بررسی اثر کاربرد کود آلی و نیتروژن بر کیفیت علوفه رازیانه (Foeniculum vulgare L.) و اسپرس (Onobrychis viciifolia Scop.) در شرایط کشت مخلوط

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 12، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 49، مهر 1400، صفحه 563-579   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v13i3.80079

نویسندگان

حبیب الله یوسفیان قهفرخی¹؛ محمدعلی اسماعیلی^{* 2}؛ عبدالرزاق دانش شهرکی³؛ مهدی قاجار سپانلو⁴

¹دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

²گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

³گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد ، شهرکرد، ایران

⁴گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

چکیده

کشت مخلوط گیاهان دارویی همراه با گیاهان علوفه­ای یک رویکرد برای بهبود سلامت دام است. در واقع، کشت مخلوط به‌دلیل عملکرد بهتر به‌دلیل جذب بیشتر منابع، کارایی بیشتر نسبت به سیستم­های تک‌کشتی مؤثرتر است. به‌منظور بررسی تأثیر منابع کودی و الگوهای کشت مخلوط بر صفات کیفی علوفه گیاه اسپرس (Onobrychis viciifolia Scop.) و رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت کرت­های خردشده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در دو فصل زراعی 94-1393 و 95-1394 انجام گرفت. پنج منبع کودی ( 100 درصد دامی، 75 درصد دامی + 25 درصد شیمیایی، 50 درصد دامی + 50 درصد شیمیایی، 25 درصد دامی + 75 درصد شیمیایی و 100 درصد شیمیایی) به‌عنوان کرت­های اصلی و کشت خالص رازیانه (F)، کشت خالص اسپرس (S) و همچنین سه نسبت مخلوط این گیاه (75 درصد رازیانه + 25 درصد اسپرس، 50 درصد رازیانه + 50 درصد اسپرس و 25 درصد رازیانه + 75 درصد اسپرس) به‌عنوان کرت­های فرعی بود. صفات مورد مطالعه در این آزمایش درصد پروتئین و فیبر خام، کربوهیدرات محلول در آب، خاکستر، قابلیت هضم ماده خشک، درصد دیواره سلولی و درصد دیواره سلولی عاری از همی‌سلولز و انرژی متابولیسمی بودند. نتایج نشان داد بالاترین درصد پروتئین خام در سال اول مربوط به تک‌کشتی رازیانه (6/20 درصد) و نسبت­های بالاتر کود شیمیایی (7/18 درصد)، و در سال دوم مربوط به کشت و کود تلفیقی به‌ترتیب با 3/23 و 4/23 درصد بود. بالاترین ماده خشک قابل هضم مربوط به تک‌کشتی اسپرس با دریافت کود تلفیقی با 1/87 درصد به‌دست آمد و نسبت به کشت خالص رازیانه 22 درصد افزایش در این سطح تیمار کودی داشت. درصد فیبر خام و دیواره سلولی عاری از همی‌سلولز در نسبت­های بالاتر اسپرس کاهش یافتند. انرژی متابولیسمی در سال اول تحت کود شیمیایی و در سال دوم تحت کود دامی، و همچنین درصد خاکستر کل تحت کود دامی و هر دو در الگوی تک‌کشتی رازیانه بالاتر بودند. بنابراین، ما سیستم کشت مخلوط 50 درصد رازیانه + 50 درصد اسپرس تحت منبع کودی 50 درصد کود دامی + 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن را پیشنهاد می‏کنیم.

کلیدواژه‌ها

درصد پروتئین خام؛ دیواره سلولی عاری از همی‌سلولز؛ قابلیت هضم ماده خشک

مراجع

Agha Baba Dastjerdi, M., Amini Dahaghi, M., Chaichi, M.R., Bosaghzadeh, Z., 2014. The Effect of different fertilization systems on nutrititative and qualitative characteristics medicine forage (Case study: alfalfa and fennel). Agricultural Crop Management 16(1): 111-125. (In Persian with English Summary)

Albayrak, S., Turk, M., Yuksel, O., and Yilmaz, M., 2011. Forage yield and the quality of perennial legumegrass mixtures under rainfed conditions. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca 39(1): 114-118.

Asay, K.H., Jensen, K.B., Waldron, B.L., Han, G., Johnson, D.A., and Monaco, T.A., 2002. Forage quality of tall fescue across an irrigation gradient. Agronomy Journal 94: 1337-1343.

Asghari, A., Razmjo, Z., and Tehrani, M., 2006. Effect of nitrogen on yield and yield components and percentage of seed protein of four sorghum cultivars. Journal of Agricultural Science and Natural Resources 13: 45-54. (In Persian with English Summary)

Bayu, W., Rethman, N.F.G., Hammes, P.S., and Alemu, G., 2006. Effects of farmyard manure and in organic fertilizers on sorghum growth, yield, and nitrogenuse in a semi-arid area of Ethiopia. Journal of Plant Nutrition 29(2): 391-407.

