ارزیابی انتشار دی اکسیدکربن در تولید غلات ایران 1- گندم، جو و ذرت

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 دی 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v1i1.49755

نویسندگان

سارا بخشائی^{* 1}؛ علیرضا کوچکی²؛ مهدی نصیری محلاتی²

¹فردوسی مشهد

²-

چکیده

این مطالعه به منظور محاسبه ردپای کربن در نظام های تولیدی غلات ایران انجام شد. برای این منظور داده های مربوط به پنج سال زراعی (90-1385) برای سه غله مهّم ایران (گندم، جو و ذرت) جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده شامل مقدار مصرف کودهای شیمیایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم)، علف کش ها، حشره کش ها و قارچ کش های مورد استفاده برای هر کدام از غلات مورد بررسی، نیروی کارگری، ماشین آلات، سوخت فسیلی و نیروی کارگری مورد استفاده در فرآیند تولید هر یک از گیاهان زراعی مورد بررسی بود. نتایج این آزمایش نشان داد که کل میزان انتشار کربن در نظام های تولید غلات گندم، جو و ذرت به ترتیب برابر 67/6454، 95/4339 و 8/8722 کیلوگرم معادل دی اکسیدکربن در هکتار بود. آبشویی کود شیمیایی نیتروژن مورد استفاده در تولید این غلات و مصرف سوخت های فسیلی در هر سه گیاه مورد بررسی از مهّم ترین منابع انتشار کربن به اتمسفر بودند. از طرف دیگر نتایج آزمایش نشان داد که گیاه ذرت کمترین ردپای کربن (42/0) را در مقایسه با گندم (52/0) و جو (58/0) داشت. به طور کلی از نظر انتشار معادل دی اکسیدکربن، محاسبه کارایی کربن در نظام های تولیدی گندم، جو و ذرت ایران نشان داد که کارایی کربن در این گیاهان به ترتیب 91/1، 71/1 و 35/2 بدست آمد، این امر نشان داد که نظام تولیدی ذرت ایران با وجود انتشار بیشتر گازهای گلخانه ای نسبت به گندم و جو در کارآتر بود. در نهایت با توجه به نتایج به نظر می رسد که افزایش کارآیی مصرف آب و کودهای شیمیایی و همچنین جایگزین کردن نظام های خاک-ورزی رایج با خا ک ورزی حفاظتی و بی خاک ورزی می تواند برای بهبود پایداری نظام های کشاورزی ایران مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

ذرت؛ گندم؛ جو؛ ردپای کربن؛ گازهای گلخانه ای

مراجع