بررسی اثر حاصلخیزکننده‌های مختلف فسفر بر خصوصیات فیزیولوژیکی رنگدانه‏‌های فتوسنتزی و قندهای محلول در گلرنگ تحت شرایط کمبود آب

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 4، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 42، تیر 1395، صفحه 304-317  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v14i2.39436

نویسندگان

سیاوش حشمتی؛ مجید امینی دهقی ؛ علیرضا رضا زاده؛ کیوان فتحی امیرخیز

دانشگاه شاهد

چکیده

به‏‌منظور بررسی اثر کاربرد حاصلخیزکننده‌‏های مختلف آلی و شیمیایی فسفر بر میزان رنگدانه‏‌های فتوسنتزی رقم گلرنگ بهاره (IL111) در تنش خشکی آزمایشی به‌صورت اسپلیت-‌فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏‌های کامل تصادفی با سه‌تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد، در سال زراعی 91-1390 اجرا گردید. عامل اصلی شامل تنش خشکی در سه‌سطح: آبیاری کامل یا بدون تنش (آبیاری بر اساس تخلیه 50‌درصد رطوبت ظرفیت‌زراعی)، تنش خشکی در مرحله رشد رویشی (آبیاری بر اساس تخلیه 75‌درصد رطوبت ظرفیت‌زراعی) و تنش در مرحله زایشی (آبیاری بر اساس تخلیه 75‌درصد رطوبت ظرفیت‌زراعی) و عامل فرعی به‌صورت فاکتوریل شامل شش‌تیمار که سه سطح آن کود شیمیایی فسفر با مقادیر (صفر، 50 و 100‌کیلوگرم سوپر‌فسفات‌تریپل در هکتار) و کود زیستی فسفر بارور-2، در 2‌سطح (تلقیح و بدون‌تلقیح با بارور2) بود. بررسی صفات مورد‌مطالعه نشان‌داد که با اعمال تنش در مرحله رشد رویشی و زایشی، بیش‌ترین مقدار کلروفیل‌a، b و کلروفیل کل در تیمار به‌کارگیری کود زیستی فسفر بارور‌2 با مصرف 100‌کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر بود. در سطح تنش زایشی، مصرف بالای کود فسفر در تیمار عدم به‌کارگیری کود زیستی فسفر بارور‌2، بیش‌ترین تأثیر را در افزایش نسبت کلروفیل‌a به b داشت. اما در تیمار تلقیح کود زیستی، بیش‌ترین میزان نسبت کلروفیل‌a به b از کم‌ترین سطح کودی فسفر به میزان 50کیلوگرم در هکتار فسفر حاصل‌شد. مقایسه میانگین‏ ها نشان‌داد که بیش‌ترین مقدار کاروتنوئیدها، fv/fm، آنتوسیانین، فلاونوئیدها و قندهای محلول در تیمار بدون کود‌زیستی فسفر بارور 2 از مصرف 50کیلوگرم فسفر در هکتار در شرایط تنش رویشی و زایشی به دست آمد. در سطح تنش در مرحله زایشی، تلقیح کود زیستی همراه با مصرف 50کیلوگرم در هکتار کود فسفر، میزان آنتوسیانین و قندهای محلول برگ را به‌طور معنی‌داری افزایش داد. در‌حالی‌که مقدار کاروتنوئید و فلاونوئیدها در تیمار به‌کارگیری کود زیستی بدون‌استفاده از کود فسفر افزایش داشت. در مجموع نتایج این تحقیق نشان‌داد که کاربرد کود زیستی به‌همراه کود فسفر، نقش مؤثری در افزایش صفات مورد‌مطالعه گلرنگ در شرایط تنش خشکی داشته‌است.

کلیدواژه‌ها

آنتوسیانین؛ تنش خشکی؛ کارآیی فتوسیستم‌2؛ کلروفیل؛ کود زیستی فسفر بارور2

مراجع

1- Abdul Jaleel, C., Manivannan, P., Lakshmanan, G. M., Gomathinayagam, M., and Panneerselvam, R. 2007. Alterations in morphological parameters and photosynthetic pigment responses of Catharanthus roseus under soil water deficits. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces 61(2): 298-303.

