تعیین بهترین عرض نوار در کشت مخلوط ردیفی کنجد (Sesamum indicum L.) و کتان (Linum usitatissimum L.) و تأثیر آن بر عملکرد، اجزای عملکرد و جمعیت علف‌های هرز

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 19، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 42، دی 1398، صفحه 1483-1496   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v11i4.29585

نویسندگان

علیرضا کوچکی^* ؛ فرنوش فلاح پور؛ افسانه امین غفوری

گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

به‌منظور تعیین بهترین عرض نوار در کشت مخلوط ردیفی کنجد (Sesamum indicum L.) و کتان (Linum usitatissimum L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 89- 1388 و 90- 1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار الگوی مخلوط ردیفی (یک ردیف کنجد+ یک ردیف کتان (1:1)، دو ردیف کنجد+ دو ردیف کتان (2:2)، سه ردیف کنجد+ سه ردیف کتان (3:3) و چهار ردیف کنجد+ چهار ردیف کتان (4:4)) و کشت خالص کنجد و کتان بود. صفات مورد مطالعه شامل تراکم و وزن خشک علف­های هرز و عملکرد و اجزای عملکرد دو گیاه بود. نتایج نشان دادند که اثر الگوهای مختلف کشت مخلوط بر وزن خشک و تراکم علف­های هرز معنی­دار بود. بیش‌ترین و کم‌ترین وزن خشک علف­های هرز به‌ترتیب در تیمار کشت خالص کتان (1/832 گرم در مترمربع) و کشت مخلوط دو ردیفی (66/41 گرم در مترمربع) مشاهده شد. بالاترین عملکرد بیولوژیکی کنجد در کشت خالص (با 7/9508 کیلوگرم در هکتار) و در کتان در کشت خالص و الگوی مخلوط دو ردیفی (به‌ترتیب با 3/3987 و 7/3521 کیلوگرم در هکتار) به‌دست آمد. حداکثر عملکرد دانه نیز در هر دو گیاه (به‌ترتیب در کنجد و کتان 3/4876 و 12/2122 کیلوگرم در هکتار) در کشت خالص حاصل شد. نسبت برابری زمین در الگوهای مختلف بین 34/1- 68/0 متغیر بود و بیش‌ترین مقدار در الگوی دو ردیفی مشاهده شد. به‌علاوه کشت مخلوط با افزایش تنوع، باعث کاهش تعداد و وزن خشک علف­های هرز گردید و به‌طور کلی بهترین نتایج در الگوی دو ردیف کنجد+ دو ردیف کتان مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

عملکرد بیولوژیک؛ عملکرد دانه؛ فراوانی نسبی؛ نسبت برابری زمین

مراجع

Awal, M.A., Koshi, H., and Ikeda, T., 2006. Radiation interception and use by maize/peanut intercrop canopy. Agricultural and Forest Meteorology 139: 74-83.

Banik, P., Midya, A., Sarkar, B.K., and Ghose, S.S., 2006. Sesame and chickpea intercropping systems in an additive series experiment: Advantages and weed smothering. European Journal of Agronomy 24: 325–33.

Baumann, D.T., Kropff, M.J., and Bastiaans, L., 2000. Intercropping leeks to suppress weeds. Weed Research 40: 359–374.

Carruthers, K., Prithiviraj, B., Fe, Q., Cloutier, D., Martin, R.C., and Smith, D.L., 2000. Intercropping corn with soybean, lupin and forages: yield component responses. European Journal of Agronomy 12: 103–115.

Emad, M., 1999. Identification of medicinal, industrial, rangeland and forest plants and their uses. Vol. I. Toseye-e- Roostayee. 322pp. (In Persian)

Fernandez-Aparicio, M., Emeran, A.A., and Rubiales, D., 2008. Control of Orobanche crenata in legumes intercropped with fenugreek (Trigonella foenum-graecum). Crop Protection 27: 653-659.

Gao, Y., Duan, A., Sun, J., Li, F., Liu, Z., Liu, H., and Liu, Z., 2009. Crop coefficient and water - use efficiency of winter wheat / spring maize strip intercropping. Field Crops Research 111: 65–73.

Gliessman, S.R., 1998. Agroecology: Ecological Process in Sustainable Agriculture. Ann Arbor Press Michigan 252 pp.

