردند. تنش خشکی باعث افزایش طول ریشه، درصد موسیلاژ و آنزیم کاتالاز شد. اثر ساده جمعیت­ بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه­های فرعی، وزن تر و خشک تک بوته غیر معنی­دار شد. در بین جمعیت­های بالنگو، جمعیت نجف آباد دارای بیش­ترین عملکرد دانه، عملکرد موسیلاژ و اجزای عملکرد بود. بین عملکرد دانه با ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، تعداد فندقه در هر چرخه گل، وزن تر بوته، وزن خشک بوته و طول ریشه همبستگی مثبت و معنی­داری مشاهده شد. بیش­ترین همبستگی بین عملکرد موسیلاژ و وزن هزار دانه مشاهده شد. با توجه به اینکه هدف از کشت گیاه دارویی بالنگو دانه است، جمعیت نائین در پتانسیل رطوبت 5/9- اتمسفر بیش­ترین عملکرد دانه را داشت.

کلیدواژه‌ها

آنتی اکسیدان؛ تخم شربتی؛ عملکرد؛ کم آبی؛ وزن هزار دانه

مراجع

Abdolahi, M., Maleki Farahani, S., Fotokian, M.H., and Hasan Zade Ghorttapeh, A. 2013. Ecophysiological characteristics of balangu (Lallemantia sp) ecotypes under drought stress. Master Thesis of Agriculture, Faculty of Agriculture, Shahed University. (In Persian with English Summery)

Aebi, H. 1984. Catalase in vitro. Methods Enzymology 105:121–126.

Anders, S., and Huber, W. 2010. Differential expression analysis for sequence count data. Genome biology 11(10): R106.

Anjum, S. A., Xie, X. Y., Wang, L. C., Saleem, M. F., Man, C., and Lei, W. 2011. Morphological, physiological and biochemical responses of plants to drought stress. African Journal of Agricultural Research 6 (9): 2026-2032.

Asch, F., Dingkuhn, M., Sow, A., and Audebert, A. 2005. Drought-induced changes in rooting patterns & assimilate partitioning between root and shoot in upland rice. Field Crops Research 93: 223-236.

Bettaieb, I., Zakhama, N., Aidi Wannes, W., Kchouk M. E., and Marzouk, B. 2009. Water deficit effects on Salvia officinalis fatty acids and essential oils composition. Scientia Horticulturae 120: 271-275.

Bradford, M. 1976. Arapid and sensitive method for the quantitation of protein utilizing the principle of protein-dye binding. Annual Review of Biochemistry 72: 248- 254.

Demirevska, K., Zasheva, D., Dimitrov, R., Simova-Stoilova, L., Stamenova, M., and Feller, U. 2009. Drought stress effects on Rubisco in wheat: changes in the Rubisco large subunit. Acta Physiologiae Plantarum 31: 1129-1138.

Douglas, J.A., Follett, J.M., and Heaney, A.J. 2002. The effect of plant density on of valerian root. Acta Horticulture 426: 264-272.

Dutta, P. K., Bandyopadhyay, P., and Maity, D. 2000. Response of summer seasame (Sesamum indicum). Indian Journal of Agronomy 54: 631-636.

Ebrahimi, M., Zamani, G.R., and Alizadeh, Z. 2017. A study on the effects of water deficit on physiological and yield-related traits of pot marigold (Calendula officinalis L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 33 (3): 492-508. (In Persian with English summery)

Eskandari, H.A., Zehtab Salmas, S., and Ghasemi Golezani, K. 2011. Evaluation of irrigation water use efficiency and yield of different varieties of sesame as a second crop. Journal of Sustainable Agriculture 20 (2): 51-39. (In Persian with English summery)

Farooq, M., Wahid, A., Kobayashi, N., Fujita, D., and Basra, S.M.A. 2009. Plant drought stress: effects, mechanisms and management. Agronomy for Sustainable Development 29: 185-212.

Fekri, N., Khayami, M., Heydari, R., and Javadi, M. 2008. Isolation and identification of monosaccharide of mucilage in Dragon's head by thin layer chromatography. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 24 (2): 207-216. (In Persian with English Summary)

Fischer, R.A., and Maurer, R. 1987. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research 29 (5): 897-912.

Fu, J., and Huang, B. 2001. Involvement of antioxidants and lipid peroxidation in the adaptation of two cool-season grasses to localized drought stress. Environmental and Experimental Botany 45: 105-114.

