بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی و تیمارهای آبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص تورم اسفرزه(Plantago ovata Forssk.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 16، دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 41، مهر 1398، صفحه 1037-1048   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v11i3.71316

نویسندگان

محمود رمرودی^* ؛ مریم باقری؛ محمد فروزنده

پژوهشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

این آزمایش با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی و تیمارهای آبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص تورم اسفرزه(Plantago ovata Forssk.)  به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان درمیان استان خراسان جنوبی در سال زراعی 94- 1393 اجرا شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی به‌عنوان عامل اصلی و کود زیستی در چهار سطح شامل نیتروکسین، فسفات بارور 2، نیتروکسین + فسفات بارور 2 و شاهد (محلول‌پاشی با آب معمولی) به‌عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که تعداد پنجه و سنبله در بوته و وزن هزار دانه تحت تأثیر تنش خشکی و کود زیستی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد، به‌طوری‌که با کاهش تعداد آبیاری ویژگی‌های فوق کاهش یافت و کاربرد کودهای زیستی سبب افزایش آن‌ها گردید. برهم‌کنش تنش خشکی و کود زیستی تأثیر معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد بر تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه و در سطح احتمال پنج درصد بر ارتفاع بوته، شاخص تورم و درصد موسیلاژ داشت. بیش‌ترین تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه از تیمار 80 درصد ظرفیت زراعی توأم با کود زیستی نیتروکسین و کم ترین آن‌ها از تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی و عدم کاربرد کود زیستی (شاهد) به‌دست آمد که به‌ترتیب به‌میزان 4/47 و 3/54 درصد افزایش داشتند و بیش‌ترین درصد موسیلاژ از تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی توأم با کاربرد فسفات بارور 2 حاصل شد. براساس نتایج در شرایط این تحقیق، دستیابی به حداکثر عملکرد دانه گیاه دارویی اسفرزه، تلقیح بذر با کود زیستی نیتروکسین و تأمین نیاز آبی مناسب (80 درصد ظرفیت زراعی) برای گیاه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

تعداد سنبله؛ تنش خشکی؛ شاخص تورم؛ موسیلاژ؛ نیتروکسین

مراجع

Aghazadeh-Khalkhali, D., Mehrafarin, A., Abdossi, V., and Naghdi Badi, H. 2015. Mucilage and seed yield of psyllium (Plantago psyllium L.) in response to foliar application of nano-iron and potassium chelate fertilizer. Journal of Medicinal Plants 4(56): 23-34. (In Persian with English Summary)

Ashraf, M., and Foolad, M.R. 2007. Roles of glycine betaine and proline in improving plant abiotic stress resistance. Environmental and Experimental Botany 59: 206-216.

Ashrafi, V., and Talebi, M. 2012. Improve drought resistance in crops, the first national conference on sustainable agricultural development and a healthy environment. Hamedan, Islamic Azad University, Hamedan. (In Persian).

Baher, Z.F., Mirza, M., Ghobani, M., and Rezaii, M.B. 2002. The Influence of water stresses on plant height, herbal and essential oil yield and composition in Satureja hortensis L. Flavour and Fragrance Journal 17: 275-277.

Basudehradum, B.D., Bisha, S., and Manhendrapol, S. 1989. Indian medicinal plants. Today and Tomarrow’s Publication.

Bhagat, N.R. 1980. Studies on variation and association among seed yield and some component traits in Plantago ovata Forsk. Crop Improvement 7: 60-63.

Blumenta, M.A., Goldberg, A., and Brinkman, J. 2000. Herbal Medicine: Expanded Commission E Monographs. Integrative Media Communications Pub., London.

Forouzandeh, M., Mirshekari, S., and Shiri, Y. 2014. Effect of seeds inoculation by plant growth promoting bacteria on seedling growth of five wheat cultivars under greenhouse experiment. Indian Journal of Fundamental Applied Life Science 4(4): 2929-2935.

Ghasemi Siani, E., Fallah, S., and Tadayyon, A. 2011. Study on yield and seed quality of Plantago ovata Forssk. under different nitrogen treatments and deficit irrigation. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 27(3): 517-528. (In Persian with English Summary)

Gliessman, S.R. 2007. Field and Laboratory Investigations in Agroeclogy. CRC Press, Taylor and Francis Grop.

Gupta, G., Parihar, S.S., Ahirwar, N.K., Snehi, S.K., and Singh, V. 2015. Plant growth promoting rhizobacteria (PGPR): Current and future prospects for development of sustainable agriculture. Journal of Microbial and Biochemical Technology 7: 96-102.

Han, H.S., Supanjani, D., and Lee, K.D. 2006. Effect of coin calculation with phosphate and potassium solubilizing bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant, Soil and Environment 52: 130-136.

Koocheki, A., Tabrizi, L., and Nassiri Mahallati, M. 2007. The effect of irrigation intervals and manure on quantitative and qualitative characteristics of Plantago ovata and Plantago psyllium. Asian Journal of Plant Science 6(8): 1229-1234.

Krishna, A., Patil, C.R., Raghavendra, S.M., and Jakati, M.D. 2008. Effect of bio-fertilizers on seed germination and seedling quality of medicinal plants. Karnataka Journal of Agricultural and Science 21: 588-590.

