تعریف و پهنه‌بندی یک شاخص تلفیقی در محیط ساج بر اساس غلظت قابل جذب عناصر کم‌مصرف مس، روی، منگنز و آهن در خاک دشت بروجن-فرادنبه

آب و خاک

مقاله 13، دوره 28، شماره 2، تیر 1393، صفحه 383-393   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.25356

نویسندگان

حبیب اله بیگی هرچگانی^{* 1}؛ سمیرا احمدزاده¹؛ رامین ایرانی پور²

¹دانشگاه شهرکرد

²مرکز تحقیقات کشاورزی شهرکرد

چکیده

دشت بروجن-فرادنبه یکی از دشت های مهم کشاورزی استان چهارمحال است. پساب تصفیه‌خانه‌ی بروجن در فصل زراعی به مصرف آبیاری مزارع بخش شرقی دشت می‌رسد. هدف از انجام این تحقیق تهیه‌ی یک نقشه‌ی تلفیقی کمبود براساس غلظت قابل جذب عناصر کم‌مصرف در خاک این دشت و بررسی انعکاس کلی اثر کاربرد پساب در نقشه بود. تعداد 180 نمونه‌ی خاک از عمق 0 تا 30 سانتی‌متری نقاط مختلف اراضی زراعی و مرتعی دشت 2340 هکتاری برداشت و غلظت قابل جذب مس، روی، منگنز و آهن در نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. پس از واریوگرافی و تعیین مناسب ترین روش برآورد مکانی نقشه ی هر عنصر ترسیم شد. به منظور تهیه‌ی نقشه‌ی تلفیقی، ابتدا نقشه ی هر عنصر نرمال شده و بر اساس آن ها نقشه های رتبه به دست آمدند. با استخراج وزن هر عنصر از نقشه رتبه آن نقشه ی شاخص تلفیقی تهیه شد. بر اساس نقشه‌ها، غلظت قابل جذب عناصر کم‏مصرف مس، روی و آهن از سمت غربی دشت به سمت قسمت‌های مرکزی و شرق دشت افزایش داشت. این روند به کاربرد پساب در بخش شرقی نسبت داده شد. تغییرات غلظت قابل جذب منگنر در دشت فاقد روند مشخصی بود اما کمترین غلظت این عنصر هم در بخش غربی دشت دیده شد. نقشه تلفیقی دارای میانگین 5/85 درصد بود که نشانگر فقر شدید خاک از عناصر کم‌مصرف بود به طوری که در نقشه ی تلفیقی حدود 34 درصد از مساحت دشت فقر شدید عناصر کم‏مصرف را نشان می دهد. کاربرد پساب کمبود کلی عناصر کم‏مصرف را 4 درصد کاهش داده است. در تحلیل حساسیت شاخص تلفیقی به حذف عنصر روی حساسیت زیادی نشان داد. بنابراین، در این دشت، روی باید با دقت و تکرار بیشتری پائیده شود.

کلیدواژه‌ها

کشاورزی با آب تازه و پساب؛ تغییرنما؛ کریجینگ؛ تحلیل حساسیت؛ ساج