اثر محلول پاشی با غلظت های سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر خصوصیات رشدی و عملکرد مرزه (Satureja hortensis L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 4، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 41، بهار 1395، صفحه 73-85  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v14i1.33631

نویسندگان

عزیزه فرجی مهمانی¹؛ بهروز اسماعیل پور ¹؛ فاطمه سفید کن²؛ سرور خرم دل³

¹دانشگاه محقق اردبیلی

²مؤسسه تحقیقات مراتع و جنگل‌ها

³دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این آزمایش با هدف بررسی عکس العمل خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد اسانس گیاه دارویی مرزه نسبت به محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید و پوتریسین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، ایستگاه تحقیقات البرز کرج در سال زراعی 91-1390 انجام شد. تیمارها شامل سه غلظت 1، 2 و 3 میلی‌مولار بر لیتر سالیسیلیک اسید و چهار غلظت 50، 100، 150، 200 میلی گرم بر لیتر پوتریسین و شاهد بود. محلول پاشی برگی در سه مرحله ابتدای ساقه دهی، آغازش گل و گلدهی انجام شد. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته و قطر تاج پوشش گیاهی، تعداد ساقه جانبی در بوته، وزن خشک اندام های هوایی و سرشاخه های گلدار در گیاه، تعداد برگ در گیاه، وزن و عملکرد برگ، سطح برگ، تعداد گل آذین، وزن خشک و عملکرد گل آذین، درصد وزنی و بازده اسانس و غلظت کلروفیل a، b و کل بودند. نتایج نشان داد که اثر محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر شاخص های رشد و عملکرد اسانس معنی دار بود. بیشترین وزن خشک اندام هوایی (63/45 گرم در گیاه)، وزن خشک سرشاخه‌های گلدار با 63/32 گرم در گیاه در محلول‌پاشی با سه میلی‌مولار سالیسیلیک اسید بود. بیشترین (76/76 کیلوگرم بر هکتار) و کمترین (6/29 کیلوگرم در هکتار) عملکرد اسانس به‌ترتیب با محلول‌پاشی با 150 میلی‌گرم بر لیتر پوتریسین و شاهد حاصل گردید. بیشترین درصد وزنی اسانس (16/2 درصد) برای محلول‌پاشی با غلظت یک میلی‌مولار سالیسیلیک اسید حاصل گردید. به‌طور کلی، نتایج این آزمایش نشان داد برای دستیابی به بیشترین عملکرد اندام های هوایی و عملکرد اسانس به‌ترتیب می توان از محلول-پاشی غلظت سه میلی‌مولار سالیسیلیک اسید و غلظت 150 میلی‌گرم بر لیتر پوتریسین استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ تنظیم کننده رشد؛ گیاه دارویی؛ محصول طبیعی

مراجع

1. Abd El-Wahed, M. S. A., and Gamal El-Din, K. M. 2004. Stimulation of growth, flowering, biochemical constituents and essential oil of chamomile plant (Chamomilla recutita L., Rausch) with Spermidine and stigmasterol application. Bulgarian Journal of Plant Physiology 30: 89-102.

2. Abdel Aziz, N. G., Taha, L. S., and Ibahim Soad, M. M. 2009. Some studies on the effect of Putrescine, ascorbic acid and thiamine on growth, flowering and some chemical constituents of gladiolus plants at Nubaria. Ozean Journal of Applied Sciences 2 (2): 169-179.

3. Alam, S. M. 1994. Nutrient Uptake by Plant under Stress Condition. In: Pessarakali, M. (ed.) Handbook of Plant Stress. Dekker, New York, p. 227-246.

4. Amin, A. A., Gharib, F. A. E., El-Awadi, M., and Rashad, M. E. M. 2011. Physiological response of onion plants to foliar application of Putrescine and glutamine. Scientia Horticulturae 129: 353-360.

5. Azarnivand, H., Ghavam Arbani, M., Sefidkon, F., and Tavili, A. 2010. The effect of ecological characteristics on quality and quantity of the essential oils of Achillea millefolium L. subsp. Millefolium. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 25 (4): 556-571. (in Persian with English abstract).