Kundan, R., Pant, G., Jadon, N., and Agrawal, P.K. 2015. Plant growth promoting rhizobacteria: Mechanism and current prospective. Journal of Fertilizers and Pesticides 6(2): 1-9.

Larcher, W. 1995. Physiological Plant Ecology. Third edition. Berlin springer– Verlag.

Lebaschy, M.H., and Sharifi Ashoorabadi, A. 2004. Growth indices of some medicinal plant under different water stresses. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 20(3): 249-261. (In Persian with English Summary)

Lotfi, A., Vahabi Sedehi, A.A., Ganbari, A., and Heydari, M. 2009. The effect of deficit irrigation and manure on quantity and quality traits of plantago ovata Forssk. in Sistan region. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 24(4): 506-518. (In Persian with English Summary)

Mandal, K., Saravanan, R., and Maiti, S. 2008. Effect of different levels of N, P and K on downy mildew (Peronospora plantaginis L.) and seed yield of Plantago ovata. Crop Protection 27(6): 988-995.

Mousavi Nik, M. 2012. Effect of drought stress and sulphur fertilizer on quantity and quality yield of psyllium (Plantago ovata L.) in Baluchestan. Journal of Agroecology 4(2): 170-182. (In Persian with English Summary)

Naghdi Badi, H., Dastpak, A., and Ziai, S.A. 2004. A review of psyllium plant. Journal of Medicinal Plants 3(9): 1-14. (In Persian with English Summary)

Omidbaigi, R. 2005. Production and Processing of Medicinal Plants. Beh-Nashr Publication, Mashhad, Vol. 2, Pp: 438. (In Persian)

Patra, D.D., Anwar, M., Singh, S., Prasad, A., and Singh, D.V. 1999. Aromatic and medicinal plants for salt and moisture stress conditions. Recent advances in management of arid ecosystem. Proceeding of a Symposium Held in India, 26-28 March, 347-350.

Pouryousef, M., Chaichi, M.R., Mazaheri, D., Fakhretabataii, M., and Ashraf Jafari, A. 2007. Effect of different soil fertilizing system on seed and mucilage yield and seed P content of isabgol (Plantago aovata Forsk). Asian Journal of Plant Science 6(7): 1088-1092.

Rahimzade, S. 2009. Effect of bio-fertilizers on yield and quality of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) under field conditions. MSc dissertation, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Iran. (In Persian with English Summary)

Ramroudi, M., Galavi, M., Siahsar, B.A., and Allahdoo, M. 2011a. Effect of micronutrient and irrigation deficit on yield and yield components of isabgol (Plantago ovata Forsk) using multivariate analysis. Journal of Food and Agricultural Environment 9: 247-251.

Ramroudi, M., Keykha Jaleh, M., Galavi, M., Seghatolesalmi, S.M.J., and Baradaran, R. 2011b. The effect of various micronutrient foliar applications and irrigation regimes on quantitative and qualitative yield of isabgol (Plantago aovata Forsk). Journal of Agroecology 3(2): 219-226. (In Persian with English Summary)

Samadi, M., and Sepehri, A. 2012. Effect of plant density and biofertilizers on yield and yield components of isabgol (Plantago ovata). In: Proceedings of the 12th Iranian Congress of Agronomy and Plant Breeding, 5-7 Sept. 2012. Islamic Azad University, Karaj, Iran. (In Persian with English Summary)

Sepehri, A. and Samadi, M. 2015. The effect of integrated chemical and biological fertilizers on growth indices and mucilage yield of isabgol (plantago ovata Forsek.) across different plant densities. Iranian Journal of Field Crop Research 13(3): 485-495. (In Persian with English Summary)

Sharma P.K., and Koul, A.K. 1986. Mucilage in seeds Plantago ovata and its wild allies. Journal of Ethnopharmachology 17: 289-295.

Sreevalli, Y., Baskaran, K., Chandrashekara, R., Kuikkarni, R., SuShil Hasan, S., Samresh, D., Kukre, J., Ashok, A., Sharmr Singh, K., Srikant, S., and Rakesh, T. 2001. Preliminary observations on the effect of irrigation frequency and genotypes on yield and alkaloid concentration in periwinkle. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Science 22(35): 356-358.

Yadav, R.D., Keshwa, G.L., and Yadav, S.S. 2002. Effect of integrated use of FYM, urea and Sulphur on growth and yield of isabgol (Plantago ovata). Journal of Medicinal and Aromatic Plant Science 25: 668-671.

Yousefpoor, Z., and Yadavi, A.R. 2014. Effect of biological and chemical fertilizers of nitrogen and phosphorus on quantitative and qualitative yield of sunflower. Sustainable Agriculture and Production Science 24(1): 95-112. (In Persian with English Summary)

Zahir, A.Z., Arshad, M., and Frankenberger, W.F. 2004. Plant growth promoting rhizobacteria: Applications and per-spectives in agriculture. Agronomy Advances 81: 97-168.

Zhenixi, I., Wang, P., and Zhang, T. 2008. Effects of types and application rates of nitrogen fertilizer on the development and nitrogen utilization of summer maize. Frontiers of Agriculture in China 1: 44-49