واکنش خصوصیات زراعی گندم و جو به منابع و مقادیر مختلف سلنیوم در شرایط دیم

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 5، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 46، تیر 1396، صفحه 341-354   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v15i2.50642

نویسندگان

نورعلی ساجدی^{* 1}؛ حمید مدنی²؛ عبداله ساجدی²

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

²دانشگاه آزاد اسلامی اراک

چکیده

به‌منظور بررسی واکنش خصوصیات زراعی گندم و جو به محلول پاشی با منابع و مقادیر مختلف سلنیوم، آزمایشی در سه تکرار طی سال زراعی 1394-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. عوامل آزمایش شامل دو منبع سلنات و سلنیت سدیم، در مقادیر 0، 18 و 36 گرم در هکتار و دو گونه گندم و جو بودند. نتایج نشان داد که طول سنبله بدون ریشک در گندم 4/10 درصد بیشتر از جو بود ولی طول سنبله با ریشک در جو 2/11 درصد بیشتر از گندم بود. شاخص برداشت سنبله در جو 7/21 درصد بیشتر از گندم بود. با محلول پاشی 18 گرم در هکتار سلنیوم، وزن دانه در سنبله نسبت به شاهد 9/4 درصد افزایش یافت. بیشترین وزن دانه در سنبله از محلول پاشی 18 گرم در هکتار سلنیت سدیم حاصل شد. با مصرف 18 و 36 گرم در هکتار سلنیت سدیم، وزن دانه در سنبله به‌ترتیب به میزان 7/13 و1/5 درصد افزایش نشان داد. با محلول پاشی 18 گرم در هکتار سلنیوم عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به‌ترتیب 6 و 4/8 درصد افزایش یافت. نتایج نشان داد که در گندم بیشترین عملکرد بیولوژیک (66/5784 کیلوگرم در هکتار) از مصرف 18 گرم در هکتار سلنیت سدیم حاصل شد. در جو بیشترین عملکرد بیولوژیک (83/5889 کیلوگرم در هکتار) از مصرف 18 گرم در هکتار سلنات سدیم حاصل شد. در گندم بیشترین عملکرد دانه (45/1757 کیلوگرم در هکتار) از محلول‌پاشی 18 گرم در هکتار سلنات سدیم حاصل شد که نسبت به شاهد به میزان 9 درصد افزایش نشان داد. در گیاه جو بیشترین عملکرد دانه از محلول‌پاشی 18 گرم در هکتار سلنات یا سلنیت سدیم حاصل شد.

کلیدواژه‌ها

آبیدر؛ آذر 2؛ زیست توده؛ ویژگی‌های سنبله

مراجع

1. Alda, S., Camelia, M., Cristina-Elena, T., Mirela, P., Diana R., and Delia, D. 2011. The influence of sodium selenite on biometric parameters of wheat, barley and oat seedlings. Journal of Horticulture, Forestry and Biotechnology 15(4): 8- 12.

2. Amweg, E. L., Stuart, D. L., and Weston, D. P. 2003. Comparative bioavailability of selenium to aquatic organisms after biological treatment of agricultural drainage water. Aquatic Toxicology 63: 13-25.

3. Ansarimaleki, Y., Noormandmoayed, F., Nadermahmoodi, K., Azimzadeh, S. M., Roohi, E., Hesami, A., Soleimani, K., Abediasl, G., Pashapoor, H., Pooralibaba, H. R., Dehgan, M. A., Patpoor, M., Eskandari, I., and Salekzamani, A. 2009. Abidar a new barley cultivar for moderate and cold areas of Iran. Seed and Plant 25-1 (1): 227-230.

4. Apel, K., and Hirt, H. 2004. Reactive oxygen species: Metabolism, oxidative stress and signal transduction. Annual Review Plant Biology 55: 373-399.

5. 5-Artlip, T. S., and Wisniewski, M. E. 2002. Induction of Proteins in Response to Biotic and Abiotic Stresses. In: PESSARAKLI, M. (Ed.) Handbook of Plant and Crop Physiology. New York: Marcel Dekker p.657-679.

6. Chen, C. C., and Sung, J. M. 2001. Priming bitter gourd seeds with selenium solution enhanced germinability and antioxidative responses under sub-optimal temperature. Physiologia Plantarum 111:9-16.

7. Emam, Y. 2004. Cereal Production. Shiraz University Press. p175.

8. Fargasova, A. 2003. Toxicity comparison of some possible toxic metals (Cd, Cu, Pb, Se, Zn) on young seedlings of Sinapis alba L. Plant, Soil and Environmental 50: 33-38.

9. Foyer, C. H., and Noctor, G. 2000. Oxygen processing in photosynthesis: Regulation and signaling. New Phytologist 146: 359- 388.

10. Habibi, Gh. 2013. Effect of drought stress and selenium spraying on photosynthesis and antioxidant activity of spring barley. Acta agriculturae Slovenica 101(1): 31-39.

11. Hartikainen. H., Xue, T., and Piironen, V. 2000. selenium as an antioxidant and pro-oxidant in ryegrass. Plant and Soil 225:193–200.

