اثر کاربرد کودهای زیستی، شیمیایی و آلی بر برخی ویژگی‌های رشدی و عملکرد ماشک‌گل خوشه‌ای

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 14، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 38، تیر 1394، صفحه 391-398   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v13i2.34291

نویسندگان

رضا کمائی^* ؛ مهدی پارسا؛ محسن جهان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور بررسی واکنش برخی از ویژگی‌های رشدی و عملکرد، ماشک گل‌خوشه‌ای نسبت به استفاده از کودهای زیستی، شیمیایی و آلی، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار در سال 1392 و در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 3 نوع کود بیولوژیک و تلفیق آن‌ها با یکدیگر و ورمی‌کمپوست و کود شیمیایی به شرح زیر بود: 1- قارچ میکوریزا آربسکولار گونه Glomus moseae + ورمی‌کمپوست، 2- قارچ میکوریزا + نیتروکسین (حاوی باکتری‌های Azospirillum sp. و sp. Azotobacter)، 3- قارچ میکوریزا + ریزوبیوم (Rhizobium sp.)، 4- قارچ میکوریزا + کود شیمیایی NPK، 5- قارچ میکوریزا Glomus moseae و 6- شاهد. نتایج نشان داد که هرچند تیمارها اثر معنی‌داری بر ارتفاع بوته نداشتند اما بر صفات و ویژگی‌های درصد کلونیزاسیون طول ریشه، تعداد گره ریشه، وزن خشک ریشه، عملکرد تر، عملکرد خشک و میزان پروتئین دارای اثر معنی‌داری بود. نتایج نشان داد که بیشترین درصد کلونیزاسیون طول ریشه (76 درصد)، تعداد گره ریشه ماشک (20 عدد)، وزن خشک ریشه (94/ گرم)، عملکرد تر (5/1894 گرم در متر مربع)، عملکرد خشک (63/473 گرم در متر مربع) و میزان پروتئین (33/27 درصد) در تیمار تلفیقی میکوریزا و ریزوبیوم حاصل شد. با توجه به نتایج آزمایش، بهترین تیمار کودی برای ماشک گل‌خوشه‌ای مخلوط قارچ میکوریزا و کود زیستی ریزوبیوم پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

درصد کلونیزاسیون طول ریشه؛ میکوریزا؛ نیتروکسین؛ ورمی‌کمپوست

مراجع

1- جهان، م. 1387. بررسی جنبه‌های اگرواکولوژیکی همزیستی ذرت با قارچ میکوریزا و باکتری‌های آزادزی تثبیت‌کننده نیتروژن در نظام‌های زراعی رایج و اکولوژیک. پایان نامه دکتری زراعت (اکولوژی)، دانشکده کشاورزی. دانشگاه فردوسی مشهد.

2- حق پرست تنها، م. 1372. خاکزیان و خاک های زراعی. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت. ص 98-83.

3- رجب زاده مطلق، ف.، ع. محمدی، و ح. ر. اصغری. 1391. بررسی تلقیح مضاعف قارچ میکوریزا و باکتری سینورایزوبیوم و کاربرد کود نیتروژن بر رشد و تولید یونجه یکساله. مجله علمی پژوهشی مرتع 6 (3): 227-216.

4- سعیدنژاد، ا. ح.، پ. رضوانی مقدم.، ح. ر. خزاعی.، و م. نصیری محلاتی. 1390. بررسی اثر کاربرد مواد آلی، کودهای بیولوژیک و کود شیمیایی بر قابلیت هضم و میزان پروتئین سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید. مجله پژوهشهای زراعی ایران 9(4): 630-623.

5- عیدیزاده، خ.، مهدوی دامغانی، ع.، صباحی، ح. و صوفیزاده، س. 1389. اثر کاربرد کودهای بیولوژیک در ترکیب با کود شیمیایی بر رشد ذرت (Zea mays L.) در شوشتر. نشریه بوم شناسی کشاورزی 2(2): 301-293.

6- لکزیان ا. 1389. فعالیت‌های میکروبی در ریزوسفر. (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 382 صفحه.

7- Antoun, H., C. J. Beauchamp, N, Goussard, R. Chabot, and R, Lalande. 1998. Potential of Rhizobium and Bradyrhizobium species as plant growth promoting rhizobacteria on non-legumes: Effect on radish (Raphanus sativus L.). Plant and Soil 204: 57-67.

