کارایی جذب آهن در ارقام مختلف گندم

آب و خاک

مقاله 7، دوره 28، شماره 3، شهریور 1393، صفحه 556-564   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.20960

نویسندگان

سلیمه راحمی^* ؛ رضا خراسانی؛ اکرم حلاج نیا

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

با توجه به فراهمی کم آهن در خاک های آهکی و تفاوت گونه های گیاهی در جذب آهن خاک، شناسایی و مطالعه گونه های گیاهی با کارایی زیاد آهن در جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی ضروری است. به منظور بررسی کارایی جذب آهن در رقم های مختلف گندم، یک آزمایش گلخانه ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با آرایش فاکتوریل، در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 3 رقم گندم (پارسی، پیشتاز و فلات) و 3 سطح آهن (صفر، 2 و 6 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) بودند. نتایج نشان داد که مصرف آهن تأثیر معنی داری بر وزن خشک بخش هوایی و جذب آهن در دو رقم پارسی و پیشتاز نداشت ولی در رقم فلات وزن خشک بخش هوایی افزایش پیدا کرد. بررسی اینفلاکس آهن و نسبت ریشه به بخش هوایی که دو عامل مهم بر کارایی جذب هستند نشان داد که در رقم پیشتاز و پارسی اینفلاکس بیش تر از رقم فلات بود. در رقم پارسی علاوه بر اینفلاکس طول ریشه نیز افزایش پیدا کرد. در رقم فلات با افزایش آهن، جذب، عملکرد رویشی نسبی، اینفلاکس و نسبت ریشه به بخش هوایی افزایش یافت. بنابراین در مقایسه با دو رقم دیگر، فلات را به عنوان رقم کارا نمی توان در نظر گرفت. احتمالا عدم پاسخ به کود در دو رقم پارسی و پیشتاز، نشان دهنده فعال بودن مکانیسم های خاص دیگر (مثل اثر تراوشات ریشه، سیدروفورها و....) در جذب آهن در سطوح کم این عنصر در خاک می باشد. به عبارت دیگر رقم پیشتاز و پارسی نسبت به رقم فلات کاراتر بودند.

کلیدواژه‌ها

اینفلاکس؛ آهن؛ کود؛ گیاهان کارا؛ رقم گندم

مراجع

خراسانی ر. 1389. کارایی جذب فسفر در ذرت، چغندرقند و بادام زمینی. نشریه ی آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). جلد1. شماره 24.

2- ملکوتی م. 1377. نقش ریزمغذی ها در افزایش تولید محصولات کشاورزی. مجله زیتون . ویژه نامه کاهش مصرف سموم و استفاده بهینه از کود ها. وزارت کشاورزی.

3- ملکوتی م.، مشیری ف.، و نبی غیبی م. 1384 . حد مطلوب غلظت عناصر غذایی در خاک و برخی ازمحصولات زراعی و باغی. نشریه فنی شماره 405. انتشارات سنا.

4- Bremner J.M. 1970. Nitrogen total, regular kjeldahl method. Methods of soil analysis, part 2: Chemical and microbiological properties.2nd ed. Agronomy 9(1) ASA. SSSA. Madison Publisher, Wisconsin, USA. Briat, j.F., I. Fobis-Loisy, N.Grignon, S. Lobreaux, N. Pascal, G. Savino, S. Thoiron, N. Von Wiren and O. V. Wuytswinkel. 1995. Cellular and molecular aspects of iron metabolism in plants. Biology of The Cell, 84:69-81.

5- Bhadoria P.B.S., Singh S. and Claassen N. 2001. Phosphorus efficiency of wheat, maize and groundnut grown in low phosphorus supplying soil. In plant nutrition- food security and sustainability of agro-ecosystems. Horst, W. J, M. K. Schenk, A. Burkert, N. Claassen, H. Flessa, W.B. Frommer, H. Goldbach, V. Romheld, B. Sattelmacher, U. Schmidhalter, S. Schubert, N. V. Wireen and L. Wittenmayer. (Eds) , 530–531. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.

6- Bhadoria P.B.S., Steingrobe B., Claassen N., Liebersbach H. 2002. Phosphorus efficiency of wheat and sugar beet seedlings grown in soils with mainly calcium, or iron and aluminium phosphate. Plant and Soil, 264: 41-52.

7- FAO. 1990. Management of gypsiferous soils. Soil Bulletin, 62, Feed and Agriculture Organization, Rome, Italy.

8- Fohse D., Claassen N. and Jungk A. 1988. Phosphorus efficiency of plants, Plant and Soil, 110: 101-109.

9- Ghasemi-Fasaei R., Ronaghi A., Maftoun M., Karimian N., and Soltanpour P.N. 2003. Influence of FeEDDHA on iron-manganese interaction in soybean genotypes in a calcareous soil. Journal of Plant Nutrition, 26: 1815–1823.

10- Ghasemi-Fasaei R. and Ronaghi A. 2008. Interaction of iron with copper, zinc, and manganese in wheat as affected by iron and manganese in a calcareous soil, Journal of Plant Nutrition, 31:5, 839-848.

11- Gee G.W. and Bauder T.W. 1986. Particle-size analysis. Methods of soil analysis, part 1: Physical and mineralogical methods 2nd ed. Agronomy Journal, 9(1) ASA. SSSA. Madison Publisher, Wisconsin, USA.

12- Kaspar T.C. and Ewing R.P. 1977. Root EDGE: Soft ware for measuring root length from desktop scanner images. Agronomy Journal, 89: 932-940.

13- Klute A. 1986. Methods of soil analysis, part 1: Physical and mineralogical methods 2nd ed.ASA. Soil Science Society of America Madison Wisconsin, USA.

14- Krishnasam, R., Jegadeeswari D., Surendran U. and Sudhalakshmi C. 2005. Screening of sorghum (sorghum bicolor) genotypes for their iron efficiency, Journal of Agricultural Sciences, 1 (1): 98-100.

15- Lindsay W.L. and Norwell W.A. 1960. Development of a DTPA micronutrient soil test, Agronomy Abstracts, 1969: 84.

16- Marschner H. 1998. Role of root growth, arbuscular mycorrhiza, and root exudates for the efficiency in nutrient acquisition. Field Crops Research, 56: 203-207.

17- Mclean E.D. 1982. Soil pH and lime measurement. Methods of soil analysis part 2: Chemical and microbial properties. 2nd ed. Agronomy Journal, 9(1). ASA. SSSA. Madison Publisher. Wisconsin. USA.

18- Nye P.H. and Tinker P.B. 1977. Solute movement in the soil-root system. Blackwell Oxford, UK.

19- Olsen S.R., Cole C.V., Watanabe F.S., and Dean L.A. 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circular. Gov. Printing Office Washington D.C., 939:1-19.

20- Richards B.K., Steenhuis T. S., Poverly J.H. and Mcbride M.B. 1998. Metal mobility at and old, heavily loaded sludge application site, Environmental Pollution, 99: 365-377.

21- Walkley A. and Black I.A. 1934. Method for determining organic carbon in soils: Effect of variations in digestion conditions and of inorganic soil constituents. Soil Science, 63:251-263.

22- Welch R.M., Allaway W.H., House W.A. and Kubota J. 1991. Geographic distribution of trace element problems. In: Mortvedt, J.J., F.R. Cox, L.M. Shuman, R.M. Welch. (Eds), Micronutrients in agriculture, 2nd ed. Soil Science Society of America, Madison, WI, 31–57.