بررسی مقادیر برگاب در آبیاری بارانی در دو گیاه سویا و گندم بهاره

آب و خاک

مقاله 2، دوره 28، شماره 3، مرداد 1393، صفحه 462-470   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.39493

نویسندگان

مهدی مهاجرپور^{* 1}؛ امین علیزاده¹؛ محمد موسوی بایگی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²استاد هواشناسی کشاورزی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده

برگاب از جمله پارامترهای مهم و تأثیرگذار بر میزان تبخیر-تعرق و نیز روابط هیدرولوژیک می باشد، که در بسیاری از موارد از آن صرف نظر می‌شود. به منظور بررسی چگونگی اثر گذاری دو پارامتر شاخص سطح برگ و ضریب استهلاک نور بر میزان برگاب در این بررسی دو گیاه گندم و سویا تحت شرایط یکسان با آبیاری بارانی در لایسیمترهای تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در بهار و تابستان 1391 کشت گردید و مقدار برگاب از روش بیلان آبی اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده حاکی از رابطه ی میان میزان برگاب و شاخص سطح برگ و ضریب استهلاک نور بود، به نحوی که با افزایش شاخص سطح برگ، برگاب به طور معنی داری افزایش یافت (با شیب 15/0) و بیشترین مقدار آن در سویا به مقدار2/1 سانتی متر در شاخص سطح برگ 19/6 و برای گندم حداکثر به 1/1 سانتی‌متر در شاخص سطح برگ 58/4 بدست آمد. همچنین با کاهش ضریب استهلاک نور، برگاب با شیب 023/1 کاهش یافت. نتایج نشان داد که در سطوح برگ یکسان (2/3) مقادیر برگاب گیاه گندم بیشتر از سویا بود، این مقدار برای گندم و سویا به ترتیب 74/0 و50/0 سانتیمتر اندازه گیری شد. در حالی که در ضریب استهلاک نور یکسان مقدار برگاب در هر دو گیاه برابر بود.

کلیدواژه‌ها

برگاب، شاخص سطح برگ؛ ضریب استهلاک نور

مراجع

1- ابراهیمی م.، پوریوسف م.، راستگو م. و صبا. 1389. تاثیر تاریخ کاشت، تراکم بوته و علفهای هرز بر شاخص‌های رشدی سویا. نشریه علوم و صنایع کشاورزی، جلد 26 شماره 2، صفحات 190-178

2- امین پناه ه.، سروش زاده ع.، زند الف. و مومنی ع. 1388. بررسی ضریب استهلاک تابش و ساختار کانوپی ارقام رقیب و غیررقیب برنج در رقابت با علف هرز سوروف. تولید گیاهان زراعی، جلد سوم شماره سوم: 84-69

3- خدارحمی م. و وزان س. 1390. بررسی روند تغییرات صفات مورفولوژیکی در گندم با استفاده از ارقام معرفی شده در طول شش دهه گذشته در ایران. مجله زراعت و اصلاح نباتات، جلد 6 شماره 1: 41-29

4- دلویی ح.، نصیری محلاتی م.، نورمحمدی و رحیمیمان مشهدی. مدل سازی جذب و توزیع نور در کانوپی مخلوط یولاف وحشی و شلمی با گندم. مجله علوم زراعی ایران، جلد 5، شماره 2: 145-134

5- رامیار ح. و حجم نژاد. 1389. ارزیابی اثر تداخلی جو ناخواسته روی شاخص‌های رشد چند رقم گندم. نشریه پژوهشهای زراعی ایران. جلد هشتم شماره 1 : 81-75

6- علیزاده ی.، کوچکی ع. و نصیری محلاتی م. 1389. بررسی جذب و کارایی مصرف نور در کشت لوبیا و ریحان رویشی. نشریه بوم شناسی کشاورزی، جلد 2، شماره 1 :94-85

7- علیمددی الف.، جهانسوز م. احمدی ع.، افشاری ع.، رستم ز.م. 1384. ارزیابی کارآیی مصرف نور، ضریب استهلاک تابشی و دریافت تابش در ارقام مختلف لوبیا چشم بلبلی، ماش، لوبیا قرمز در کشت دوم. زراعت و باغبانی شماره 71: 134-120

