بررسی اثر تداخل علف‌های هرز بر عملکرد و خصوصیات زراعی شنبلیله در تراکم‌های مختلف گیاهی در شرایط بیرجند

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 2، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 40، دی 1394، صفحه 665-674   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v13i4.21929

نویسندگان

رضا برادران^{* 1}؛ مهرناز قهاری²

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

²دانشگاه آزاد بیرجند

چکیده

به‌منظور تعیین تراکم کاشت و تداخل علف هرز بر خصوصیات زراعی گیاه شنبلیله، آزمایشی در بهار سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل تراکم بوته شنبلیله در سه سطح 10، 20 و 40 بوته در متر مربع و دوره تداخل علف هرز در پنج سطح شامل تمام وجین، 20، 40 و 60 روز تداخل پس از سبز شدن و عدم وجین بودند. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین و کمترین عملکرد دانه (با مقادیر 81/56 و 120/43 گرم در متر مربع) به‌ترتیب مربوط به تیمارهای تراکم 40 و 10 بوته در متر مربع بود. همچنین کاهش تراکم سبب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته و عملکرد دانه گردید. افزایش دوره‌های طولانی مدت تداخل علف هرز مانع از رشد اندام‌های رویشی و تسریع در ورود به فاز زایشی گردیده در نهایت باعث افزایش شاخص برداشت و کاهش عملکرد شد به‌طوری‌که میانگین عملکرد دانه در تیمار عدم وجین (76/42 گرم در متر مربع)، 5/28 درصد نسبت به تیمار تمام وجین کاهش یافت. افزایش تراکم موجب کاهش وزن خشک علف هرز گردید، کمترین وزن خشک علف هرز (7/2057 گرم در متر مربع) از تیمار 40 بوته در متر مربع به‌دست آمد. اثر متقابل تراکم و تداخل علف هرز بر عملکرد دانه در سطح 5 درصد معنی‌دار شد. براساس نتایج به‌دست آمده از این آزمایش می‌توان بیان کرد در بین تراکم‌های مختلف، تراکم 40 بوته در متر مربع در شرایط وجین کامل بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد.

کلیدواژه‌ها

شاخص برداشت؛ علف هرز؛ عملکرد دانه؛ وزن خشک

مراجع

1. Akbarinia, A., Daneshian, G., and Mohammadbeighi, F. 2007. Effect of nitrogen fertilizer and plant density on seed yield, essence and oil of coriander. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 22: 410-419. (in Persian with English abstract).

2. Ashok, K. S., Adhar, J., Chavan, G.V., and Gungard, S. R. 1992. Geometry of sesame (Sesamum indicum L.) cultivar under rainfed condition. International Journal of Agriculture 37: 857-858.

3. Chaudhari, R. D. 1996. Herbal drug industry: a practical approach to industrial pharmacognosy. Eastern Publishers. New Dehli.

4. Dutta, P. K., Jana, P., Bandyopadhyay, and Maity, D. 2000. Response of summer sesame (Sesamum indicum L.) to irrigation. International Journal of Agriculture 54: 613-616.

5. Evans, S. P., Knezevic, S. Z., Lindquist, J. L., Shapiro, C. A., and Blankenship, E. E. 2003. Nitrogen application influences the critical period for weed control in corn. Weed Science 51: 408-417.

6. Ghangard, S. R., Chavana, D. A., Alse, U. N., and Yeaonkar, G. V., 1991. Effect of plant density and variety on yield of sesame (Sesamum indicum L.). International Journal of Agriculture 37: 380-385.

7. Gowda, M. C., Halesh, D. P., and Farooqi, A. A. 2006. Effect of dates of sowing and spacing on growth of fenugreek (Trigonella foenum gracum L.). Biomedicine 1 (2): 141-146.

8. Hosseini, A., Koocheki, A., and Nasiri Mahallati, M. 2005. Study the critical period of weed control in cumin medicinal plant. Journal of Iranian Field Crop Research 4 (1): 23-34. (in Persian with English abstract).

9. Kafi Se Ghaleh, M., and Rashed Mohassel, M. H. 1992. Study of weed control times effect, row distance and density on growth and yield of cumin. Journal of Agricultural Science and Technology 6 (2): 158-160. (in Persian with English abstract).

10. Khosla, P., and Nagpal, R. K. 1995. Effect of fenugreek (Trigonella foenum graceum L.) on serum lipids in normal and diabetic rats. Indian Journal of Pharmacology 27: 89-93.

11. Koocheki, A., Gholami, A., Mahdavi Damghani, A. M., and Tabrizi, L. 2005. Principles of organic agriculture. Publications of Mashhad Ferdowsi University. (in Persian).

12. Koocheki, A., Nasiri Mahllati, M., and Azizi, G. 2006. Effect of irrigation different intervals and plant density on yield and yield components two fennel landraces. Journal of Iranian Field Crop Research 4 (1):131-138. (in Persian with English abstract).

13. Koucheki A., and Nasiri Mahllati M. 1993. Water and soil relationship in crop plants. Publications of Mashhad University Jahad. (in Persian).

14. Liebman, A. 2002. Integration of soil, crop, and weed management in low-external-input farming system. Journal of Weed Research 40 (1): 27-47.

15. Moattar, F., and Shams Ardekani, M. 1999. Guide of treatment plant. Academy of Medical Sciences. (in Persian).

16. Najafi, H., and Tollenaar, T. 2006. Study on corn (Zea mays L.) reaction to intra and inter-specific competition. The 1st Iranian Weed Science Congress. Pp. 321-324.

17. Odonavan, J. T. 1984. Influence of various densities of green foxtail (Setaria viridis L.) on yield of barley, wheat and canola. Res. Rep. Expert committee on weed western Canada 3: 248-250.

18. Prasanna, M. 2000 Hypolipidemic effect of Fenugreek: A clinical study. Indian Journal of Pharmacology 32: 34-36.

19. Radosevich, S. R. 1987. Methods to study interactions among crops and weeds. Weed Technology 1: 190-198.

20. Rajabian, M. J., Asghari, M. R., and Rabiee, M. 2008. Effect of plant density on Critical period of weed control in oilseed rape.Iranian Journal of Weed Science 5: 13-30. (in Persian with English abstract).

21. Rashed-mohassel, M. H., and Vafabakhsh, K. 1997. Scientific management of weeds. Publications of Mashhad University. (in Persian with English abstract).

22. Rezvani Moghaddam P., Mohammadabadi, E. A., Norouzpour, G., and Nabati J. 2004. Study of morphological characteristics, seed yield and sesame oil in different plant density and irrigation intervals. Journal of Iranian Field Crop Research 3 (1): 57-68. (in Persian with English abstract).

23. Samsam Shariat, S. 2003. Grow and Propagation of Medicinal Plants. Mani Press. (in Persian).

24. Sarmadnia, G., and Koocheki, A. 1987. Physiological aspects of dryland farming. Publications of Mashhad University Jahad. (in Persian).

25. Singh, S., Buttar, G. S., Singh, S. P., and Brar, D. S. 2005. Effect of different dates of sowing and row spacings on yield of fenugreek (Trigonella foenum gracum L.). Journal of Medicinal and Aromatic plant Sciences 27 (4): 629-630.

26. Yadav, J. S., Jagdev, S., Virender, K., and Yadav, B. D., 2000. Effect of sowing time, spacing and seed rate on seed yield of fenugreek (Trigonella foenum gracum L.). on light textured soil. Research Journal of Haryana Agricultural University 30: 107-111.

27. Zargari, A. 1368-70. Medicinal plant, volum 1-5. Press Institute of Tehran University. (in Persian).