مقایسه عملکرد و برخی خصوصیات کمی و کیفی زیست‌توده رازیانه تحت تأثیر سیستم‌های مختلف کودی

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 13، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 38، تیر 1394، صفحه 369-377   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v13i2.31948

نویسندگان

مینا آقابابادستجردی^{* 1}؛ مجید امینی دهقی¹؛ محمد رضا چائی چی²؛ زینب بساق زاده³

¹دانشگاه شاهد

²دانشگاه تهران

³دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر سیستم‌های مختلف کوددهی بر عملکرد و کیفیت زیست‌توده‌ رازیانه، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد اجرا گردید. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کرت‌های اصلی در‌ برگیرنده‌ی سطوح مختلف کودی شامل: 1- شاهد (عدم کوددهی)، 2- کود زیستی (نیتروکسین و فسفات‌‌‌‌ بارور 2)، 3- کود تلفیقی (کود زیستی+ 50% کود شیمیایی)، 4- کود شیمیایی (سوپر فسفات‌ تریپل براساس آزمون خاک) و کرت‌های فرعی در برگیرنده‌ی تعداد دفعات برداشت در چهار سطح (1- چین اول، 2- چین دوم، 3- چین سوم و 4- چین چهارم) بودند. نتایج نشان داد که اثر کود، دفعات برداشت و برهم‌کنش آنها بر کلیه صفات مورد بررسی از نظر آماری معنی‌دار بود. بیشترین ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، عملکرد علوفه و عملکرد اسانس با کاربرد کود تلفیقی در چین اول حاصل شد. بیشترین نسبت برگ به ساقه از تیمار عدم کوددهی در چین چهارم به‌دست آمد. بالاترین درصد اسانس با دریافت کود تلفیقی در چین دوم حاصل شد. با توجه به نتایج پژوهش استفاده از کودهای تلفیقی می‌تواند بالاترین کیفیت علوفه مورد نظر را تأمین نماید که مبین اثر مثبت کود تلفیقی در تولید علوفه‌دارو با توجه به جنبه‌های زیست‌محیطی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ چین‌برداری؛ علوفه‌دارو؛ کود زیستی

مراجع

1- تهامی‌زرندی، م. ک.، پ. رضوانی‌مقدم، و م. جهان. 1389. مقایسه تاثیر کودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد و درصد اسانس گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.). بوم‌شناسی کشاورزی 74:2-63.

2- جهان، م.، م. نصیری‌محلاتی، م. د. سالاری، و ر. قربانی. 1389. اثرات زمان استفاده از کود دامی و کاربرد انواع کودهای زیستی بر ویژگی‌های کمی و کیفی کدو‌پوست‌کاغذی (Cucurbita pepo L.). پژوهشهای زراعی ایران 737:8-726.

3- جهان، م.، ف. امیری، م. ب. دهقانی‌پور، و م. ک. تهامی. 1391. اثر کودهای بیولوزیک و گیاهان پوششی زمستانه بر تولید اسانس و برخی ویژگی‌های اگرواکولوژیکی گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.) در یک سیستم زراعی ارگانیک. پژوهشهای زراعی ایران 10: 760-751.

4- حسن‌زاده‌اول، ف.، ع. کوچکی، ح. ر. خزاعی، و م. نصیری‌محلاتی. 1389. اثر تراکم بر خصوصیات زراعی و عملکرد مرزه (Satureja hortensis L.) و شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) در کشت مخلوط. پژوهش‌های زراعی ایران 929:8-920.

5- حیدری، ف.، س. زهتاب‌سلماسی، ع. جوانشیر، ه. آلیاری، و م. ر. دادپور. 1387. تاثیر تراکم بوته بر عملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی نعناع‌فلفلی (Mentha piperita L.). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی 510:12-501.

6- درزی، م. ت.، ا. قلاوند، ف. رجالی، و ف. سفیدکن. 1385. بررسی کاربرد کودهای زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران 292:22-276.

7- درزی، م. ت.، ا. قلاوند، و ف. رجالی. 1387. بررسی اثر کاربرد میکوریزا، ورمی‌کمپوست و کود فسفات زیستی بر گلدهی، عملکرد بیولوژیک و همزیستی ریشه در گیاه دارویی رازیانه. علوم زراعی ایران 109:10-88.

8- درزی، م. ت.، ا. قلاوند، ف. سفیدکن، و ف. رجالی. 1387. تاثیر کاربرد میکوریزا، ورمی‌کمپوست وکود فسفات زیستی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی رازیانه. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران 413:24-396.

9- رضوانی‌مقدم، پ. و ر. مرادی. 1391. بررسی تاریخ کاشت، کود بیولوژیک و کشت مخلوط بر عملکرد و کمیت اسانس زیره سبز و شنبلیله. علوم گیاهان زراعی ایران 230:43-217.

10- سادات‌اسیلان، ک. و س. حاجیلویی. 1389. بررسی تاثیر تنش کم‌آبی بر صفات کمی و کیفی ازقام یونجه (Medicago sativa L.). اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی 51:2-41.

11- عبادی، م. ت.، م. عزیزی، ا. امیدبیگی، و م. حسن‌زاده خیاطی. 1389. بررسی تاثیر تاریخ کاشت و نوبت برداشت بر عملکرد گل، درصد و اجزای اسانس بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) رقم پرسو (Persov). تحققیات گیاهان دارویی و معطر ایران 26: 226-213.

12- عموآقایی، ر. و ا. مستاجران. 1386. همزیستی (سیستم‌های همیاری گیاه و باکتری). انتشارات دانشگاه اصفهان. اصفهان.