Gomez, P., and Gurevitch, J., 1998. Weed responses in a corn – soybean intercrop. Applied Vegetation Science 1(2): 281-288.

Herbert, S.J., Putman, D.H., Proos-Floyd, M.I., Vargard, A., and Creightan, J.F., 1984. Forage yield of intercropped corn and soybean in various planting pattern. Agronomy Journal 76: 507-510.

Hauggaard-Nielsen, H., Andersen, M.K., Jørnsgaard, B., and Jensen, E.S., 2006. Density and relative frequency effects on competitive interactions and resource use in pea–barley intercrops. Field Crops Research 95: 256–267.

Kiari Saido, A., Omae, H., and Tobita, S., 2010. Combination effect of intercropping, application of chemical fertilizer and transported manure on millet / cowpea growth and nitrogen, phosphorus balances in the Sahel. American-Eurasian Journal of Agronomy 3(5): 30-35.

Koocheki, A., Jami-Al-Ahmadi, M., Kamkar, B., and Mahdavi-Damghani, A., 2001. Ecological Principles of Agriculture. Jahad Daneshgahi Mashhad Publication, Mashhad, Iran. 469 pp. (In Persian)

Koocheki, A., Shabahang, J., Khorramdel, S., and Azimi, R., 2009. The effect of irrigation intervals and intecropped marjoram (Origanum vulgare) with saffron (Crocus sativus) on possible cooling effect for climate change adaptation. Iranian Journal of Fiels Crops Research 23(3): 300-315. (In Persian with English Summary)

Koocheki, A., Nassiri, M., and Jahan, M., 2010. Radiation absorption and use efficiency in relay intercropping and double cropping of winter wheat and maize. Iranian Journal of Field Crops Research 6(1): 127-137. (In Persian with English Summary)

Mahdavi Damghani, A.M., Koocheki, A., and Zand, E., 2006. Ecosystem designing and management in sustainable agriculture. Key papers of 9th Iranian Crop Science and Breeding Congress. Aboureyhan Campus, Tehran University, Tehran, Iran. (In Persian)

Mazaheri, D.,1998. Intercropping. Tehran University Publication, Tehran, Iran 262 pp. (In Persian)

Liebman, M., and Davis, A.S., 2000. Integration of soil, crop and weed management in low-input farming systems. Weed Research 40: 27– 47.

Oswald, A., Ransom, J.K., Kroschel, J., and Sauerborn, J., 2002. Intercropping controls Striga in maize based farming systems. Crop Protection 21: 367–374.

Poggio, S.L., 2005. Structure of weed communities occurring in monoculture and intercropping of field pea and barley. Agriculture, Ecosystems and Environment 109: 48–58.

Rahnama, A., and Bakhshandeh, A., 2006. Determination of optimum row-spacing and plant density for uni-branched sesame in Khuzestan province. Journal of Agricultural Science and Technology 8: 25-33.

Rajsawara, B.R., 2002. Biomass yield, essential oil yield and essential oil composition of rose-scented geranium (Pelargonium species) as influenced by row spacing and intercropping with cornmint (Mentha arvensis L. f. piperasescens Malinaud ex Holmes). Crop Products 16: 133-144.

Ranjzad, M., Khayyami, M., and Asadi, A., 2008. Investigation of grain yield, factors of grain yield and oil quality of Linum usitatissimum L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 24(3): 313-325. (In Persian with English Summary)

Rao, B.R.R., 2002. Biomass yield, essential oil composition of rose-scented geranium (Pelargonium species) as influenced by row spacing and intercropping with cornmint (Mentha arvensis L. f. Piperascens Malinv). Industrial Crops and Products 16: 133-144.

Roebbelen, G., Downey, R.K., and Ashri, A., 1989. Oil Crops of the World. Mc Graw-Hill Pub., New York.

Salomon, E., 1990. Maize-bean intercropping system in Nicaragua, effect of plant arrangements and population density on the land equivalent ratio (LER), relative yield total (RYT) and weed abundance. Working paper international rural development center. Swedish University of Agricultural Science No. 148, 35 pp.

Tadayon, A., Torabiyan, S., and Tadayon, M., 2013. The effect of plant density on yield and quality of four linen varieties. Journal of Crop Improvement 15(1): 15-26.

Zimdahl, R.H., 2007. Fundamentals of Weed Sciences. Academic Press, New York. 666 pp.