8- Berta, G., A, Fusconi, and J. E. Hooker. 2002. In: S. Gianinazzi, H. Schuepp, J. M. Barea and K. Haselwandter (Eds). Arbuscular mycorrhizal modifications to plant root systems: scale, mechanisms and consequences. Mycorrhiza Technology in Agriculture, from Genes to Bioproducts. Basel, Switzerland, Birkhauser Verlag p. 71-85.

9- Calderon, F. J., G. W. McCarty, J. A. S. Van Kessel, and J. B. Reeves. 2004. Carbon and Nitrogen Dynamics during Incubation of Manured Soil. Published in Soil Sci. Soc. Am. J. 68:1592-1599

10- Dash, M. C., and U. C. Petra.1979. Wormcast production and nitrogen contribution to soil by a tropical earthworm population from a grassland site in Orissa India Revue d'ecologie et de biologie du sol. 16: 79-83.

11- Dodd, J. 2000. The role of arbuscular mycorrhizal fungi in agro-natural ecosystems. Outlook on Agriculture 29 (1): 63-70.

12- Giovannetti, M., and B., Mosse. 1980. An evaluation of techniques for measuring vesicular arbuscular mycorrhizal infection in roots. New Phytologist 84: 489-500.

13- Kormanik, P. P., and A. C. McGraw. 1982. Quantification of vesicular-arbuscular mycorrhizae in plant roots.

14- Glenn, R. D., B. C. Mallesh, B. Kubra, and D. J. Bagyaraj. 1992. Influence of vermicompost application on the available macronutrients and selected microbial populations in a paddy field. Soil Biology and Biochemistry 24: 1317-1320.

15- Jia, Y., V. M. Gray, and C. J. Straker. 2004. The influence of rhizobium and arbuscular mycorrhizal fungi on nitrogen and phosphorus accumulation by Vicia faba. Annals of Botany 94: 251-258.

16- Kader, M. A., M. H. Mian, and M. S. Hoque. 2002. Effects of Azotobacter inoculant on the yield and nitrogen uptake by wheat. Journal of Biological Sciences 2 (4): 259-261.

17- Kormanik, P. P., and A. C. McGraw. 1982. Quantification of vesicular-arbuscular mycorrhizae in plant roots.

18- Marschner, H., and B. Dell. 1994. Nutrient uptake in mycorrhizal symbiosis. Plant Soil 159: 89-102.

19- Martin, J. P., J. H Black, and R. M. Hawthorne. 1997. Influence of earthworm-processed pig manure on the growth and yield of green house tomatoes. Bioresource Technology 75: 175-180.

20- Moradi, S., H. Besharati, V. Feizi Asl, H. Nadian, E. Karimi, and A. Golchin. 2009. Effect of different levels of humidity, mycorrhiza and Rhizobium in germination, flowering time and morphological traits in chickpea. In: 11th Iranian Soil Science Congress, Gorgan, Iran, 12-15 July. p. 243-244.

21- Rajapakse, S., and C. Miller. 1992. Methods for studying vesicular-arbuscular mycorrhizal root colonization and related root physical properties. In: Methods in microbiology, Volume 24. Norris J. R., Read D. J. and Varma A. K. (Eds.). Academic Press Ltd., USA. pp. 302-316.

22- Rillig, M. C. 2004. Arbuscular mycorrhizae and terrestrial ecosystem processes, university of Montana, U.S.A.

23- Smith, S. E., and D. J. Read. 2008. Mycorrhizal Symbiosis, third ed. Academic Press, London, UK.

24- Stancheva, I., M, Geneva, G. Zehirov, G. Tsvetkova, M. Hristozkova, and G. Georgiev. 2006. Effects of combined inoculation of Pea plants with arbuscular mycorrhizal fungi and Rhizobium on nodule formation and nitrogen fixing activity. Gen. Appl. Plant Physiology, Special Issue: 61-66.

25- Whalen, J. K., and C. Chang. 2002. Macroaggregate Characteristics in Cultivated Soils after 25 Annual Manure Applications. Soil Sci. Soc. Am. J. 66: 1637-1647.

26- Widada, J., D. I. Damarjaya, and S. Kabirun. 2007. In: Velazquez, E., and Rodriguez-Barrueco, C. (eds). The interactive effects of arbuscular mycorrhizal fungi and rhizobacteria on the growth and nutrients uptake of sorghum in acid soil. First International Meeting on Microbial Phosphate Solubilization. Springer. p. 173-177.

27- Yasmeen, T., S. Hameed, M. Tariq, and S. Ali. 2012. Significance of arbuscular mycorrhizal and bacterial symbionts in a tripartite association with Vigna radiate, Acta Physiologiae Plantarum 34: 1519-1528.