مقایسه رشد و نمو فنولوژیکی اکوتیپ‌های مختلف علف‌هرز تاتوره (Datura stramonium L.)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 6، دوره 34، شماره 1 - شماره پیاپی 47، فروردین 1399، صفحه 81-97   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v34i1.80203

نویسندگان

سارا بازیار¹؛ مرجان دیانت^{* 2}

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

داشتن اطلاع از فنولوژی گیاه، از طریق تنظیم مراحل آماده‌سازی زمین و تاریخ‌کاشت، در جهت مدیریت پایدار علف‌های هرز مؤثر واقع خواهد شد. علاوه براین تعیین بهترین زمان سمپاشی نیز منوط به شناخت دقیق مراحل فنولوژی است. بدین منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه گیاه‌پزشکی واقع در جاده مشکین‌دشت کرج در سال1392 انجام شد. تیمار اصلی شامل تاریخ کاشت (فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور) و تیمار فرعی شامل هفت اکوتیپ تاتوره (کرج، قزوین، شیراز، گرگان، اصفهان، مشهد و ارومیه) بودند. صفات تاریخ سبز شدن، سه تا چهار برگی، هشت برگی، گل­دهی، میوه (کپسول) دهی، باز شدن کپسول و رسیدگی در طول فصل رشد یادداشت برداری شد. نتایج نشان داد که سرعت سبز شدن (0030/0) در اکوتیپ ارومیه به ازاء افزایش هر واحد دما در مقایسه با دیگر اکوتیپ­ها بیشتر بود. اکوتیپ­های ارومیه و گرگان زودتر به مرحله سه برگی رسیدند. اکوتیپ ارومیه علی­رغم جثه خیلی کوچکش زودتر از سایر اکوتیپ‌ها وارد مرحله زایشی شدند که می‌تواند به‌عنوان مکانیزمی جهت حفظ بقا و تولید بذر برای نسل آینده در برابر روند رو به کاهش دما در طی ماه‎‌های انتهایی دوره رشد گیاه باشد. اکوتیپ شیراز به دلیل بالاتر بودن میانگین دما در شهر شیراز نسبت به شهر کرج واکنش کمتری نسبت به سایر اکوتیپ‌ها به دما در مرحله گل­دهی نشان داد. به طور کلی اکوتیپ­های تاتوره به ترتیب بیشترین و کمترین حساسیت را نسبت به افزایش دما در مرحلۀ سبزشدن و رسیدگی نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

درجه روز-رشد؛ سرعت سبز شدن؛ فنولوژی؛ علف هرز

مراجع

1- Abbasi Surki A., Rouhi H.R., Moradi A., Zainali N., and Alimoradi J. 2017. Methods for overcoming seed dormancy in jimsonweed (Datura stramonium L. Journal of Field Crop Science Special Issue: 35-41. (In Persian with English Abstract)

2- Abin A., and Eslami S.V. 2009. Influence of maternal environment on salinity and drought tolerance of annual sowthistle (Sonchus oleraceus L.) at germination and emergence stage. Iranian Weed Research Journal 2: 1- 12. (In Persian with English Abstract)

3- Alm D.M., McGiffen J.R.M.E., and Hersketh J.D. 1991. Weed phenology. In Predicting Crop Phenology 191-218.

4- Arana M.V., de Miguel, L.C. and Sanchez, R.A. 2006. A phytochrome-dependent embryonic factor modulates gibberellin responses in the embryo and micropylar endosperm of Datura ferox seeds. Planta 223: 847-857.

5- Boonman J. G. 1993. East Africa's grasses and fodders: Their ecology and husbandry. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, the Netherlands.

6- Cardina J., Catherine P., Herms D., Herms A., and Forcella F. 2007. Evaluating Phonological Indicators for Predicting Giant Foxtail (Setaria faberi) Emergence. Weed Science 55: 455-464.

7- Clements D.R., and Ditommaso A. 2011. Climate change and weed adaptation: can evolution of invasive plants lead to greater range expansion than forecasted? Weed Research 51: 227-240.

8- Donato L., Edite S., Masin R., Calha I., Zanin G., Fernandez- Quintanilla C., and Dorado J. 2013. Estimation and Comparison of Base Temperatures for Germination of European Populations of Velvetleaf (Abutilon theophrasti) and Jimsonweed (Datura stramonium). Weed Science 61: 443–451.