Blaise, D., Singh, J.V., Bonde, A.N., Tekale, K.U., and Mayee, C.D., 2005. Effects of farmyard manure and fertilizers on yield, fiber quality, and nutrient balance of rain fed cotton (Gossypium hirsutum). Bioresource Technology 96: 345-349.

Bahador, M., Gharineh, M.H., Abdali Mashhadi, A., and Lotfi Jalal-abadi, A. 2012. The effects of lead heavy metal on hemp (Cannabis sativa L.) seed germination and seedling traits. National Congress on Medicinal Plants. 11^th May. Kish Island.

Bahador, M., Abdali Mashhadi, A., Siadat, S.A., Fathi, Gh., and Lotfi Jalal-abadi A. 2015. Effect of seed pelleting with zeolite and priming with Iron chelate on protein and seed yield of mung bean (Vigna radiata L.) varieties in Ahvaz. Iranian Journal of Pulses Reasearch. 6(1): 32-41. (In Persian with English Summary)

Damjanovic, B., Lepojevic, Z., Zi vcovic, V., and Tolic, A., 2005. Ext raction of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) seeds with supercritical Co₂: Comparison with hyrodistillation. Food Chemistry 92: 143-149.

Dehmardeh, M., Ghanbari, A., Siah Sar, B.A., Ramroudi, M., 2010. Effect of planting ratio and harvest time on forage quality of maize in maize-cowpea intercropping. Iranian Journal of Field Crop Science 41(3): 633-642. (In Persian with English Summary)

Dianatitilaki, G., Tavan, M., Hosseini, A., Mesdaghi, M., 2010. Effect of nitrogen and phosphorus fertilization on forage quality of Eruca sativa in winter rangelands (Maravehtapeh, Golestan provinc). Iranian Journal of Rangeland and Desert Research 17(2): 180-190. (In Persian with English Summary)

Eskandari, H., 2004. Evaluation of corn and bean intercropping for forage production. M.Sc. Thesis, University of Zabol, Iran. (In Persian with English Summary)

Fateh, F., Chaichi, M.R., Sharifi-Ashorabadi, E., Mazaheri, D., Jafari, A.A., and Rengel, Z., 2009. Effects of organic and chemical fertilizers on forage yield and quality of Globe artichoke (Cynara scolymus). Crop Sciences 1(1): 40-48.

Ghanbari, A. and Lee, H.C., 2003. Intercropped wheat (Triticum aestivum.) and bean (Vicia faba.) as a whole-crop forage: effect of harvest time on forage yield and quality. Grass and Forage Science 58(1): 28- 36.

Gholami, H., Mirhadi, S.A., and Reza-yazdi, K., 2016. Estimation of energy content of Iranian sainfoin using chemical composition and In vitro gas production data. Journal of Animal Production 18(4): 741-748. (In Persian with English Summary)

Hail, Y., Daci, M., and Tan, M., 2009. Evaluation of annual legumes and barley as sole crops and intercrop in spring frost conditions for animal feeding. Journal Animal Advance 8(7): 1337- 1342.

Hall, M.H., Smiles, W.S., and Dickerson, R.A., 2000. Morphological development of alfalfa cultivars selected for higher quality. Agronomy Journal 92: 1077-1080.

Hassanvand, M., Jafari, A.A., Sepahvand, A., and Nakhjavan, S., 2010. Study for yield and quality traits in 6 domestic populations of common vetch (Vicia sativa) grown under optimum and dry land farming system in Lorestan, Iran. Iranian Journal of Range and Desert Research 16(4): 517-535. (In Persian with English Summary)

Heshmati, G.A., Baghani, M., and Bazrafshan, O., 2006. Comparison of nutritional values of 11 rangeland species in eastern part of Golestan province. Pajouhesh and Sazandegi 73: 90-95. (In Persian with English Summary)

Ibrahim, M., Hassan, A.U., Iqbal, M., and Valeem, E.E., 2008. Response of wheat growth and yield to various levels of compost and organic manure. Pakistan Journal of Botany 40: 2135-2141.

Jafari, A., and Goodarzi, A., 2007. Genetic variation for yield and its relationships with quality and agronomic traits in 72 accessions of alfalfa (Medicago sativa L.). Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research 14(4): 215-229. (In Persian with English Summary)

Jafari, A., Connolly, V., and Walsh E.K., 2003. A note on estimation of quality in perennial ryegrass by Near Infrared Spectroscopy. Irish Journal of Agricultural and Food Research 42: 293-299.

Kevin, L., Kenneth, A., Albrecht, A., Lauer, J.G., and Riday, H., 2008. Intercropping corn with lablab bean, velvet bean, and scarlet runner bean for forage. Crop Science 48: 371-379.

