اثر زمان رویش در خزانه و تراکم سوروف‌آبی (Echinochloa oryzoides) بر قابلیت رقابت با برنج (1. مطالعات طی فصل رشد: رشد و نمو)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 11، دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 41، مهر 1398، صفحه 955-974   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v11i3.64035

نویسندگان

المیرا محمدوند¹؛ علیرضا کوچکی^{* 2}؛ مهدی نصیری محلاتی²؛ بیژن یعقوبی³

¹دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

²گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

³مؤسسه تحقیقات برنج کشور، رشت، ایران

چکیده

بررسی اثرات رقابتی علف‌هرز سوروف‌آبی به‌عنوان یک گونه‌ رقیب جدید در شالیزارهای استان گیلان حائز اهمیت بسیاری است. نتیجه رقابت علف‌هرز-گیاه‌زراعی تحت تأثیر تراکم و نسبت ‌گونه‌ای قرار می‌گیرد؛ اگرچه زمان نسبی رویش دانه‌رست علف‌های‌هرز می‌تواند تأثیر زیادی بر آن داشته باشد. طی دو سال مطالعه مزرعه‌ای، اثر سن گیاهچه سوروف‌آبی هنگام نشاءکاری (10، 20 و 30 روز) و نسبت تراکم سوروف‌آبی: برنج در هرکپه (4:0، 3:1، 2:2، 1:3 و 0:4 علف‌هرز: برنج) به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. خصوصیات رشد برنج و علف‌هرز در شرایط رقابت تمام‌فصل با شش و پنج مرحله نمونه‌برداری‌ تخریبی به‌ترتیب در سال اول و دوم آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفت. در گیاه‌ زراعی برنج، افزایش تعداد گیاهچه در نسبت‌های مختلف کاشت سبب افزایش تعداد پنجه، شاخص سطح برگ، وزن خشک برگ و کل ماده خشک تولیدی شد؛ امّا این نسبت بر ارتفاع نهایی بوته‌ها تأثیری نداشت. در علف‌هرز نیز تعداد پنجه و کل ماده خشک تولیدی تحت ‌تأثیر نسبت کاشت قرار گرفته و با افزایش تعداد علف‌هرز در نسبت کاشت، افزایش یافت؛ اگرچه نسبت‌کاشت تأثیر چندانی بر ارتفاع نهایی گیاهان، حداکثر شاخص سطح برگ و وزن خشک برگ علف‌هرز نداشت و با پیشرفت فصل رشد تفاوت تیمارها از بین رفت. در نسبت کاشت 3:1 علف‌هرز: برنج تعداد پنجه‌ها در اکثر مراحل نمونه‌برداری در دو گونه مشابه بود؛ امّا در سایر مخلوط‌ها، در علف‌هرز بیش‌تر از برنج بود. حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر وزن خشک برگ و کل ماده خشک تولیدی در کلیه نسبت‌های کاشت در علف‌هرز بیش‌تر از برنج بود. سن نشاء سوروف‌آبی تنها در سال اول آزمایش بر تعداد پنجه، شاخص سطح برگ، و وزن خشک برگ دو گونه، و هم‌چنین بر کل ماده خشک تولیدی علف‌هرز تأثیر گذاشت؛ امّا در سال دوم چنین نشد. سن نشاء علف‌هرز اثری بر ارتفاع نهایی گیاهان نداشت. به‌طور کلی براساس یافته‌های این آزمایش می‌توان اظهار داشت که سوروف رقیب قوی‌تری نسبت به برنج است؛ چنان‌که اثر حضور گونه‌ی رقیب بر برنج بیش‌تر از سوروف‌آبی بود. این مسئله توانایی بیش‌تر علف‌هرز در جبران کاهش اولیه گیاهچه از طریق پنجه‌دهی و رشد بیش‌تر به‌واسطه قابلیت رقابت بیش‌تر را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

تراکم نسبی؛ سن گیاهچه؛ کشت غرقابی؛ نشاکاری

مراجع

Baki B.B., and Azmi M. 1994. Integrated management of paddy and aquatic weeds in Malaysia: current status and prospects for improvement. Pages 46–77 In: Integrated Management of Paddy and Aquatic Weeds and Prospects for Biological Control. Shibayama H., Kiritani K., and Bay-Peterson J. (Eds.), Taipei, Taiwan: Food and Fertilizer Technology Center for the Asian and Pacific Region, FFTC Book Series No. 45.