2- Ahmadi, M. R. and Omidi, A. H. 1996. Evaluation of seed yield and effect of harvesting time on oil content of spring and winter safflower. Iranian Journal of Agriculture Science 27(4): 29-36. (In Persian with English Abstract)

3- Ahmdai, A., and Baker, D. A. 2000. Stomata and nonstomatal of photosynthesis under water stress condition in wheat plant. Iranian Journal of Agriculture Science 31(4): 813-825. (In Persian with English Abstract)

4- Alizadeh, A. 2011. Soil, Water and Plant Relationship. Ferdowsi University of Mashhad, Iran.

5- Allen, R. G., Pereira, L. S., Raes, D., and Smith, M.1998. Crop Evapotranspiration (Guidelines for Computing Crop Water Requirements). Irrigation and Drainage Paper 56. FAO, United Nations, Rome.Italy.

6- Ashraf, M. Y., Azmi, A. R., Khan, A., H., and Ala, S. A.1994. Effect of water stress on total phenols, peroxidase activity and chlorophyll content in wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under soil water deficits. Acta Physiologiae Plantarum 16: 185-191.

7- Balakumar, T., Vincent, V. H. B. and Paliwal, K. 1993. On the interaction of UV-B radiation (280-3 15 nm) with water stress in crop plants. Physiologia Plantarum 87: 217-222.

8- Basu, S., Roychoudhury, A., Saha, P. P., and Sengupta, D. N. 2010. Differential antioxidative responses of indica rice cultivars to drought stress. Plant Growth Regulation 60:51-59.

9- Behra, R. K., Mishra, P. C., and Choudhury, N. K. 2002. High irradiance and water stress induce alterations in pigment composition and chloroplast activities of primary wheat leaves. Journal of Plant Physiology 159: 967-973.

10- Bishop, D. L., and Bughee, B. G.1998. Photosynthetic capacity and dry mass partitioning in dwarf and semi – dwarf wheats. Journal of Plant Physiology 153: 558-565.

11- Candan, N., and Tarhan, L. 2003. Change in chlorophyll–carotenoid contents, antioxidant enzyme activities and lipid peroxidation levels in Zn–stressed Mentha pulegium. Turkish Journal of Chemistry 27: 21-30.

12- Castrillo, M., and Turujillo, I. 1994. Ribulose-1, 5-bisphosphate carboxylase activity and chlorophyll and protein contents in two cultivars of French bean plants under water stress and rewatering. Photosynthetica 30: 175-181.

13- Chaves, M. M., Maroco, J. P., and Pereira, J. S. 2003. Understanding plant responses to drought-from genes to the whole plant. Functional Plant Biology 30: 239-264.

14- Darzi, M. 2007. Evaluation the effects of bio-fertilizers on quantitative and qualitative performance of Fennel for receiving to sustainable agriculture system. Ph.D. thesis. University of Tarbiat Modares. 115 pp. (In Persian)

15- De Carvalho, I. M. M. S. 2005. Effects of water stress on the proximate composition and mineral contents of seeds of two Lupins (Lupinus Albus et Lupinus Mutabilis). Journal of Food Quality 28(4):325-332.

16- Demmig-Adams, B., and Adams, W. W. 1992. Photoprotection and other responses of plants to high light stress. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology 43:599-626.

17- Dubois, M., Gilles, K. A., Hamilton, J. K., Rebers, P. A., and Smith, F.1956. Colorimetric method for determination of sugars and related substances. Analytical Chemistry 28: 350-356.

18- Farooq, M., Wahid, A., Kobayashi, N., Fujita, D., and Basra, S. M. A. 2009. Plant drought stress: effects, mechanisms and management. Agronomy for Sustainable Development 29: 185-212.