13- فاتح، ا.، م. ر. چایی‌چی، ا. شریفی‌عاشورآبادی، د. مظاهری، و ع. اشرف‌جعفری. 1388. تاثیر روش‌های مختلف حاصلخیزی خاک (آلی، تلفیقی و شیمیایی) روی کمیت و کیفیت علوفه گیاه کنگرفرنگی (Cynara scolymus). علوم گیاهان زراعی ایران 168:40-155.

14- فلاحی، ج.، ع. کوچکی، و پ. رضوانی‌مقدم. 1388. بررسی تاثیر کودهای بیولوژیک بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla). پژوهشهای زراعی ایران 135:7-127.

15- مرادی، ر.، پ. رضوانی‌مقدم، م. نصیری‌محلاتی، و ا. لکزیان. 1388. بررسی تاثیر کودهای بیولوژیک و آلی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و میزان اسانس گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare). پژوهشهای زراعی ایران 635:7-625.

16- مرادی، ر.، م. نصیری‌محلاتی، پ. رضوانی‌مقدم، ا. لکزیان، و ع. نژادعلی. 1390. تاثیر کودهای بیولوژیک و آلی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.). علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی) 33:25-25.

17- میرهاشمی، م.، ع. کوچکی، م. پارسا، و م. نصیری‌محلاتی. 1388. بررسی مزیت کشت مخلوط زنیان و شنبلیله در سطوح مختلف کود دامی و آرایش کاشت. پژوهشهای زراعی ایران 279:7-269.

18- Alikhan, A., G. Jilani, M. Saleem Akhtar, S. M. Saqlan Naqvi, and M. Rasheed. 2009. Phosphorus solubilizing bacteria: Occurrence, mechanisms and thir role in crop production. Agricultural and Biological Science 1: 48-58.

19- Anonymous. 1983. European Pharmacopoeia. Maisonneuve, California.

20- Azzaz, N. A., E. A. Hassan, and E. H. Hamad. 2009. The chemical constituent and vegetative and yielding characteristics of fennel plants treated with organic and bio-fertilizer instead of mineral fertilizer. Basic and Applied Science 3: 579-587.

21- Bettaieb, I., N. Zakhama, W. Aidi Wannes, M. E. Kchouk, and B. Marzouk. 2009. Water deficit effects on Salvia officinalis fatty acids and essential oils composition. Scientia Horticulturae 120: 271-275.

22- Damjanovic, B., Z. Lepojevic, V. Zivcovic, and A. Tolic. 2005. Extraction of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) seeds with supercritical Co2: Comparison with hyrodistillation. Food Chemistry 92: 143-149.

23- Fateh, F., M. R. Chaichi, E. Sharifi Ashorabadi, D. Mazaheri, A. A. Jafari, and Z. Rengel. 2009. Effects of organic and chemical fertilizers on forage yield and quality of Globe artichoke (Cynara scolymus). Crop Sciences 1: 40-48.

24- Han, H., S. Supanjani, and K. D. Lee. 2006. Effect of co-inoculation with phosphate and potassium solubilising bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant Soil Environment 52: 6-13.

25- Kumar Verma, R., A. Chauhan, R. Swaroop Verma, L. U. Rahman, and A. Bisht. 2013. Improving production potential and resources use efficiency of peppermint (Mentha piperita L.) intercropped with geranium (Pelargonium graveolens L. Heritex Ait) under different plant density. Industrial Crops and Products 44: 577-582.

26- Letchamo, W. and R. Marquard. 1993. The pattern of active substances accumulation in chamomile genotypes under different growing condition and harvesting frequencies. Acta Horticulture 331: 357-361.

27- Lozano, G. A. 1998. Parasitic stress and self-medication in wild animals. p. 291–317. In A. L. Page et al. (ed.) Advances in the Study of Behavior. Part 27. 1nd ed. London.

28- Mahfouz, S. A., and M. A. Sharaf-Eldin. 2007. Effect of mineral vs. biofertilizer on growth, yield, and essential oil content of fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Agrophysics 21: 361-366.

29- Nezami, A. and A. Bagheri. 2002. Evaluation of chickpea (Cicer areitinum L.) for autumn-planting in the highlands of west Asia. In Pulse days 2002 Proceeding of the 3rd International Crop Science Congress. Saskatoon 1-7. 2002.

30- Provenza, F. D. 2008. What does it mean to be locally adapted and who cares anyway? Animal Science 86: 271-284.

31- Provenza, F. D., and J. J. Villalba. 2010. The role of natural plant products in modulating the immune system: An adaptable approach for combating disease in grazing animals. Small Ruminant Research 89: 131-139.

32- Sharifi Ashourabadi, E., M. R. Ardakani, F. Paknejhad, D. Habibi, and M. Adraki. 2006. Effect of solid nitrogen application on biological yield, essential oil percentage and essential oil yield of balm (Melissa officinalis L.) under greenhouse condition. p. 147. Proceeding of 18th World Congress of Soil Science, 9-14 Jul. 2006. Philadelphia-Pennsylvania. USA.

33- Vessey, J. K. 2003. Plant growth promoting Rhizobacteria as biofertilizer. Plant and Soil 255: 271-586.

34- Zhu, Z. B., Z. S. Liang, R. L. Han, and J. E. Dong. 2008. Growth and saikosaponin production of the medicinal herb Bupleurum chinense DC. Under different levels of nitrogen and phosphorus. Industrial Crops and Products 29: 96-101.