شبیه سازی عددی جریان دو بعدی غیر ماندگار اشباع- غیر اشباع به طرف زهکش ها

آب و خاک

مقاله 6، دوره 28، شماره 3، مرداد 1393، صفحه 546-555   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.30623

نویسنده

رسول قبادیان^*

دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

به منظور طراحی و ارزیابی سیستم های زهکشی لازم است جریان آب به طرف زهکش ها، تغییرات تراز سطح ایستابی و تخلیه زهکش ها مدل شوند. پیشرفت های اخیر در روش های عددی و کامپیوتری این امکان را فراهم نموده که بتوان معادلات دیفرانسیل غیر خطی حاکم بر جریان آب در خاک اشباع -غیر اشباع را حل نمود. از اینرو در این تحقیق مدلی کامپیوتری تهیه شده است که در آن معادله دوبعدی جریان غیر ماندگار در خاک اشباع- غیر اشباع به روش حجم کنترل و روش گسسته سازی کرنک- نیکلسون حل شد. ارتباط هدایت هیدرولیکی غیر اشباع و هد فشار با استفاده از رابطه ون گنوختن انجام شد. پس از صحت سنجی دقیق مدل نوسانات سطح ایستابی بین دو زهکش به فاصله 20 متر و عمق نصب 120 سانتیمتری شبیه سازی شد. نتایج نشان داد برای شرایط تخلیه( بدون آبیاری و بارندگی)، دبی زهکشی و سطح ایستابی در ابتدا به شدت و سپس به آرامی افت پیدا می کند. در حالت تغذیه عکس این امر به وقوع می پیوندد. دبی خروجی از زهکش بلافاصله بعد از تغذیه از سطح زمین افزایش نمی یابد بلکه با تاخیر رخ می دهد. مدت زمان تاخیر در محدوده مورد مطالعه این تحقیق 125/3 روز محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها

رابطه ریچاردز؛ شبیه سازی عددی؛ روش حجم محدود؛ دبی زهکشی

مراجع

1- بهبهانی س.م.ر.، و رحیمی خوب ع. 1381. شبیه سازی جریان ناپایدار دو بعدی آب بطرف زهکش ها. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال نهم، شماره اول. صفحات 162 تا 167.

2- شایان نژاد م. 1387. اصول طراحی سیستم‌های زهکشی. انتشارات دانشگاه شهر کرد،256 صفحه.

3- جعفری ج.، ناظمی ا.ح.، صدرالدینی س.ع. و افروزی ع. 1392. اندازه گیری و برآورد تراز سطح ایستابی و میزان تخلیه زهکشی در جریان غیرماندگار. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، سال 3، شماره 11، صفحات 115 تا125.

4- فرهادی ل.، و آشتیانی ب. 1384. تحلیل عددی معادله جریان آب در ناحیه غیراشباع. مجله تحقیقات منابع آب ایران. جلد 1 شماره 1، صفحات 29تا 39.

5- عزیزی پور م.، و محمودیان شوشتری م. 1391. حل عددی معادله ریچاردز در جریان غیراشباع با استفاده از روش حجم محدود. مجله علوم و مهندسی آبیاری، جلد 35 شماره 2، تابستان 91، صفحه 65 تا 72.

6- نوری ح.، لیاقت ع.، پارسی نژاد م.، و وظیفه دوست م. 1389 . ارزیابی مدل آگروهیدرولوژیکی SWAP در برآورد نوسانات سطح ایستابی و شدت جریان زهکشی زیرزمینی. مجله دانش آب و خاک، سال بیستم، شماره 2، صفحات 157 تا 172.

7- Brooks R.H. and Corey A.T. 1964. Hydraulic properties of porous media.Hydrol. Pap. 3, Colo. State Univ., Fort Collins.

8- Clement T.P., William R.W. and Fred J.M. 1994. A physically based, two-dimensional, finite-difference algorithm for modeling variably saturated flow, Journal of Hydrology, 161: 71-90

9- Leij F.J., Russel W.B. and Lesch S.M. 1997. Closedform expressions for water retention and conductivity data. Ground water, 35:848-858‏.

10- Menziani M., Pugnaghi S. and Vincenzi S. 2007. Analytical solutions of the linearized Richards’ equation for discrete arbitrary initial and boundary conditions‏. Journal of Hydrology, 332:214-225.

11- Mualem Y. 1976. A catalogue of the hydraulic properties of unsaturated soils. Research Project Report , No. 442, Technion, Israel Institute of Technology, Haifa.

12- Samani J.M.V., and Fathi P. 2009. Estimation of unsaturated soil hydrodynamic parameters using inverse problem technique, J. Agric. Sci. Technol, 11: 199-210

13- Simpson M.J. and Clement T.P. 2003.Comparison of finite difference and finite element solutions to the variably-saturated flow equation, Journal of Hydrology, 270: 49-64

14- Van Genuchten M.T. 1980. A closed-form equation for predicting the hydraulic conductivity of unsaturated soils, Soil Sci. Soc. Am. J. 44(5):892-898

15- Versteeg H.K., Malalasekera W. 1995. An introduction to computational fluid dynamics - The finite volume method. Longman Group Ltd. P, 255.