مطالعه شاخص‌های جمعیت علف‌های هرز مزارع برنج شهرستان‌های استان گیلان

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 9، دوره 33، شماره 1 - شماره پیاپی 43، خرداد 1398، صفحه 69-84   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v33i1.67543

نویسندگان

محمد جواد گل محمدی¹؛ حمیدرضا محمددوست چمن آباد^{* 2}؛ بیژن یعقوبی³؛ مصطفی اویسی⁴

¹محقق اردبیلی

²دانشگاه محقق اردبیلی

³مؤسسه تحقیقات برنج کشور

⁴تهران

چکیده

شناسایی علف‌های هرز مزارع برنج به عنوان اساسی‌ترین اقدام در مدیریت علف‌های هرز محسوب می‌شود. با آگاهی از فلور علف‌های هرز خاص در یک منطقه می‌توان در مورد روش‌های مدیریت آن‌ها برنامه‌ریزی کرد و تصمیم گرفت که می‌تواند باعث جلوگیری از تکرار اشتباهات برای کنترل علف‌های هرز در اثر عدم وجود اطلاعات کافی از علف‌های هرز هر منطقه باشد. به منظور شناسایی تکمیلی، پراکنش و تعیین غالبیت گونه‌های مختلف علف‌های هرز مزارع برنج در طول دوره رشد برنج، مطالعه‌ای سه‌ساله (1393 تا 1395) در 481 مزرعه از 16 شهرستان استان گیلان انجام شد. نمونه‌برداری بصورت تصادفی با روش سیستماتیک و مطابق الگوی W با استفاده از کوادرات 5/. در 5/. متر انجام شد. علف‌های هرز در هر مزرعه شناسایی و تراکم، درصد فراوانی، یکنواختی و شاخص وفور آن‌ها به تفکیک جنس و گونه تعیین شد. بر اساس شاخص غالبیت علف‌هرز، سوروف‌ (Echinochloa crussgalli) در شهرستان‌های آستانه‌اشرفیه، املش، انزلی، رشت، رودسر، سیاهکل، فومن، لاهیجان و لنگرود بالاترین شاخص را در بین 66 گونه شناسایی شده داشت. قاشق‌واش (Alisma plantago-aquatica) در شهرستان‌های آستارا و رضوانشهر بیشترین شاخص غالبیت و فراوانی را دارد. بندواش آبزی (Paspalum distichum) از گونه‌های غالب در شهرستان‌های شفت، تالش و ماسال بود که بیشترین شاخص غالبیت را به خود اختصاص داد. اویارسلام زرد (Cyperus esculentus) در شهرستان صومعه‌سرا بیشترین شاخص غالبیت را دارد. شاخص شانون- وینر و سیمپسون در شهرستان تالش به ترتیب با 85/2 و 916/0 دارای بالاترین مقدار و در شهرستان رودبار به ترتیب با 97/1 و 749/0 دارای کمترین مقدار بود. در کل مزارع استان گیلان و در بین باریک‌برگان بالاترین یکنواختی و غالبیت برای سوروف به ترتیب با 7/34 درصد و 1/132، در جگن‌ها، اویارسلام زرد دارای بالاترین یکنواختی و غالبیت به ترتیب با 8/22 درصد و 8/88 و در پهن‌برگان، گل‌آردی به ترتیب 5/14 درصد و 25/66 فراوانی و غالبیت را نشان داد. نتایج نشان داد که در منطقه‌ای با غنای گونه‌ای پایین ولی تراکم بالا به دلیل استفاده از برخی روش‌های مدیریتی خاص، برخی علف‌های هرز غالب می‌شوند. بدین منظور کشاورزان برنجکار می‌بایستی در روش‌های مدیریتی علف‌های هرز تغییراتی را ایجاد کنند. در مجموع، نتایج این تحقیق نشان داد که مدیریت علف‌های هرز برنج استان در وضعیت مطلوبی قرار ندارند.

کلیدواژه‌ها

علف‌هرز؛ مشکل‌ساز؛ فراوانی؛ شانون- وینر

مراجع

1- Agricultural Jihad Organization of Guilan. 2017. Publishing of Agricultural Jihad Organization of Guilan Province.

2- Azmi M., and Baki B.B. 2007. Weed flora landscape of the Muda rice granary in the new millennium: A descriptive analysis. Journal of Tropical Agriculture and Food Science 35(2): 319-331.

3- Bahaar S.W.S., and Baht G.A. 2012. Taxocenosis and distribution of weed flora in the rice field monoculture of Kashmir Valley India. International Journal of Botany 8(2): 73-78.

4- Bambaradeniya C.N.B., Edirisinghe J.P., De Silva D.N., Guntatilleke C.V.S., Ranawana K.B., and Wijekoon S. 2004. Biodiversity associated with an irrigated rice agro- ecosystem in Sri Lanka. Virginia Tech Invent the Future 12: 1715-1753.

5- Begum M., Juraimi A.S., Azmi M., Rajan A., and Syed-Omar S.R. 2005. Weed diversity of rice fields in four districts of muda rice granary area, northwest Peninsular Malaysia. Malaysian Applied Biology 34: 31–41.

6- Booth B.D., Murphy S.D., and Swanton C.J. 2003. Weed ecology in natural and agricultural systems. CABI Publishing, 303 p.

7- Dorji S., Lhamo K., Chophyll K., and Tobgye K. 2013. Weeds of transplanted rice in Western Bhutan. Bhu. J. RNR 9: 43-50.

