تأثیر خوشه‌چینی علف هرز جودره (Hordeum spontaneum C. Koch) در کشت گندم بر جمعیت این علف‌هرز در کشت نخود در تناوب‌زراعی

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 8، دوره 33، شماره 4 - شماره پیاپی 46، اسفند 1398، صفحه 441-451   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v33i4.73370

نویسنده

سیدکریم موسوی^*

استادیار بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد ایران

چکیده

تأثیر خوشه‌چینی علف هرز جودره در کشت گندم و تاریخ کاشت و راهکارهای مدیریتی در کشت نخود بر جمعیت این علف هرز در کشت نخود در سال بعد در شهرستان خرم‌آباد طی سال‌های زراعی 89- 1388 و 90-1389 مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. خوشه‌چینی علف هرز جودره در کشت گندم به طور متوسط سبب کاهش 71 درصد تراکم و زیست‌توده این علف‌هرز در کشت نخود در سال بعد شد. این موضوع گویای اهمیت ریزش بذر سال جاری علف‌هرز جودره در تکمیل بانک‌بذر خاک و رویش دانه‌رست در سال بعد است. با کاشت زودهنگام نخود در مقایسه با کاشت دیرهنگام، جمعیت علف هرز جودره به میزان 1/75 درصد کاهش یافت. این موضوع عمدتاً به عدم کارایی عملیات کاشت با شش‌خیش در کنترل کامل بوته‌های جودره سبز شده در تیمار کاشت دیرهنگام مربوط بود. تیمار کاشت زودهنگام نخود همراه با خوشه‌چینی جودره در کشت گندم سال قبل، به طور کامل فاقد علف‌هرز جودره بود. بر این اساس ممانعت از ریزش بذر و تکمیل بانک‌بذر خاک در سال پیشین و صرف عملیات کاشت به موقع نخود سبب کنترل کامل علف‌هرز جودره شد. بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد که عمده جمعیت رویش‌یافته این علف‌هرز به ریزش بذر در سال قبل وابسته است، به عبارتی سطح خفتگی بذر جودره اندک بوده و پویایی جمعیت آن عمدتاً به بانک‌بذر بذر گذرا و نه بانک‌بذر پایا متکی است. این موضوع نویدبخش امکان مدیریت این علف‌هرز مشکل‌ساز و کاهش جمعیت آن به زیر حد آستانه خسارت اقتصادی از طریق مدیریت بانک‌بذر است.

کلیدواژه‌ها

تناوب زراعی؛ جودره؛ گندم؛ مدیریت علف‌های‌هرز؛ نخود

مراجع

1- Bastiaans L., Kropff M.J., Goudriaan J., and Van Laar H.H. 2000. Design of weed management systems with reduced reliance on herbicides poses new challenges and prerequisites for modeling crop-weed interactions. Field Crops Research 67: 161-179.

2- Brainard D.C., Bellinder R.R., Hahn R.R., and Shah D.A. 2008. Crop rotation, cover crop, and weed management effects on weed seedbanks and yields in snap bean, sweet corn, and cabbage. Weed Science 56: 434-441.

3- Brust G.E., and Stinner B.R. 1991. Crop rotation for insect, plant pathogen, and weed control. Page 217–236 in D. Pimentel, ed. CRC Handbook of Pest Management in Agriculture I. Second edition. Boca Raton, FL: CRC.

4- Buhler D.D. 1999. Weed population responses to weed control practices. I. Seed bank, weed populations, and crop yields. Weed Science 47: 416-422.

5- Bussan A.J., and Boerboom C.M. 2001. Modeling the integrated management of velvetleaf in a corn–soybean rotation. Weed Science 49: 31-41.

6- Cavers P.B., and Benoit D.L. 1989. Seed banks in arable land. Pages 309-328 in M.A. Leck, V.T. Parker, and R.L. Simpson, eds. Ecology of Soil Seed Banks. San Diego, CA: Academic.

7- Conn J.S., and Deck R.E. 1995. Seed viability and dormancy of 17 weed species after 9.7 years of burial in Alaska. Weed Sci. 43: 583–585.

8- Cousens R., and Mortimer M. 1995. Dynamics of Weed Populations. Cambridge, UK: Cambridge University Press. 332 p.

9- Davis A.S., and Williams M.M. 2007. Variation in wild proso millet (Panicum miliaceum) fecundity in sweet corn has residual effects in snap bean. Weed Science 55: 502-507.

10- Davis A.S., and Ngouajio M. 2005. Introduction to the symposium beyond thresholds: applying multiple tactics within integrated weed management systems. Weed Science 53: 368.

11- Davis A.S., Dixon P.M., and Liebman M. 2004. Using matrix models to determine cropping system effects on annual weed demography. Ecological Applications 14: 655-668.

12- Derksen D.A., Anderson R.L., Blackshaw R.E., and Maxwell B. 2002. Weed dynamics and management strategies for cropping systems in the northern Great Plains. Agronomy Journal 94: 174-185.

13- Dotzenko A.D., Ozkan M., and Storer K.R. 1969. Influence of crop sequence, nitrogen fertilizer and herbicides on weed seed populations in sugar beet fields. Agronomy Journal 61: 34-37.

