بررسی تأثیر تاریخ کاشت و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی بابونه Matricaria recutita)) رقم پرسو در شرایط آب و هوایی شوشتر

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 4، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 38، تیر 1394، صفحه 248-255   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v13i2.49671

نویسندگان

روزبه فرهودی^{* 1}؛ اسفندیار فاتح²؛ افراسیاب راهنما قهفرخی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر

²شهید چمران اهواز

³دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کود اوره و تاریخ کاشت بر رشد و عملکرد اسانس گل گیاه دارویی بابونه Matricaria recutita)) رقم پرسو آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر انجام شد. تیمارهای تاریخ کاشت در 20 بهمن، 30 بهمن و 10 اسفند 1390 در کرت اصلی و مصرف 5، 10، 15 و 20 گرم کود اوره (46%) در مترمربع در کرت فرعی قرار گرفت. تأخیر در کاشت بابونه تا 10 اسفند کاهش بیش از 50 درصدی عملکرد اسانس گل بابونه در مقایسه با تاریخ کاشت‌های 20 و 30 بهمن شد. افزایش مصرف کود اوره تا سطح 15 و 20 گرم اوره در متر مربع سبب افزایش 47 درصدی عملکرد اسانس گل در مقایسه با مصرف 5 گرم اوره در متر مربع شد. بیشترین وزن خشک گل، عملکرد اسانس گل و درصد کامازولن اسانس در تاریخ کاشت 20 بهمن و مصرف 15 گرم کود اوره در متر مربع (به‌ترتیب 4/38 گرم در متر مربع، 36/0 گرم در متر مربع و 4/17 درصد) و تاریخ کاشت 30 بهمن و مصرف 15 گرم کود اوره در متر مربع (به‌ترتیب 2/36 گرم در متر مربع، 34/0 گرم در متر مربع و 1/18 درصد) به‌دست آمد. این مقادیر تفاوت معنی‌داری با تیمارهای تاریخ کاشت 20 و 30 بهمن و مصرف 20 گرم در متر مربع کود اوره نداشتند. نتایج نشان داد بیشترین وزن خشک اندام هوایی، درصد اسانس گل عملکرد اسانس گل و درصد کامازولن بابونه در تاریخ کاشت‌های 20 و 30 بهمن با مصرف 15 گرم کود اوره در مترمربع (150 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد اما توصیه می‌شود آزمایش در یک دوره چند ساله تکرار شود.

کلیدواژه‌ها

ارتفاع بوته؛ عملکرد اسانس؛ عملکرد گل؛ کامازولن

مراجع

1- احمدی، ل. و م. میرزا. 1378 .بررسی تأثیر مراحل مختلف رشد و زمان برداشت بر روی ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه مریم گلی، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی 3(2): 99-93.

2- امیدبیگی، ر. 1385. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد سوم، انتشارات به نشر، مشهد، 397 صفحه.

1- امیدبیگی، ر.، و س. حسنی ملایری. 1386. بررسی تاثیر نیتروژن و تراکم کاشت بر باروری گیاه دارویی بابونه چشم گاو رقم زردبند، مجله علوم کشاورزی ایران 38(2): 309 -303.

2- باقری، م.، ا. گلپرور، ا. ح . شیرانی راد، ا. زینلی و م. جعفرپور. 1387. بررسی اثرات تاریخ کاشت و مقادیر مختلف کود اوره بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی در شرایط اصفهان، مجله پژوهش در علوم کشاورزی 4(1): 20-12.

3- بی نام، 1389، آمار هواشناسی، ایستگاه هواشناسی سینوپتیک شوشتر.

4- حاج سید هادی، م. ر.، ن. خدابنده، ن. یاسا و م. ت. درزی. 1381. بررسی تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر روی عملکرد گل و مقدار ماده موثره گیاه دارویی بابونه، مجله علوم زراعی ایران 4(3): 217-208.

5- دوازده امامی، س.، ف. سفیدکن، م. ر. جهانسوز و د. مظاهری. 1387. مقایسه عملکرد بیولوژیکی، عملکرد کمی و کیفی اسانس و مراحل فنولوژیکی در کشت پاییزه، بهاره و تابستانه بادرشبویه، فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران 24 (3): 270-263.

6- رحمتی، م.، م. عزیزی، م. حسن زاده خیاط و ح. نعمتی. 1388. بررسی تاثیر سطوح مختلف تراکم بوته و نیتروژن بر صفات مورفولوژیک، عملکرد، میزان اسانس و درصد کامازولن گیاه دارویی بابونه، علوم و صنایع کشاورزی 23 (1): 35-27.

7- عبادی، م.، م. عزیزی، ر. امیدبیگی و م. حسن زاده خیاط. 1388. بررسی تأثیر تاریخ کاشت و میزان بذر مصرفی بر عملکردهای کمی و کیفی اصلاح شده بابونه آلمانی، فصلنامة علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران 25(3): 308-296.

8- عبادی، م.، م. عزیزی، ر. امیدبیگی و م. حسن زاده خیاط. 1390. بررسی تأثیر تاریخ کاشت و نوبت برداشت بر عملکرد گل، درصد و اجزای اسانس بابونه آلمانی رقم پرسو (Matricaria recutita L.). فصلنامة علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران 26 (2): 226-213.

9- مرادی، ر.، پ. رضوانی مقدم، م. نصیری و ا. لکزیان. 1388. بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک و آلی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و میزان اسانس گیاه رازیانه، مجله پژوهشهای زراعی ایران 7 (2): 635-625.

10- میرشکاری، ب. 1389. اثر رژیم آبیاری و نیتروژن بر فنولوژی، عملکرد دانه و اسانس روغنی بابونه، فصلنامه دانش نوین کشاورزی پایدار 20 (1): 118-111.

11- Adams, R. P. 2001. Identification of essential oil components by gas chromography/mass spectroscopy carol stream, Allured publishing crop. pp: 465-6.

12- Balak, R., P. N. Misra, L. Sharman, and A. Nagaria. 1999. Effects of different levels of sodicity and fertility on the performance of german chamomile under subtropical conditions, oil content and composition of essential oil, Journal of Medical and Aromatic Plant Science 21: 969-971.

13- Baydar, H., and N. G. Baydar. 2005. The effects of harvest date, fermentation duration and Tween treatment on essential oil content and composition of industrial oil rose (Rosa damascena Mill.). Industrial Crops and Products 21: 251-255.

14- Baghalian, K., A. Haghiry, A. Naghavi, and A. Mohammadi. 2008. Effect of saline irrigation water on agronomical and phytochemical characters of chamomile (Matricaria recutita L.). Scientia Horticulture 116: 437-441.

15- Emongor, V. E., J. A. Chweya, and R. M. Munavu. 2006. Effect of nitrogen and phosphorus on the essential oil yield and quality of chamomile (Matricaria chamomilla L.) flowers. Crop Science 12 (1):12-19.

16- Khan, M. M., and Z. M. Azam. 1999. Change in the essential oil constituents of Foeniculum vulgare in relation of basal and foliar affliction of nitrogen and phosphorus. Journal of Plant Nutrition 11: 2205-2515.

17- Pop G., P. Pirsan, N. Mateoc-sirb, and T. Mateoc. 2007. Influence of technological elements on yield quantity and quality in marigold (Calendula officinalis L.) cultivated in cultural conditions of Timisoara. 1st international scientific conference on Medicinal, Aromatic and Spice plants, 20-23.