12. Hawrylak-Nowak, B., Matraszek, R., and Pogorzelec, M. 2015. The dual effects of two inorganic selenium forms on the growth, selected physiological parameters and macronutrients accumulation in cucumber plants. Acta Physiologiae Plantarum 37 (41): 1-13.

13. Kashin, V. K., and Shubina, O. I. 2011. Biological Effect and Selenium Accumulation in Wheat under Conditions of Selenium Deficient Biogeochemical Province. Chemistry for Sustainable Development 19: 145-150.

14. Kong, L., Wang, M., and Bi, D. 2005. Selenium modulates the activities of antioxidant enzymes, osmotic homeostasis and promotes the growth of sorrel seedlings under salt stress. Plant Growth Regulation 45: 155-163.

15. Li, H., McGrath, S., and Zhao, F. 2008. Selenium uptake, translocation and speciation in wheat supplied with selenate or selenite. New Phytologist 178: 92-102.

16. Lyons, G., Ortiz-Monasterio., I. Stangoulis, J., and Graham, R. 2005. Selenium concentration in wheat grain: Is there sufficient genotypic variation to use in breeding? Plant and Soil 269: 369-380.

17. 17-Nour-mohamadi, G., Siadat A., and Kashani, A. 2004. Agronomy (Cereal crops). Shahid Chamran University Press. Pp446.

18. 18-Ramos, S. J., Faquin,V., Guilherme, L. R. G., Castro, E. M., Avila, F.W., Carvalho, G. S., Bastos, C. E. A., and Oliveira, C. 2010. Selenium biofortification and antioxidant activity in lettuce plants fed with selenate and selenite. Plant, Soil and Environment 56 (12): 584-588.

19. 19- Rodrigo, S., Santamaria1, O., Lopez-Bellido, F. J., and Poblaciones, M. J. 2013. Agronomic selenium biofortification of two-rowed barley under Mediterranean conditions. Plant, Soil and Environment 59(3): 115-120.

20. 20- Roustaie, M. 2001. Bread wheat Azar 2 Cultivar. Papers collection week of researches finding shift of dryland agricultural research institute, East Azarbyjan agriculture organization No. 648.

21. 21-Sajedi, N. A., 2015. Effects of hydro priming and priming with different rates of selenium along with foliar application on yield and yield components of rain fed wheat. Iranian Journal of Field Crops Research 13(1): 203-210.

22. 22-Sajedi, N. A. and Gholinezhad, A. 2012. Response of yield and yield component of dry land wheat cultivars to salicylic acid and selenium. Iranian Journal of Field Crops Research 10(3): 614-621.

23. 23- Sajedi, N. A., Madani, H., and Naderi, A. 2011. Effect of microelements and selenium on superoxide dismutase enzyme, malondialdehyde activity and grain yield maize (Zea mays L.) under water deficit stress. Notulae Botanicae Horti AgrobotaniciCluj-Napoca 39 (2):153-159.

24. 24- Shanker, A. K. 2006. Countering UV-B stress in plants: does selenium have a role? Plant and Soil 282: 21-26.

25. 25-Tadina, N., Germ, M., Kreft, I., Breznik, B., and Gaberseik, A. 2007. Effects of water deficit and selenium on common buckwheat (Fagopyrum esculentum Moench) plants. Photosynthetica, 45: 472- 476.

26. 26-Tapiero, H., Townsend, D. M., and Tew, K. D. 2003. Dossier: Oxidative stress pathologies and antioxidants: The antioxidant role of selenium and seleno-compounds. Biomedicine and Pharmacotherapy 57: 134-144.

27. 27-Turakainen, M., Hartikainen, H., and Seppanen, M. M. 2004. Effects of selenium treatments on potato (Solanum tuberosum L.) growth and concentrations of soluble sugars and starch. Journal of Agricultural and Food Chemistry 52: 5378-5382.

28. 28- Wang, J., Wanga, Z., Maoa, H., Zhaoa, H., and Huanga, D. 2013. Increasing Se concentration in maize grain with soil- or foliar-applied selenite on the Loess Plateau in China. Field Crops Research 150: 83-90.

29. 29- Xue, T. L., Hartikainen, H., and Piironen, V. 2001. Antioxidative and growth-promoting effects of selenium on senescing lettuce. Plant and Soil 237: 55-61.

30. 30-Yao, X. Q., Chu, J. Z., and Wang, G.Y. 2009. Effects of selenium on Wheat seedlings under Drought Stress. BiologicalTrace Element Research 130: 283-290.

31. 31- Zadox, J. C., Chang, T. T., and Konzak, C. F. 1974. A decimal code for the growth stages of creals. Weed Res 14: 415-421.

32. 32-Zhng, M., Tang, Sh., Huang, X., Zhang, F., Pang, Y., and Huang, Q. 2014. Selenium uptake, dynamic changes in selenium content and its influence on photosynthesis and chlorophyll fluorescence in rice (Oryza sativa L.). Environmental and Experimental Botany 107: 39-45.