6. Barkosky, R. R., and Einhellig, F. A. 1993. Effects of Salicylic acid on plant water relationship. Journal of Chemical Ecology 19: 237-247.

7. Cohen, E., Arad, S., Heimer, Y. M., and Mizrahi, Y. 1982. Participation of ornithine decarboxylase in early stages of tomato fruit development. Plant Physiology 70: 540-543.

8. Cutt, J. R., and Klessig, D. F. 1992. Salicylic acid in plants. A changing perspective. Pharmaceutical Technology 16: 25-34.

9. Datta, M., Palit, R., Sengupta, C., Pandit, M. K., and Banerjee, S. 2011. Plant growth promoting rhizobacteria enhance growth and yield of chilli (Capsicum annuum L.) under field conditions Plant growth promoting rhizobacteria. Australian Journal of Crop Science 5 (5): 531-536.

10. El-Tohamy, W. A., El-Abagy, H. M., and El-Greadly, N. H. M. T. 2008. Studies on the effect of Putrescine, yeast and vitamin c on growth, yield and physiological responses of eggplant (Solanum melongena L.) under sandy soil conditions. Australian Journal of Basic and Applied Sciences 2 (2): 296-300.

11. Gardner, F. P., Pearce, R. B., and Mitchell, R. L. 1985. The Physiology of Crop Plants. Iowa State University Press, Science 327 pp.

12. Gharib, A. A., and Hanafy Ahmed, A. H. 2005. Response of pea plants (Pisum sativum L.) to foliar application of Putrescine, glucose, foliar feed and silicon. The Journal of Agricultural Science, Mansoura University 30 (12): 7563-7579.

13. Giri, B., and Mukerji, G. K. 2004. Mycorrhiza inoculate alleviates salt stress in Sesbania aegyptica and Sesbania grandiflora under field conditions: evidence for reduced sodium and improved magnesium uptake. Mycorrhiza 14: 307-312.

14. Giri, B., Kapoor, R., and Mukerji, K. G. 2002. VA mycorrhizal techniques.VAM technology in establishment of plants under salinity stress condition. In: Mukerji, K.G., Manoracheir, C. and Singh, J. (eds.) Techniques in mycorrhizal stueies Kluwer, Dordrecht, pp. 313-327.

15. Gutierrez-Coronado, M. A., Trejo-Lopez, C., and Larque-Saavedea, A. 1998. Effects of Salicylic acid on the growth of roots and shoots in soybean. Plant Physiology and Biochemistry 36: 563-565.

16. Harper, J. P., and Balke, N. E. 1981. Characterization of the inhibition of K+ absorption in oat roots by salicylic acid. Plant Physiology 68: 1349-1353.

17. Khan, W., Prithiviraj, B., and Smith, D. 2003. Photosynthetic responses of corn and soybean to foliar application of salicylates. Journal of Plant Physiology 6: 1-8.

18. Larque-Saaveda, A. 1979. Stomatal closure in response to Salicylic acid treatment. Plant Physiology 93: 371-375.

19. Liu, J. H., Honda, C., and Moriguchi, T. 2006. Involvement of polyamine in floral and fruit development. JARQ 40: 51-58.

20. Madah, S. M., Falahian, F., Sabagh Pour, S. H. and Chalabian, F. 2007. Effect of Salicylic acid on yield and anatomical structure in Cicer arietinum L., Journal of Basic Science 62 (1): 61-70. (in Persian with English abstract).

21. Mahgoub, M. H., Abd-El Aziz, N. G., and Mazhar, A. M. A. 2011. Response of Dahlia pinnata L. plant to foliar spray with Putrescine and thimine on growth, flowering and photosynthetic. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences 10 (5): 769-775.

22. Pedraza, R. O., Motok, J., Tortora, M. L., Salazar, S. M., and Diaz-Ricci, J. C. 2007. Natural occurrence of Azospirillum brasilense in strawberry plants. Plant and Soil 295: 169-78.