Ghasemi Dehkordi, N. 2002. Iranian Herbal Pharmacopoeia Standards Committee, Herbal Pharmacopoeia Volume 2, Tehran: Ministry of Health and Medical Education, Department of Food and Drugs 262-261. (In Persian with English summery)

Ghorbanli, M., Bakhshi Khaniki, G.R., Salimi Elizei S., and Hedayati. M. 2011. Effect of water deficit and its interaction with ascorbate on proline, soluble sugars, catalase and glutathione peroxidase amounts in Nigella sativa L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 26 (4): 466-476. (In Persian with English Summary)

Jafarzadeh, L., Omidi, H., and Bostani, A.A. 2014. Effect of drought stress V biological fertilizer on yield, photosynthetic pigments and the proline content of calendula (Calendula officinalis L.). Medicinal and Aromatic Plants in Iran 4 (29): 60-52. (In Persian with English summery)

Kargar, S. M.A., Ghanadha, M.R., Bozorgi pour, R., Khwaja Ahmad Attari, A.A., and Babaei, H.R. 2005. Evaluation of drought tolerance indices in some soybean genotypes under limited irrigation. Journal of Agricultural Science 35(1): 142-129. (In Persian with English summery)

Kochaki, A., Nasiri Mahallati M., and Azizi, G. 2007. The effect of irrigation intervals and plant density on yield and two fennel landraces. Journal of agricultural Research 4 (1): 140- 131. (In Persian with English summery)

Moghaddam, T.M., Razavi, S.M.A., and Emadzadeh, B. 2011. Rheological interactions between Lallemantia royleana seed extract and selected food hydrocolloids. Journal of the Science of Food and Agriculture 91: 1083-1088. (In Persian with English summery)

Naghibi, F., Mosaddegh, M., Motamed, S.M., and Ghorbani, A. 2005. Labiatae family in folk medicine in Iran: from ethnobotany to pharmacology. Iranian Journal of Pharmaceutical Research 2: 63-79. (In Persian with English summery)

Ngouajio, M., Wang, G., and Goldy, R. 2007. Withholding of drip irrigation between transplanting & flowering increases the yield of field-grown tomato under plastic mulch. Agricultural water management 87:285-291.

Pareek, A., Sopory, S.K., and Bohnert, S.J. 2010. Abiotic Stress Adaptation in Plants. Springer Netherlands. New York City. United States 546 pp.

Petropoulos, S.A., Dimitra, D., Polissiou, M.G., and Passam, H.C. 2008. The effect of water deficit stress on the growth, yield and composition of essential oils of parsley. Scientia Horticulturae 115:393-397.

Pirjalili, F., and Omidi, H. 2017. Effects of drought stress on grain yield and qualitative characteristics of three populations of Lallemantia royleana Benth. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 33 (1): 25-38. (In Persian with English summery).

Rahimi, A., Jahansoz, M.R., and Rahimian Mashhadi, H. 2013. Effect of drought stress and plant density on quantity and quality charactristics of Isabgol (Plantago ovata) and french psyllium. Journal of Crop production and Processing 4 (16): 143-153. (In Persian with English summery).

Rahmani, N., Valadabadi, S.A., Daneshian J., and Bigdeli M. 2008. The effects of water deficit stress and nitrogen on oil yield of Calendula officinalis L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 24 (1): 101-108. (In Persian with English summery)

Ranjan, R., Bohra, S.P., and Jeet, A.M. 2001. Book of Plant Senescence. Jodhpur, Agro bios New York p. 18-42.

Rasti, S., Omidi, H., and Fotokian, M.H., 2012. The effect of planting date and drought on quality and quantity characteristics Balangu Shirazi (Lallemantia royleana (wall) Benth.). Master Thesis of Agriculture, Faculty of Agriculture, Shahed University, Tehran, Iran. (In Persian with English Summery).

Razavi, S.M.A., and Karazhiyan, H. 2009. Flow properties and thixotropy of selected hydrocolloids: experimental and modeling studies. Food Hydrocolloids 23: 908-912. (In Persian with English summery).

Rezvani Moghadam, P., Norozpour, G., Nabati, J., and Asghrabady, A.A. 2006. Morphological characteristics, seed and sesame oil in plant density and irrigation intervals. Journal of Agricultural Research 3 (1): 68-57. (In Persian with English Summery)

Sabaghpour, S.H. 2007. Indicators and mechanisms of resistance to drought. The First Edition, Published by the National Committee for Drought and Drought Department of Agriculture. Ministry of Agriculture, Iran (In Persian with English Summery).

Yildiz Aktas, L., Turkyilmaz, B., Akca, H., and Parlak, S. 2007. Role of abscisic acid and proline treatment on induction of antioxidant enzyme activities and drought tolerance responses of Laurus nobilis L. seedlings. Fen Bilimleri Dergisi 28: 14-27.