کارایی مدل های MUSLE-S، MUSLT، USLE-M وAOF در برآورد رسوب رگبارهای منفرد در پلاتهای استاندارد (مطالعه موردی: سایت تحقیقاتی سفید دشت سمنان)

آب و خاک

مقاله 8، دوره 28، شماره 4، مهر 1393، صفحه 787-794   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.25397

نویسندگان

مجید کارگر^{* 1}؛ محمدرضا جوادی؛ سید علی اصغر هاشمی²

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور

²مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان

چکیده

فرسایش خاک و تولید رسوب یکی از مهم ترین مسائل در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است. در این تحقیق سعی شد تا کاربرد چهار مدل MUSLE-S ، MUSLT،USLE-M وAOF در سایت تحقیقاتی سفید دشت در استان سمنان و در مقیاس رگبار برای برآورد رسوب مورد سنجش قرار گیرد. برای این منظور کلیه متغیرهای مورد نیاز و ورودی های مدل های مذکور در حوزه آبخیز مورد نظر محاسبه شده است و تخمین حاصل از اجرای مدل های آماری با رسوب اندازه گیری شده 15 رگبار مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج آزمون همبستگی، t-استیودنت نشان داد که بین مدل های MUSLE-S و MUSLT و رسوب اندازه گیری شده، اختلاف معنی داری در سطح یک درصد وجود ندارد. بر این اساس می توان گفت که نتایج حاصل از این 2 مدل برای تخمین رسوب ناشی از رگبارها در تحقیق حاضر در مقایسه با سایر روش ها از دقت بالاتری برخوردار هستند. همچنین نتایج ارزیابی و کارایی مدل با استفاده از روش ناش- ساتکلیف و آماره میانگین نسبی مجذور مربعات خطا (RRMSE) نشان داد که مدل های MUSLT و MUSLE-S از کارایی بالاتری نسبت به سایر مدل ها برخوردار هستند و عدم کارایی مدل های USLE-Mو AOF در برآورد رسوب ناشی از رگبارها در ایستگاه تحقیقاتی مورد مطالعه در تحقیق حاضر مورد تائید قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

تولید رسوب؛ مدل های تجربی؛ سایت تحقیقاتی سفید دشت؛ استان سمنان

مراجع

1- پورقاسمی ح.ر. 1386. ارزیابی رابطه جهانی فرسایش خاک و نسخ آن در برآورد رسوب رگبارها در کاربری های مختلف، سمینار کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکه منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، 52 ص.

2- رحمتی س. 1391. ارزیابی و کارایی رابطه جهانی فرسایش خاک و برخی از نسخ آن در در برآورد رسوب از رگبارهای منفرد. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته آبخیزداری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور.

3- رضایی فر م.، تلوری ع.ر. و عرب خدری م. 1380. بررسی کارایی MUSLE در براورد رسوب رویدادهای منفرد در زیر حوضچه افچه در حوزه لتیان. همایش ملی مدیریت اراضی فرسایش خاک و توسعه پایدار. اراک، 4-2 بهمن، صفحات 534-542 .

4- صادقی س.ح.ر. 1384 مقایسه برخی از روشهای برآورد فرسایندگی باران. مجله علوم و صنایع کشاورزی 19: صفحات 45-52 .

5- صادقی س.ح.ر.، پورقاسمی م.، محمدپور ح. و آقارضی ح. 1387 . ارزیابی دقّت و کارایی رابطه جهانی فرسایش و برخی از نسخ آن در برآورد رسوب رگبارهای منفرد (مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی خسبیجان، اراک). مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال (12) شماره 46 (الف): 323-334 .

6- علیزاده ا. 1380. هیدرولوزی کاربردی. انتشارات دانشگاه امام رضا.

7- غلامی ل. 1386. تهیّه مدل برآورد تولید رسوب رگبارها در بخشی از حوزه آبخیز قشلاق استان کردستان. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته آبخیزداری. دانشگاه تربیت مدرس.

8- Kinnell P.I.A. 2004. Agriculture non point source pollution model using the USLE- M. AGNPS-UM User,s Guide, University of Canberra, Australia.

9- Kinnell P.I.A. and Risse L.M. 1998. USLE-M: Empirical modeling rainfall erosion runoff and sediment concentration, Soil Sci. Soc. Am. J. 62: 1667-1672.

10- Nash J.E. and Sutcliff J.V. 1970. River flow forecasting through conceptual models. Part I: a discussion of principles. Hydrol. 10: 282-290.

11- Olivares B.K., Vargas D.L. and Silva O. 2011. Evaluation Of The USLE Model to Estimate Water Erosion in an Alfisol. J. Soil Sci. Plant Nutr, 11 (2): 73 - 86.

12- Onstad C.A. and Foster G.R. 1975. Erosion modeling on a watershed. Trans. ASAE. 18(2): 288-292.

13- Pongsai S., Schmidt D.V., Rajendra P., Shrestha R., Clemente S. and Eiumnoh A. 2010. Calibration and validation of the Modified UniversalSoil Loss Equation for estimating sediment yield on sloping plots: A case study in Khun Satan catchment of northern Thailand. Can. J. Soil Sci. 90: 585-596.

14- Sadeghi S.H.R., Singh J.K. and Das G. 2004. Efficacy of annual soil erosion models for storm-wise sediment prediction. Iran Intl Agric Eng J, 13(1&2): 1-14.

15- Sadeghi S.H.R., Mizuyama T. and Ghaderi B. 2007a. Conformity of MUSLE estimates and erosion plot data for storm-wise sediment yield estimation. Terrestrial, Atmospheric and Oceanic Sciences, 18(1):117-128.

16- Williams J.R. and Berndt H.D. 1977. Sediment yiled prediction based on watershed hydrology. TransASAE,20(6): 1100-1104.