تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی کاکوتی چند ساله (Ziziphora Clinopodioides Lam.)

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 دی 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v1i1.33387

نویسندگان

افسانه امین غفوری^{* 1}؛ علیرضا کوچکی¹؛ مهدی نصیری محلاتی²؛ محمد خیرخواه³

¹فردوسی مشهد

²فردوسی

³گروه تکنولوژی تولیدات گیاهی، مجتمع آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی شیروان، ایران

چکیده

بمنظور مطالعه ویژگی‌های رشد و عملکرد بیولوژیکی، بذر و درصد اسانس گیاه دارویی کاکوتی چند ساله (Ziziphora Clinopodioides Lam.) در واکنش به تاریخ کاشت و تراکم بوته، آزمایشی در قالب فاکتوریل (4×3) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 91-1390 و 92-1391 اجرا شد. فاکتور‏های مورد مطالعه شامل سه تراکم بوته (6، 8 و 10 بوته در متر مربع) و فاکتور دوم چهار تاریخ کاشت شامل (اول مهر، اول آبان، اول آذر و اول فروردین سال اول اجرای آزمایش) بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، قطر کانوپی، وزن خشک اندام هوایی، عملکرد بذر و درصد اسانس کاکوتی چند ساله بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت و تراکم بوته تأثیر معنی داری (01/0p≤) روی ارتفاع، قطر کانوپی، وزن خشک اندام های هوایی و عملکرد بذر در سال اول داشتند، اما در سال دوم و در هر دو چین، خصوصیات مورد بررسی معنی‌دار نبود. نتایج نشان داد که کاکوتی قابلیت کشت در هر دو فصل پاییز و بهار منطقه را داشت، اما بیشترین تولید برای تاریخ کاشت پاییز مشاهده شد، بطوریکه بالاترین وزن خشک اندام های هوایی در سال اول برای تاریخ کاشت آذر با 42/1442 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با تاخیر در کاشت از آذر به فروردین ماه، وزن خشک اندام های هوایی در سال اول 225 درصد و در سال دوم برای چین اول و دوم به ترتیب برابر با 143 و 182 درصد کاهش یافت. اثر متقابل تاریخ کاشت و تراکم بوته بر خصوصیات مورد مطالعه در سال اول معنی دار (05/0p≤) بود. بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد بذر در سال اول آزمایش در تاریخ کشت آذر با تراکم 10 بوته در متر مربع به ترتیب با 5/2004 و 98/261 کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان این صفات برای تاریخ کاشت فروردین و تراکم 6 بوته در متر مربع به ترتیب با 9/280 و 64/42 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. تاریخ کشت پاییزه به دلیل طولانی تر بودن دوره رشد، نیاز آبی کمتر به واسطه بارندگی های زمستانه و بالا بودن رطوبت نسبی محیط و خنکی هوا بر کشت بهاره ارجحیت دارد.

کلیدواژه‌ها

درصد اسانس؛ دوره رشد؛ عملکرد دانه؛ وزن خشک اندام های هوایی

مراجع