8- مداح یزدی و.، سلطانی.، کامکار ب. و زینلی الف. 1387. فیزیولوژی مقایسه گندم و نخود: شاخص سطح برگ، دریافت و استفاده از تشعشع و توزیع ماده خشک برگها. علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد (4)15: 71-58

9- موسوی م.، فیضیان م. و احمدی ع. 1389. پاسخ تاج پوششی گیاهی، کلروفیل برگ و عملکرد گندم به روشهای مختلف عرضه کود نیتروژن. نشریه پژوهشهای زراعی ایران. جلد 8، شماره 1: 60-49

10- میرآخوری م.، اکبرنژاد ه.، ناظری ه.، مرادی ف. و نصری م. 1389. بررسی تاثیر محلول پاشش متانول بر راندمان مصرف تشعشع، تشعشع فعال جذب شده تجمعی، ضریب استهلاک تابشی و شاخص سطح برگ در سویا. مجله پژوهشهای به زراعی، جلد 2 شماره 1 : 12-1

11- Ataroff M. and Naranjo M. 2009. Interception of water by pastures of pennisetumclandestinumHochst. Exchior, and MelinisminutifloraBeauv. Agricultural and forest Meteorology. 149:1616-1620.

12- De Groen M.M. 2002. Modelling interception and transpiration at monthly time steps; introducing daily variability through Markov chains. PhD thesis, IHE-Delft. SwetsandZeitlinger, Lisse, The Netherlands.

13- Dijik V. and Bruijnzeel L.A. 2001. Modelling rainfall interception by regeration of variable density using and adapted analytical model. Part1. Hydrology. 247:230-238.

14- Eriksson M., Halldin E. and Seibert J. 1997. New approach to measurement of interception. Hydrol, 15:102-111.

15- Gutezeit, B. 2006. Storage of intercepted water or vegetable plants measured by Gama Scaning Technique. Europ. J. Hont. Sci. 71:30-35.

16- Hagyo A., Rajkal K. and Nagy Z. 2006. Effect of forest and grassland vegetation on soil hydrology in MatraMts (Hungary). Biologia, Bratislava 61(Supl. 19): S261–S265.

17- Hubert H. and Savenije G. 2004. The importance of interception and why we should delete the term evapotranspiration from our vocabulary. Hydrol, process. 18:1507-1511.

18- Jakson N.A. 2000. Measured and Modelled rainfall interception loss from an agroforestly system in Kenya. Agricultural and forest Meteorology 100:323-336.

19- Kang Y., Wang Q. and Liu H. 2005. Winter wheat canopy interception and influence factors under sprinkler irrigation. Agricultural water management. 74:189-199.

20- Keim R.F., Skaugset A. and Weiler M. Strorage of water on vegetation under simulated rainfall of varying intensity. Advance in water Resoures. 29: 974-989.

21- Klassen W. 2001. Evaporation from rain-wetted forest in relation to canopy wetness, canopy cover, and net radiation. Water Resources Research 37(12): 3227–3236.

22- Kozak A., Lajpat R., Timathy R. and Liwang M. 2007. Modeling crop canopy and residue rainfall interception effects on soil hydrological components for semi-arid agriculture. Hydrol, Process. 21:229-241.

23- Kumar A., Pandey V., Shekh A.M., and Umar M. 2008. Growth and yield response of soybean(Glycine max L.) in relation to temperature, photoperiod and sunshine duration at Anand, Gujarat, India. American-Eurasian J. Agron.,1 (2): 45-50.

24- Leuwing R., Condon A., Dunin F., Zegelin S. and Denmead O. 1994. Rainfall interception and evaporation fromsoil below a wheat canopy. Agriculture and forest meteorology. 67:221-228.

25- Liu H.J., Kang Y., and Liu S.P. 2002. Review of the field microclimate change and its effect on crop growth under sprinkler irrigation condition. Agric. Res. Arid Areas 20 (3), 54–59.

26- Merta M., Seilder C. and Fjodorowa T. 2006. Estimation of evaporation components in agricultural crops. Biologia, Bratislara, 19:280-288.

27- Vink R. and Zolo H. 2010. Rainfall interception experiments and interception mapping remote sensing. Master thesis. Department of Physical Geography.