Bond J.A., and Oliver L.R. 2006. Comparative growth of Palmer amaranth (Amaranthus palmeri) accessions. Weed Science 54: 121–126.

Bouhache M., and Bayer D.E. 1993. Photosynthetic response of flooded rice (Oryza sativa) and three Echinochloa species to changes in environmental factors. Weed Science 41: 611–614.

Caton B.P., Foin T.C., and Hill J.E. 1999b. A plant growth model for integrated weed management in direct-seeded rice. III. interspecific competition for light. Field Crops Research 63: 47–61.

Chauhan B.S., and Johnson D.E. 2010a. Implications of narrow crop row spacing and delayed Echinochloa colona and Echinochloa crus-galli emergence for weed growth and crop yield. loss in aerobic rice. Field Crops Research 117: 177–182.

Cole Z.A., and Manuel J.S. 1988. Effect of weeds on the yield and yield components of lowland rice affected by nitrogen fertilization. Pest Control Council of the Philippines. Cebu City. 19: 1pp.

Cousens R., Brain P., O’donovan J.T., and O’donovan P.A. 1987. The use of biologically realistic equations to describe the effects of weed density and relative time of emergence on crop yield. Weed Science 35: 720–725.

Fischer A., Ramirez H.V., and Lorenzo J. 1997. Suppression of junglerice [Echinochloa colona (L.) Link] by irrigated rice cultivars in Latin America. Agronomy Journal 89: 516–521.

Fischer A.J., Ramirez H.V., Gibson K.D., and Da Silveira Pinheiro B. 2001. Competitiveness of semidwarf upland rice cultivars against palisadegrass (Brachiaria brizantha) and signalgrass (B. decumbens). Agronomy Joural 93: 967–973.

Gealy D.R., Estorninos Jr. L.E., Gbur E.E., and Chavez R.S.C. 2005. Interference interactions of two rice cultivars and their F3 cross with barnyardgrass (Echinochloa crus-galli ) in a replacement series study. Weed Science 53: 323–330.

Gibson K.D., and Fischer A.J. 2001. Relative growth and photosynthetic response of water-seeded rice and Echinochloa oryzoides (Ard.) Fritsch to shade. International Journal of Pest Management 47: 305–309.

Gibson K.D., Fischer A.J., and Foin T.C. 2004. Compensatory responses of late watergrass (Echinochloa phyllopogon) and rice to resource limitations. Weed Science 52: 271–280.

Gibson K.D., Fischer A.J., Foin T.C., and Hill J.E. 2002. Implications of delayed Echinochloa germination and duration of competition for integrated weed management in water-seeded rice. Weed Research 42: 351–358.

Gibson K.D., Fischer A.J., Foin T.C., and Hill J.E. 2003. Crop traits related to weed suppression on water-seeded rice (Oryza sativa L.). Weed Science 51: 87–93.

Gibson K.D., Foin T.C., and Hill J.E. 1999. The relative importance of root and shoot competition between water-seeded rice and watergrass. Weed Research 39: 181–190.

Gibson K.D., Foin T.C., and Hill J.E. 1999. The relative importance of root and shoot competition between water-seeded rice and watergrass. Weed Research 39: 181–190.

Horak M.J., and Loughlin T.M. 2000. Growth analysis of four Amaranthus species. Weed Science 48: 347–355.