19- Garnczarska, M., Bednarski, W., and Morkunas, I. 2004. Re-aeration-induced oxidative stress and antioxidative defenses in hypoxically pretreated lupine roots. Journal of Plant Physiology 161: 415- 422.

20- Han, H. S., and Lee, K. D. 2005. Plant growth promoting rhizobacteria effect on antioxidant status, photosynthesis, mineral uptake and growth of lettuce under soil salinity. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 1(3): 210-215.

21- Jaleel, C. A., Gopi, R., and Panneerselvam, R. 2008. Growth and photosynthetic pigments responses of two varieties of Catharanthus roseus to triadimefon treatment. Comptes rendus Biologies 331: 272–277.

22- Jiang, Y., and Huang, B. 2001. Drought and heat injury to two cool-season turf grasses in relation to antioxidant metabolism and lipid peroxidation. Crop Science 41: 436-442.

23- Kokalis-Buerelle, N., Kloepper, J. W., and Reddy, M. S. 2006. Plant growth- promoting rhizobacteria as transplant amendments and their affects on indigenous rhizosphere microorganisms. Applied Soil Ecology 31: 91-100.

24- Krizek, D. T., Kramer, G. F., Upadhyaya, A., and Mirecki, R. M. 1993. UV-B Response of cucumber seedling grown under metal halide and high pressure sodium/deluxe lamps. Plant Physiology 88: 350-358.

25- Kulshreshtha, S., Mishra, D. P., and Gupta, R. K. 1987. Changes in contents of chlorophyll, proteins and lipids in whole chloroplast and chloroplast membrane fractions at different leaf water potentials in drought resistant and sensitive genotype of wheat. Photosynthetica 21: 65-70.

26- Leng, P., Itamura, H., Yamamura, H., and Deng, X. M. 2000. Anthocyanin accumulation in apple and peach shoots during cold acclimation. Scientia Horticulturae 83: 43-50.

27- Lichtenthaler, H. K.1987. Chlorophylls and carotenoids: Pigments of photosynthetic biomembranes. Methods in Enzymology 148: 350-382.

28- Malbubi, A. 2007. Characteristic of Barvar-2 phosphorus biofertilizer.Technical publication.Zist Fannavar Sabz Publications. Tehran, Iran.p.104.

29- Manirannan, P., Abdul Jaleel, C., Sankar, B., Kishore kumar, A., Soma sundaram, R., Lakshmanan, G. M., and Panneerselvam, R. 2007. Growth, biochemical modifications and proline metabolism in Helianthus annuus L. as induced by drought stress. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces 59(2): 141-149.

30- Marius, S., Octavita, A., Eugen, U., and Vlad, A. 2005. Study of a microbial inoculation on several biochemical indices in sunflower (Helianthus annuus L.). Pakistanian Journal of Biological Science 6(6): 539-543.

31- Marulanda, A., Porcel, R., Barea, J. M., and Azcon, R. 2007. Drought tolerance and antioxidant activities in lavender plants colonized by native drought-tolerant or drought-sensitive Glomus species. Microbial Ecology 54:543-552.

32- Mehrvarz, S., and Chaichi, M. R. 2008. Effect of phosphate solubilizing microorganisms and phosphorus chemical fertilizer on forage and grain quality of barely (Hordeum vulgare L.). American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences 3(6): 855-860.

33- Miladi Lari, A., and Ehsanzadeh, P. 2010. The negative effect of drought on safflower grain yield through impact on photosynthetic surfaces and on efficiency. Iranian Journal of Field Crop Science 41 (2): 375-384. (in Persian with English abstract)

34- Mohsenzadeh, S., Malboobi, M. A., Razavi, K., and Farrahi-Aschtiani, S. 2006. Physiological and molecular responses of Aeluropus lagopoides (Poaceae) to water deficit. Environmental and Experimental Botany 56:314-322.

35- Nasibi, F., and M-Kalantari, K. H. 2005. The effects of UV-a, UV-b and UV-c on protein and ascorbate content, lipid peroxidation and biosynthesis of screening compounds in Brassica Napus. Iranian Journal of Science and Technology 29 (1):39-48.

