تاثیر کلرید باریم بر آزاد‌سازی پتاسیم در تعدادی از کانی‌های سیلیکاته پتاسیم‌دار و بررسی سینتیک آزاد‌سازی پتاسیم در این کانی‌ها

آب و خاک

مقاله 7، دوره 27، شماره 4، آبان 1392، صفحه 732-741  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.28133

نویسندگان

حدیث حاتمی ¹؛ علی رضا کریمی ²؛ امیر فتوت ؛ حسین خادمی

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²فردوسی مشهد

چکیده

مهم‌ترین منبع پتاسیم در خاک‌ها آلومینوسیلیکات‌هایی مانند فلدسپار‌های پتاسیم و میکا‌ها می‌باشند. این پژوهش به‌منظور بررسی روند آزاد‌سازی پتاسیم به‌روش عصاره‌گیری متوالی با کلرید باریم 05/0 مولار از کانی‌های میکایی (بیوتیت، فلوگوپیت، موسکویت) و فلدسپار ‌پتاسیم (از دو معدن در زنجان و یزد) و بررسی تاثیر اندازه ذرات کانی‌ها بر آزاد‌سازی پتاسیم از کانی‌ها و همچنین کاربرد معادلات سینتیکی در توصیف آزاد‌سازی پتاسیم انجام شد. برای این‌منظور، عصاره‌گیری متوالی با کلرید باریم از کانی‌های مورد مطالعه در دو اندازه ذرات 100-50 و کوچک‌تر از 50 میکرون در مدت زمان‌های 2 تا 600 ساعت انجام شد و غلظت پتاسیم آزاد شده با استفاده از دستگاه فلیم‌فتومتر اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که پس از 13 بار عصاره‌گیری متوالی، کانی‌های بیوتیت و موسکویت به‌ترتیب بیشترین و کمترین آزاد‌سازی پتاسیم را در هر دو اندازه ذرات داشتند. همچنین، کوچک شدن اندازه ذرات منجر به افزایش آزاد‌سازی پتاسیم از تمام کانی‌ها شد. آزاد سازی پتاسیم در تمام کانی‌ها در مراحل اولیه سریع بود و در مراحل بعدی با سرعت کمتری تا پایان آزمایش ادامه یافت. با توجه به بالا بودن ضرایب تبیین (R2) و پایین بودن خطای استاندارد برآورد (SE)، سرعت آزاد شدن پتاسیم با معادلات تابع نمایی و پخشیدگی پارابولیک به‌خوبی توصیف شدند. بنابراین، به‌نظر می‌رسد سرعت آزاد شدن پتاسیم به‌وسیله پخشیدگی از سطح کانی‌ها کنترل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عصاره‌گیری متوالی؛ فلدسپار؛ کلرید باریم؛ معادلات سینتیکی؛ میکا