Kiani, S, Moradi Telavat, M.R., Siadat, S.A., Abdali Mashhadi, A.R., and Sari, M., 2015. Evaluation of qualitative and quantitative of forage yield in intercropping of barley and fennel at different levels of nitrogen. Agricultural Crop Management 16(4): 973-986. (In Persian with English Summary)

Kiani, S., Siadat, S.A., Moradi Telavat, M.R., Abdali Mashhadi, A.R., and Sari, M., 2014. Effect of nitrogen rates on yield and quality of forage in intercropping of barley (Hordeum vulgare L.) and fennel (Foeniculum vulgare L.). Iranian Journal of Crop Sciences 16(2):77-90. (In Persian with English Summary)

Lithourgidis, A.S., Dhima, K.V., Vasilakoglou, I.B., Dordas, C.A., and Yiakoulaki, M.D., 2007. Sustainable production of barley and wheat by intercropping common vetch. Agronomy for Sustainable Development 27: 95-99.

Lithourgidis, A.S., Vasilakoglou, I.B., Dhima, K.V., Dordas, C.A., and Yiakoulaki, M.D., 2006. Forage yield and quality of common vetch mixtures with oat and triticale in two seeding ratios. Field Crops Research 99: 106-113.

Mahajan, A., and Gupta, R.D, 2009. Integrated nutrient management (INM) in a sustainable rice - wheat cropping system. Springer Science & Business Media, New York.

Majidi, M.M., and Arzani, A., 2009. Study of relationship between morphological, agronomic and qualitative traits in sainfoin populations (Onobrychis viciifolia Scop.). Journal of Plant Production 16(2): 159-171. (In Persian with English Summary)

Majidi Dizadj, H., Mazaheri, D., Sabahi, G., and Mirab Zadeh, M., 2014. Evaluation of the yield and quality in sainfoin and alfalfa intercropping. Iranian Journal of Crop Sciences 16(1):51-61. (In Persian with English Summary)

McDonald, P., Edwards, R.A., Greenhalgh, J.F.D., and Morgan, C.A., 1995. Animal Nutrition. 5^th Ed. Longman Scientific and Technical, New York.

Mohsenabadi, G., Jahansooz, M.R, Chaichi, M.R., Rahimian Mashhadi, H., Liaghat, A.M., Savaghebi, G., 2008. Evaluation of barley–vetch intercrop at different nitrogen rates. Journal of Agricultural Science and Technology 10(1): 23-31.

Nabati, J., Kafi, M., Khaninejad, S., Masoumi, A., Zare Mehrjerdi, M., 2015. Evaluation of forage quality traits in five kochia (Kochia scoparia) ecotypes for biosaline agriculture in Iran. Environmental Stresses in Crop Science 7(2): 195-206. (In Persian with English Summary)

Naghizadeh, M., and Galavi, M., 2012. Evaluation of phosphorous biofertilizer and chemical phosphorous influence on fodder quality of corn (Zea mays L.) and grass pea (Lathyrus sativa L.) intercropping. Journal of Agroecology 4(1): 52-62. (In Persian with English Summary)

Pembleton, K.G., Rawnsley, R.P., Donaghy, D.J., and Volence, J.J., 2009. Water deficit alters canopy structure but not photosynthesis during the regrowth of alfalfa. Crop Science 49: 722-731.

Rao, M.R., and Singh, M., 1990. Productivity and risk evaluation in contrasting intercropping system. Field Crops Research 23: 279–293.

Rezaei, M., Naghavi, M.R., Maali Amiri, R., Mohammadi, R., Jafari, A.A., and Kaboli, M.M., 2011. Evaluation of diversity in Iranian ecotypes of alfalfa using forage quality components. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research 19(1): 39-54. (In Persian with English Summary)

Roberts, C.A., Stuth, J., and Finn, P.C., 2003. NIRS applications in forages and feedstuffs. In: Roberts, C.A., Workman, J., Reeves, J. (Eds.), Near Infra-spectroscopy in Agriculture. Agronomy Monograph. 321. ASA, CSSA, and SSSA, Madison, WI.

Saiednejad, A.H., 2009. Investigating the effect of organic, biological, and chemical fertilizers on morphological traits, yield and yield components and quality characteristics of forage sorghum (Sorghum bicolor). M.Sc. Thesis, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary)

Smith, K.F., Reed, K.F.M., and Foot, J.Z., 1997. An assessment of the relative importance of specific traits for the genetic improvement of nutritive value in dairy pasture. Grass Forage Science 52: 167-175.

Thobasti, T., 2009. Growth and yeild responses of maize (Zea mays L.) and cowpea (Vigna unguiculata) in an intercropping system. M.Sc. Thesis, University of Pretoria, 149 p.

Vos, J., Vander Putten, P.E.L. and Birch, C.J., 2005. Effect of nitrogen supply on leaf appearance, leaf nitrogen economy, and photosynthetic maize (Zea mays L.). Field Crops Research 93: 64-73.