اثر شیب و نوع پوشش گیاهی بر میزان ترسیب کربن خاک در مراتع خشک و نیمه خشک شمال غرب ایران (مطالعه موردی: مراتع خانقاه سرخ ارومیه)

آب و خاک

مقاله 4، دوره 27، شماره 4، مهر 1392، صفحه 703-711   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.28088

نویسندگان

رضا عرفانزاده؛ جواد معتمدی

چکیده

در این تحقیق برای بررسی اثر شیب و تغییرات پوشش گیاهی بر میزان ترسیب کربن و برخی دیگر از ویژگی های خاک، مراتع حوزه آبخیز خانقاه سرخ انتخاب گردید. پس از شناسایی سه تیپ گیاهی، که هر کدام دارای دو کلاس شیب 30-10 درصد و 50-30 درصد بودند، اقدام به نمونه گیری از عمق 30-0 سانتی متری خاک از هر تیپ کرده و کربن ترسیب شده به همراه برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیپ های مورد بررسی در این تحقیق (Pteropyrum aucheri- Astragalus microcephulus) ، (Astragalous microcephalus- Acanthophyllum microcephalum) و (Pteropyrum aucheri- Prangus uloptera ) به ترتیب 10/96، 84/73 و 85/52 تن در هکتار، کربن آلی را ترسیب کرده اند. به طور کل، تیپ های گیاهی مورد بررسی در شیب های 30-10 درصد، میزان ترسیب کربن خاک بیشتری به نسبت تیپ های موجود در شیب50- 30 درصد، به استثناء تیپ گیاهی Pteropyrum aucheri- Astragalus microcephulus از خود نشان دادند. تیپ های گیاهی مورد مطالعه، در مجموع، به ترتیب 19220، 14768 و 10570 دلار به ازای هر هکتار، ارزش اقتصادی حاصل از پالایش کربن اتمسفری را دارا می باشند. نتایج مقایسه میانگین در مورد بررسی اثر تغییرات پوشش گیاهی و شیب بر برخی از خصوصیات خاک تیپ های گیاهی نشان داد که برای بیشتر خصوصیات خاک درجه شیب و نوع تیپ های گیاهی تاثیر معنی داری(P< 0.01) داشته اند. نتایج کلی این پژوهش نشان داد که حفظ و بهره برداری مناسب از پوشش گیاهی در شیب های پایین تر می تواند منجر به حفظ ذخیره کربن آلی خاک در مناطق خشک و نیمه خشک گردد.

کلیدواژه‌ها

ترسیب کربن خاک؛ پوشش گیاهی؛ خانقاه سرخ ارومیه؛ درجه شیب؛ مراتع