23. Porra, R. J., Thompson, W. A., and Kriedemann, P. E. 1989. Determination of accurate extinction coefficients and simultaneous equations for assaying chlorophylls a and b extracted with four different solvents: verification of the concentration of chlorophyll standard by atomic absorption spectrometry. Photosynthesis Research 975: 384-394.

24. Rahimzadeh, S., Sohrabi, Y., Heidari, G., and Pirzad, A. 2008. Effect of Biofertilizers Application on some Morphological Characteristics and Yield of Dragonhead (Dracocephalum moldavica L.). Journal of Horticulture Science 25 (3): 335-343. (in Persian with English abstract).

25. Rowland, A. J., Borland, A. M., and Lea, P. J. 1988. Changes in amino acids, amines and proteins in response to air pollutants. In: Schulte-Hostede, S., Darrall, N.M., Blank, L.W. and Wellburn A.R. (eds.). Air pollution and plant metabolism, pp. 189-221– Elsevier Applied Science, London and New York.

26. Senaratna, T., Touchell, D., Bunn, E., and Dixon, K. 2000. Acetyl Salicylic acid (Aspirin) and Salicylic acid induce multiple stress tolerance in bean and tomato plants. Plant Growth Regulation 30: 157-161.

27. Serafini-Fracassini, D. 1991. Cell Cycle-Dependent Changes in Plant Polyamine Metabolism. I: Slocum R.D., Flores, H.E. (eds.). Biochemistry and Physiology of Polyamines in Plants. CRC Press, Boca Raton, F.L. pp. 159-171.

28. Shekari, F., Pakmehr, A., Rastgoo, M., Vazayefi, M., and Ghoreyshi Nasab, M. J. 2011. Effect of seed priming with Salicylic Acid on some of physiological traits in Vigna unguiculata L. under drought stress. Journal of Agriculture Science 4 (13): 13-29. (in Persian with English abstract).

29. Singh, P. K., Chaturvedi, V. K., and Bose, B. 2010. Effects of Salicylic acid on seedling growth and nitrogen metabolism in cucumber (Cucumis sativus L.). Journal of Stress Physiology and Biochemistry 6 (3): 102-113.

30. Slocum, R. D., and Galston, A. W. 1985. Changes in polyamines associated with post fertilization and development in tobacco ovary tissues. Plant Physiology 79: 336-343.

31. Smith, T. A. 1982. The Function and Metabolism of Polyamines in Higher Plants. In: Wareing, P.F. (ed). Plant Growth Substances. Academic Press, New York, pp. 683.

32. Talaat, I. M. 2005. Physiological effect of Salicylic acid and tryptophan on Pelargonium graveolens. Egyptian Journal of Applied Sciences 20: 751-760.

33. Talaat, I. M., and Laila, K. 2010. Physiological response of sweet basil plants (Ocimum basilicum L.) to Putrescine and Trans-Cinnamic Acid. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences 8 (4): 438-445.

34. Talaat, I. M., Bekheta, M. A., and Mahgoub, M. M. H. 2005. Physiological response of Periwinkle plants (Cataranthus roseus L.) to tryptophan and Putrescine. International Journal of Agriculture and Biology 7 (2): 210-213.

35. Talaat, N. B. 2003. Physiological studies on the effect of salinity, ascorbic acid and Putrescine on sweet pepper plant. PhD Thesis, Agric, Bot. Dept., Fac. Agric., Cairo Univ., p. 286.

36. Tang, W., and Newton, R. J. 2004. Increase of polyphenol oxidase and decrease of polyamines correlate with tissue browning in Virginia pine (Pinus virginiana Mill.). Plant Science 67: 621-628.

37. Yazdanpanah, S., Baghizadeh, A., and Abbassi, F. 2011. The interaction between drought stress and salicylic and ascorbic acids on some biochemical characteristics of Satureja hortensis. African Journal of Agricultural Research 6 (4): 798-807.

38. Youssef, A. A., Mona, H. M., and Iman, M. T. 2004. Physiological and biochemical aspects of Matthiola incana L. plants under the effect of Putrescine and kinetin treatments. Egyptian Journal of Basic and Applied Sciences 19 (9B): 492-510.