9- Donohue, K. 2002. Germination timing influences natural selection on life-history characters in Arabidopsis thaliana. Ecology 83(4): 1006-1016.

10- Fenner M., and Thompson K. 2006. The ecology of seeds. Cambridge: Cambridge University Press. P. 260

11- Forcella F., Benech Arnold, R.L., Sanchez R., and Ghersa, C.M. 2000. Modeling seedling emergence. Field Crop Research 67: 123-139.

12- Forouzesh S., Oveisi M., Alizadeh H., Rahimian Mashhadi H., and Farokhi Z. 2017. Comparison of phenological development of Avena ludoviciana ecotypes. Iranian Journal of Field Crop Science 48: 601-613.

13- Ghersa C.M., and Holt J.S. 1995. Using phenology prediction in weed management: a review. Weed Research 35: 461-470.

14- Hess M., Barralis G., Bleiholder H., Eggers T.H., Hack H., and Stauss R. 1997. Use of the extended BBCH scale – general for the descriptions of the growth stages of mono – and dicotyledonous weed species. Weed Research 37: 433-441.

15- Karimmojeni H., Rahimianmashhadi H., Alizadeh H.M., Nasirimahhallati M., and Zand E. 2007. Estimation of corn yield loss due to single and single species of jimson weed and rough cocklebur using empirical models based on density. Electronic Journal of Crop Production 1: 127-136. (In Persian with English Abstract)

16- Kawabata O., and Nishimoto R.K. 2003.Temperature and rhizome chain effect on sprouting of purple nutsedge (Cyperus rotundus) ecotypes. Weed Science 51: 348–355.

17- Khanjani M., Mahmoodi, S., and Jamil mohammadi. 2009. Effect of density and relative time of emergence of Jimsonweed (Datura stramonium L.) on yield and yield components of Chitti been (Phaseolus vulgaris L.). Electronic Journal of Crop Production 89: 215-228. (In Persian with English Abstract)

18- Kirwa E.C., Njoroge K., Chemining’wa G.N., and Mnene N. 2016. Ecological effects on the flowering phenology of Cenchrus ciliaris L. collections from the arid and semiarid lands of Kenya. African Journal of Agricultural Research 11: 1008-1018.

19- Leblanc M.L., Cloutier D.C., Stewart K., and Hamel C. 2003. The use of thermal time to model common lambsquarters (Chenopodium album) seedling emergence in corn. Weed Science 51: 718-724.

20- Masin R., Loddo D., Benvenuti S., Otto S., and Zanin G. 2012. Modeling weed emergence in Italian maize fields. Weed Science 60: 254-259.

21- Mickelson J.A., and Grey W. E. 2006. Effect of soil water content on wild oat (Avena fatua) seed mortality and seedling emergence. Weed Science 52: 255-262.

22- Najafi H. 2013. Biology and management of Iranian weeds. Agricultural Research Organization. 455 pp.

23- Rowse H.R., and Finch-Savage W.E. 2003. Hydrothermal threshold models can describe the germination response of carrot (Daucus carota) and onion (Allium cepa) seed populations across both sub- and supra-optimal temperatures. New Phytologist 158: 101–108.

24- Sans F.X., and Masalles R.M. 1994. Life-history variation in the annual arable weed Diplotaxis erucoides (Cruciferae). Canadian Journal Botany 72: 10-19.

25- Soltani A., Robertson M.J., Torabi B., Yousefi-Daz M., and Sarparast R. 2006. Modeling seedling emergence in chickpea as influenced by temperature and sowing depth. Agriculture Forest Meteorological 138: 156-167.

26- Sultan S.E., and Bazzaz F.A. 1993. Phenotypic plasticity in Polygonum persicaria. I. Diversity and uniformity in genotypic norms of reaction to light. Evolution 47: 1009-1031.

27- Veblen K.E. 2012. Savanna glade hotspots: Plant community development and synergy with large herbivores. Journal of Arid Environment 78: 119-127.

28- Wang J.Y. 1960. A critique of the heat unit approach to plant response studies. Ecology 41: 785-790.

29- Zand E., Rahimian H., Koocheki A. R., Khalaghani J., Moosavi K., and Ramezani K. 2004. Weed ecology (Translation). Jehade Daneshgahi of Mashhad Press.

30- Zand E., Baghestani M.A., Nezamabadi N., Minbashi M., and Hadizadeh M.H. 2009. A review on the last list of herbicides and the most important weeds of Iran. Weed Research Journal 1: 83-99. (In Persian with English Abstract)