8- Golmohammadi M.J., Alizade H., Yaghoubi B., and Nahvi M. 2010. Effect of competition Echinochloa oryzoides in paddy of Guilan Province. Journal of Agroecology 2(1): 95-102. (In Persian)

9- Hakim M.A., Juraimi A.S., Ismail M.R., Hanafi M.M., and Selamat A. 2013. A survey on weed diversity in Coastal rice fields of Sebarang Perak in Peninsular Malaysia. The Journal of Animal and Plant Sciences 23(2): 534-542.

10- Hartzler R.G., Battles B.A., and Nordby D. 2004. Effect of waterhemp (Amaranthus rudis) emergence data on growth and fecundity in soybean. Weed Science 52: 242-245.

11- Hasanejad S., Alizade H., Mozafarian V.A., Chaechi M.R., and Minbashi M. 2009. Study of weeds density and dominance in Barely fields in Azarbayjan. Journal Weed Science in Iran. 5: 69-90.

12- Jabran K., and Chauhan B.S. 2015. Weed management in aerobic rice systems. Crop Protection 78: 151-163.

13- Kamoshita A., Araki Y., and Nguyen Y.T.B. 2014. Weed biodiversity and rice production during the irrigation rehabilitation process in Cambodia. Agriculture Ecosystems and Environment 194: 1-6.

14- Kandibane M., Ragurman S., and Mahadevan N.R. 2007. Diversity and community structure of aquatic arthopods in an irrigated rice ecosystem of Tamil Nadu, India. Asian Journal of Plant Sciences 6(5): 741-748.

15- Kraehmer H., Jabran K., Mennan H., and Chauhan B.S. 2016. Global distribution of rice weeds. Crop Protection 80: 73-86.

16- Lugowska M., Pawlonka Z., and Skrzczynska J. 2016. The effects of soil conditions and crop types on diversity of weed communities. Acta Agrobotanica 69: 1687.

17- Mesquita M.L.R., Andrade L.A.D., and Pereira W.E. 2013. Floristic diversity of the soil weed seed bank in a rice growing area of Brazil: in situ and ex situ evaluation.Acta Botanica Brasilica 27(3): 465-471.

18- Minbash Moeini M., Baghestan M.A., Rahimiyan Mashhadi H., and Alifar M. 2009. The distribution of weeds of irrrigated wheat of Tehran province using geographic information system (GIS). Weed Journal 4: 97-118. (In Persian with English abstract)

19- Mohammaddoust Chamanabad H.R. 2011. Introduction to scientific and partial principle of weed control. Ardabil University Jihad Publications, Pages: 238. (In Persian)

20- Mubeen K., Nadeem M.A., Tanveer A., and Jhala A.J. 2014. Effects of seeding time and weed control methods in direct seeded rice. The Journal of Animal and Plant Sciences 24: 534-542.

21- Nithya J., and Ramamoorthy D. 2015. Floristic composition and weed diversity in rice fields. Indian Journal Weed Science 47: 417–421.

22- Nkoa R., Owen M.D.K., and Swanton C.J. 2015. Weed Abundance, Distribution, Diversity, and Community Analyses. Weed Science 63(sp1): 64-90.

23- Odero D.C., and Rainbolt C. 2014. Weed management in rice. UF/IFAS Extension. University of Florida.

24- Poggio S.L., Sattorre E.H., and Fuente E.B. 2004. Structure of weed communities occurring in Pea and Wheat crops in the rolling pampa (Argentina). Agricalture, Ecosystems and Environment 103. 225-235.

25- Reed R.A., Peet R.K., Palmer M.W., and White P.S. 1993. Scale dependence of vegetation- environment Correlation: a case study of North Carolina piedmont woodland. Journal of Vegetation Science 4: 329-340.

26- Schaedler C.E., Burgos N.R., Noldin J.A., Alcober E.A., Salas R.A., and Agrostinetto D. 2015. Competitive ability of ALS- inhibitor herbicide resistant Fimbristylis miliacea. Weed Research 55: 482-492.

27- Shannon C.E., and Wiener W. 1949. The mathematical theory of communication Urbana University of Illinois Press, Chicago, USA, Pages: 117.

28- Tang L., Cheng, C., Wan K., Li R., Wang D., Tao Y., Pan J., Xie J., and Chen F. 2014. Impact of fertilizing pattern on the biodiversity of a weed community and Wheat growth. PLOS one 9(1): e84370.

29- Thomas A.G. 1985. Weed survey system used in Saskatchewan for cereal and oilseed crops. Weed Science 33: 34-43.

30- Uddin M.K., Juraimi A.S.M., Begum M.R., Ismail A.A., Rahman D., and Othman R. 2009. Floristic composition of weed community in truf grass area of west peninsular Malaysia. International Journal Agriculture Biology 11: 13-20.

31- Wicks G.A., Popken D.H., Mahnken G.W., Hanson G.E., and Lyon D.J. 2003. Survey of winter wheat (Triticum aestivum) stubble fields sprayed with herbicides in 1998, Weed Control. Weed Technol, 17: 457-484.

32- Xing A.C., Qiang W., Ping Z.A., Fen D., and Ming L.X. 2000. Survey of weeds turf in Hangzhou. Acta Agric. Zheji, 12: 360-362.

33- Yaghoubi B., Alizadeh H., Rahimian H., Baghestani M.A., Sharifi M.M., and Davatgar N. 2010. Key paper. A review on researches conducted on paddy field weeds and herbicides in Iran. 3th Iranian Weed Science Congress Babolsar, Mazandaran. Iran, 2-11. (In Persian with English abstract)

34- Yaghoubi B., Zand E., and Joharali A. 2006. New species of Echinochloa a serious problem for Iran paddy. The 17th Iranian Plant Pathology Congress, Karaj, Iran. (In Persian)