اثرات خاک‌ورزی و مدیریت فسفر بر لایه‌بندی فسفر در سیستم تولید ذرت دانه‌ای

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 5، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 43، مهر 1395، صفحه 494-502   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v14i3.45180

نویسنده

مجید روزبه^*

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

فسفر از عناصر ضروری در تغذیه گیاهان زراعی است که در صورت عرضه بیش از حد می‌تواند محدود‌کننده رشد یا آلوده‌کننده محیط زیست باشد. از طرف دیگر عملیات خاک‌ورزی تأثیر مستقیمی بر رفتار و قابلیت جذب فسفر خاک دارد. بر این اساس طی آزمایشی تأثیر مدیریت خاک‌ورزی و کود فسفره بر غلظت فسفر قابل‌استفاده در اعماق مختلف خاک و عملکرد ذرت دانه‌ای مورد‌بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت اسپلیت‌فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روش‌های خاک‌ورزی به‌عنوان کرت اصلی در دو سطح مرسوم و کم‌خاک‌ورزی و مدیریت کود فسفره به‌عنوان کرت‌های فرعی شامل دو عامل مقادیر مختلف کود فسفره در سه سطح: 75، 100 و 125‌درصد توصیه کودی و روش‌های کوددهی در سه سطح: پخش سطحی، جای‌گذاری عمقی و نواری به‌صورت فاکتوریل بود. نتایج آزمایش نشان‌داد، تهیه بستر با روش کم‌خاک‌ورزی موجب بیش‌ترین مقدار غلظت فسفر در عمق (صفر-15) خاک گردید و عملیات خاک‌ورزی به روش مرسوم با استفاده از گاوآهن‌برگردان‌دار, از نظر مقدار غلظت فسفر با 2/7‌درصد کاهش در رتبه دوم قرار گرفت. کمترین مقدار غلظت فسفر در عمق (صفر-15) سانتی‌متری خاک، مربوط به کاربرد کود فسفره براساس 75‌درصد توصیه کودی و بیش‌ترین میزان غلظت فسفر در شرایطی حاصل شد که مقدار کود فسفره مورد‌نیاز براساس 125‌درصد توصیه کودی مصرف گردید. تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد ذرت دانه‌ای غیر‌معنی‌دار بود. بیش‌ترین عملکرد از روش کم‌خاک‌ورزی به‌دست آمد و تیمار خاک‌ورزی مرسوم بدون داشتن اختلاف معنی‌داری در رتبه دوم قرار گرفت. میزان عملکرد ذرت دانه‌ای در واکنش به روش‌های مدیریت کود فسفر اختلاف معنی‌داری را نشان‌داد. کمترین مقدار عملکرد مربوط به کاربرد کود فسفره براساس 125‌درصد توصیه کودی به‌دست آمد. استفاده از دستگاه کودکار‌ بذرکار (روش نواری) موجب تولید بیش‌ترین مقدار عملکرد گردید و کاربرد کود به روش عمقی در رتبه دوم قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

تجمع فسفر؛ روش‌های خاک ورزی؛ عملکرد ذرت؛ مدیریت فسفر

مراجع

1. Afsahi, K. and Mostashari, M. 2008. Performance of seed placement of fertilizer planter and its comparison with pneumatic planter at optimization of phosphorus application in grain corn. Journal Agricultural Science Natural Research 1: 133-139.

2. Bahgar, V. C., Wright, R. J. and Smedley, M. D. 1998. Tillage and phosphorus effects on silage corn. Developments in Plant and Soil Science 82: 323-330.

3. Bauer, P. J., Fredrick, J. R. and Busscher, W. J. 2002. Tillage effect on nutrient stratification in narrow and wide row cropping systems. Soil and Tillage Research 66: 175-182.

4. Bramley, R. G.V. and Barrow, N. J. 1992. The reaction between phosphate and dry soil. The effect of time, tempreture and moisture status during incubation on the amount of plant available P. Journal Soil Science 43: 759-766.

5. Bravo, C., Torrent, J., Giraldez, J. V. and Ordonez, R. 2006. Long term effect of tillage on phosphorous forms and sorption in a vertisol of Southern Spain. Europan Journal Agronomy 25(3): 264-269.

6. Grant, CA. and Baileym, LD. 1994. The effect of tillage and KCI addition on pH, conductance, NO3-N, P, K and Cl distribution in the soil profile. Canadian Journal Soil Science 74: 307-314.

7. Jones, C., Chen, C., Allison, E. and Neill, K. 2007. Tillage effects on phosphorus availability. Western Nutrient Management Conference. Salt Lake City, UT.

8. Karimian, N. and Yasrebi, J.1995. Pridiction of residual effects of zinc sulfate on growth and zink uptake of corn plants, using three zinc soil tests .Soil Plant Annual 26: 277-287.

9. Kimmell, R.J., Pierzynski, GM., and Barnes, PL. 2001. Effect of tillage and phosphorus placement on phosphorus runoff losses in a grain sorghum-soybean rotation. Soil Science Society American Journal 43: 1155-1158.

10. Lupwayi, N.Z., Clayton, GW. and Soon, YK. 2006. Soil nutrient stratification and uptake by wheat after seven years of conventional and zero tillage in the Northern Grain belt of Canada. Canadian Journal Soil Science 86: 767-778.

11. Mahmood, Z. and Mian, MA. 1980. Interrelations of phosphorus rates and placement methods on the growth and nutrient uptake by corn. Pakistan Journal Science Research 32: 32-37.

12. Mallarino, A P. and Rueber, D. 2001. Phosphorus and potassium fertilization for corn and soybeans managed with no-till and chisel-plow tillage. Soil Science Society American Journal 70:702–707.

13. Mengel, D.B., Hawkins, SE. and Walker, P. 1988. Phosphorus and potassium placement for no till and spring plowed corn. Journal Fertilizer 5(1): 31-36.

14. Moraghan, J.T. and Mascagni, J.1991.Environmental and soil factors affecting micronutrients in agriculture. Soil Science Society of America.pp. 371- 425.

15. Olsen, S.R., Cole, C.V., Watanabe, F.S. and Dean, L.A. 1954. Estimation of available phosphorus in soil by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circ. 939. U. S. Gov. Print. Office, Washington, DC.

16. Roozbeh, M., Almasi, M. and Hemmat, A. 2002. Evaluation and comparison of energy requirements in different tillage methods for corn production. Journal Agricultural Science Natural Research 9(1): 117-128

17. Schwab, G.J., Whitney, D.A. and Sweeney, DW. 2006. Tillage and phosphorus management effects on cop production in soils with phosphorus stratification. Soil Science Society American Journal 98(3): 430-435.

18. Yang, J. E., Jones, J. J. and Jacobsen, J. S. 2002. Effects of fertilizer amount and incubation time. Soil Science Plant 33: 855-871.

19. Zibilske, L. M., Bradford, J. M. and Smart, J. R .2002. Conservation tillage induced changes in organic carbon, total nitrogen and available phosphorus in a semi-arid alkaline subtropical soil. Soil and Tillage Research 66: 153–163.