14- Hanson J., Dismukes R., Chambers W., Greene C., and Kremen A. 2004. Risk and risk management in organic agriculture: views of organic farmers. Renew. Agric. Food Syst. 19: 218-227.

15- Harlan J.R., and Zohary D. 1966. Distribution of wild wheats and barley. Science 153: 1074-1080.

16- Jamali M., and Termeh F. 1998. Identification of Graminae weeds in fields, gardens and pastures of Fars province. In: Proceedings 1998 the 13th Iranian Plant Protection Congress, Karaj, Iran, 23-27.

17- Jordan N., Morkensen D.A., Prenzlow D.M., and Cox K.C. 1995. Simulation analysis of crop rotation effects on weed seedbanks. American Journal of Botany 82: 390-398.

18- Kleemann S.G.L., Preston C., and Gill G.S. 2016. Influence of management on longterm seedbank dynamics of rigid ryegrass (Lolium rigidum) in cropping systems of southern Australia. Weed Science 64: 303-311.

19- Kleemann S.G., and Gill G. 2018. Seed Germination and Seedling Recruitment Behavior of Winged Sea Lavender (Limonium lobatum) in Southern Australia. Weed Science 1-9.

20- Liebman M., and Gallandt E.R. 1997. Many little hammers: ecological approaches for management of crop-weed interactions. Pages 291-343 in L. E. Jackson, ed. Ecology in Agriculture. San Diego: Academic Press.

21- Lutman P.J.W., Cussans G.W., Wright K.J., Wilson B.J., Wright G.M., and Lawson H.M. 2002. The persistence of seeds of 16 weed species over six years in two arable fields. Weed Res. 42: 231–241.

22- Martini E.A., Buyer J.S., Bryant D.C., Hartz T.K., and Denison R.F. 2004. Yield increases during the organic transition: improving soil quality or increasing experience? Field Crops Res. 86: 255-266.

23- Maxwell B.D., Smith R.G., and Brelsford M. 2007. Wild oat (Avena fatua) seed bank dynamics in transition to organic wheat production systems. Weed Science 55(3): 212-217.

24- Mertens S.K., Yearsley J.M., van den Bosch F., and Gilligan C.A. 2006. Transient population dynamics in periodic matrix models: methodology and effects of cyclic permutations. Ecology 87: 2338-2348.

25- Mohler C.L. 1996. Ecological bases for the cultural control of weeds. Journal of Production Agriculture 9: 468-474.

26- Mortensen D.A., Bastiaans L., and Sattin M. 2000. The role of ecology in the development of weed management systems: an outlook. Weed Research 40: 49-62.

27- Murphy S.D., Clements D.R., Belaoussoff S., Kevan P.G., and Swanton C.J. 2006. Promotion of weed species diversity and reduction of weed seedbanks with conservation tillage and crop rotation. Weed Science 54: 69-77.

28- Nevo E., Kaplan D., Storch N., and Zohary D. 1986. Genetic diversity and environmental associations of wild barley, Hordeum spontaneum (Poaceae), in Iran. Plant Systematics and Evolution 153: 141-164.

29- Nordell E. 1992. Crop rotations today. Small Farm Journal 16: 2-31.

30- Norris R.F. 1999. Ecological implications of using thresholds for weed management. Pages 31–58 in D.D. Buhler, ed. Expanding the Context of Weed Management. New York: Haworth.

31- Peters N.C.B. 1991. Seed dormancy and seedling emergence studies in Avena fatua L. Weed Research, 31: 107-116.

32- Rasmussen I.A., and Holst N. 2003. Computer model for simulating the longterm dynamics of annual weeds: from seedlings to seeds. Aspects of Applied Biology 69: 277-284.

33- Smith R.G., and Gross K.L. 2006. Rapid change in the germinable fraction of the weed seed bank in crop rotations. Weed Science 54: 1094-1100.

34- Sumner D.R. 1982. Crop rotation and plant productivity. Page 273-313 in M. Rechcigl, ed. CRC Handbook of Agricultural Productivity. Boca Raton, FL: CRC.

35- Teasdale J.R., Mangum R.W., Radhakrishnan J., and Cavigelli M.A. 2004. Weed seedbank dynamics in three organic farming crop rotations. Agronomy Journal 96: 1429-1435.

36- Thurston J.M. 1962. The effect of competition from cereal crops on the germination and growth of Avena fatua in a naturally infested field. Weed Research 6: 67-80.

37- Walenta D.L., Yenish J.P., Young F.L., and Ball D.A. 2002. Vernalization response of plants grown from spikelets of spring and fall cohorts of jointed goatgrass. Weed Science 50: 461-465.

38- Webster T.M., Cardina J., and White A.D. 2003. Weed seed rain, soil seedbanks, and seedling recruitment in no-tillage crop rotations. Weed Science 51: 569-575.

39- Zohary D., Hopf M., and Weiss E. 2012. Domestication of Plants in the Old World: The origin and spread of domesticated plants in Southwest Asia, Europe, and the Mediterranean Basin. Fourth Edition. Oxford University.