Inamura T., Miyagawa S., Singvilay O., Sipaseauth N., and Kono Y. 2003. Competition between weeds and wet season transplanted paddy rice for nitrogen use, growth and yield in the central and northern regions of Loas. Weed Biology and Management 3: 213-221.

Jennings P.R., and Aquino R.C. 1986. Studies on competition in rice: III. the mechanism of competition among phenotypes. Evolution 22: 529–542.

Jennings P.R., and De Jesus J. 1986. Studies on competition in rice: I. competition in mixtures of varieties. Evolution 22: 119–124.

Jennings P.R., and Herrera R.M. 1986. Studies on competition in rice: II. competition in segregating populations. Evolution 22: 529–542.

Knezevic S.Z., Weise S.F., and Swanton C.J. 1994. Interference of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus) in corn (Zea mays). Weed Science 42: 568–573.

Luh B.S. 1991. Rice Production. Van Nostrand Reinhold NY,. 439 pp.

Mohammadvand, E., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., and Shahdi, A. 2013. The effects of seed burial and flooding depths on emergence and seedling growth of watergrass (Echinochloa oryzoides) and barnyardgrass (E. crus-galli). Iranian journal of Field Crops Research 10 (4): 699-708. (In persian with English summary)

Mohammadvand, E., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., and Shahdi Kumleh, A. 2015a. Investigating the germination response of two Echinochloa species to temperature and photoperiod with emphasis on invasiveness. Iranian journal of Field Crop Science 45 (4): 639-648. (In persian)

Mohammadvand, E., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., and Shahdi Kumleh, A. 2014. Phenology, Morphology and Yield Characteristics of Two Echinochloa weed Species. Journal of Plant Protection 28: 346-360. (In persian)

Mohammadvand, E., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Shahdi Kumleh, A., and Avarseji, Z. 2015c. Competitive relationships of watergrass and barnyardgrass with rice in a replacement series study. Electronic Journal of Crop Protection 8 (1): 205-222.

Mohammadvand, E., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Shahdi Kumleh, A., and Avarseji, Z. 2015b. Characterizing the competitive traits of watergrass (Echinochloa oryzoides) as a new-introduced, and barnyardgrass (E. crus-galli) as a common weed species in rice. Journal of Plant Production Research 22 (3): 223-242. (In persian)

Mortimer A.M. 1997. Phenological adaptation in weeds-an evolutionary response to the use of herbicides, Pesticide Science 51: 299–304.

Ni H., Moody K., and Robles R.P. 2000. Oryza sativa plant traits conferring competitive ability against weeds. Weed Science 48: 200–204.

Ni H., Moody K., and Robles R.P. 2004. Analysis of competition between wet-seeded rice and barnyardgrass (Echinochloa crus-galli) using a response–surface model Weed Science 52: 142–146.

Noda K., Ozawa K., and Ibaraki K. 1968. Studies on the damage to rice plants due to weed competition-effect of barnyardgrass competition on growth, yield, and some eco-physiological aspects of rice plants. Weed Research of Japan 7: 49-54.

Radosevich S.R. 1987. Methods of interactions among crops and weeds.Weed Technology 1: 190–198.

Steckel L.E., and Sprague C.L. 2004. Common waterhemp (Amaranthus rudis) interference in corn. Weed Science 52: 359-364.

Wang G., McGiffen Jr. M.E., Ehlers J.D., and Marchi E.C.S. 2006b. Competitive ability of cowpea genotypes with different growth habit. Weed Science 54: 775–782.

Yamasue Y., Murayama H., Inoue H., Matasui T., and Kusanagi T. 1997. Growth analysis of rice and Echinochloa oryzicola Vasing. in mixed strands. Journal of Weed Science and Technology 42: 365–371.

Zhu C., Zeng Q., Ziska L.H., Zhu J., Xie Z., and Liu G. 2008. Effect of nitrogen supply on carbon dioxide–induced changes in competition between rice and barnyardgrass (Echinochloa crus-galli ) . Weed Science 56: 66–71