36- Navari-Izoo, F., Quartacci, M. F., and Izzo, R. 1990. Water-stress induced changed changes in protein and free amino acids in field grown maize and sun flower. Plant Physiology and Biochemistry 28: 531-537.

37- Noguees, S., Allen, D. J., Morison, J. I. L., and Baker, N. R.1998. Ultraviolet-B radiation effects on water relations, leaf development, and photosynthesis in droughted pea plants. Plant Physiology 117:173-181.

38- Nogues, S., and Baker, N. R. 2000. Effects of drought on photosynthesis in Mediterranean plants grown under enhanced UV-B radiation. Journal of Experimental Botany 348: 1309-1317.

39- Paine, T. D., Hanlon, C. C., Pittenger, D. R., Ferrin, D. M., and Malinoski, M. K. 1992. Consequences of water and nitrogen management on growth and aesthetic quality of drought-tolerant woody landscape plants. Journal of Environmental Horticulture 10:94-99.

40- Papageorgiou, G. C., and Govindjee (Eds.). 2004. Chlorophyll a Fluorescence: A Signature of Photosynthesis. Advances in Photosynthesis and Respiration.19. Springer, Dordrecht, The Netherlands.

41- Parvanova, D., Ivanov, S., Konstantinova, T., Karanov, E., Atanassov, A., Tsvetkov, T., Alexieva, V., and Djilianov, D. 2004. Transgenic tobacco plants accumulating osmolytes show reduced oxidative damage under freezing stress. Plant Physiology and Biochemistry 42: 57-63.

42- Pessarkli, M. 1999. Hand book of Plant and Crop Stress. Marcel Dekker Inc. 697 pages.

43- Pietrini, F., Iannelli, M. A., and Massacci, A. 2002. Anthocyanin accumulation in the illuminated surface of maize leaves enhances protection from photo-inhibitory risks at low temperature, without further limitation to photosynthesis. Plant, Cell & Environment 25:1251-1259.

44- Rice-Evans, C. 2001. Flavonoid antioxidants. Current Medicinal Chemistry 8:797-807.

45- Rice-Evans, C. A., Miller, N. J., and Paganga, G. 2006. Structure-antioxidant activity relationships of flavonoids and phenolic acids. Free Radical Biology and Medicine 335: 166-180.

46- Sandhya, V., Ali, Sk Z., Grover, M., Reddy, G., and Venkateswarlu, B. 2010. Effect of plant growth promoting Pseudomonas spp. on compatible solutes, antioxidant status and plant growth of maize under drought stress. Plant Growth Regulation 62:21-30.

47- Schutz, M., and Fangmeir, E. 2001. Growth and yield responses of spring wheat (Triticum aestivum L. cv. Minaret) to elevated CO2 and water limitation. Environmental Pollution 114: 187-194.

48- Siosemardeh, A., Ahmadi, A., Poustini, K., and Ebrahimzadeh, H. 2003. Stomatal and nonstomatal limitations to photosynthesis and their relationship with drought resistance in wheat cultivars. Iranian Journal of Agriculture Science 35(1): 93-106. (in Persian with English abstract)

49- Voleti, S. R., Singh, V. P., and Uprety, P. C. 1998. Chlorophyll and proline as affected by moisture stress in young and mature leaf tissues of Brassica carinata hybrids and their plants. Journal of Agronomy and Crop Science 180(2): 123-126.

50- Wise, R. R., and Naylor, A. W. 1989. Chilling enhanced photo-oxidation, the peroxidative destruction of lipids during chilling injury to photosynthesis and ultra structure. Plant Physiology 83: 278-282.

51- Zarghami, R., Zahravi, M., Aslanzadeh, A. and Abbasali, M. 2011. Evaluation of autumn sown genotypes of safflower (Carthamus tinctorius) for tolerance to drought stress. Seed and Plant Improvement Journal 27(3): 339-355.(In Persian with English Abstract)