اثر پیش‌تیمار با اسید سالیسیلیک بر شاخص‌های رشد و جذب عناصر غذایی گیاهچه کنجد در شرایط تنش شوری

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 2، دوره 15، شماره 4 - شماره پیاپی 48، دی 1396، صفحه 735-746   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v15i4.38712

نویسندگان

حسین صفری^* ؛ شهاب مداح حسینی؛ آرمان آذری؛ محمد حشمتی رفسنجانی

دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

چکیده

به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری و پیش‌تیمار با اسید سالیسیلیک (SA) بر برخی شاخص‌های رشد و جذب عناصر غذایی کنجد (Sesamum indicum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی و چهار تکرار در گروه زراعت دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان اجرا شد. عامل‌های آزمایش پیش‌تیمار بذر در سه سطح (آب مقطر، اسید سالیسیلیک 1 میلی‌مولار و اسید سالیسیلیک 5/2 میلی‌مولار) و شوری در سه سطح (5/2، 6 و 9 دسی‌‌زیمنس بر متر) بودند. یک تیمار بذر خشک هم برای مقایسه با دیگر سطوح پیش‌تیمار در آزمایش در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد در شوری 9 دسی‌زیمنس بر متر پیش‌تیمار با هر دو غلظت SA، سبب افزایش معنی‌دار درصد سبز نسبت به بذر خشک و آب مقطر شد. سطح برگ بوته و شاخص سبزینگی آن نیز در اثر افزایش شوری در بذر خشک و پیش‌تیمار با آب مقطر کاهش یافتند اما با کاربرد 5/2 میلی‌مولار SAمقدار این دو صفت در شوری‌های 6 و 9 دسی‌زیمنس بر متر تفاوت معنی‌داری با شوری شاهد نداشت. از سوی دیگر، پیش‌تیمار با SA سبب کاهش محتوای سدیم و افزایش محتوای پتاسیم اندام هوایی شد. با این حال غلظت منیزیم اندام هوایی در پیش تیمار با 1 و غلظت فسفر در غلظت 5/2 میلی‌مولار SA بیشتر از بقیه تیمارها بود. اثر پیش‌تیمار با SA بر وزن خشک گیاهچه چندان روشن نبود. در تیمارهای بذر خشک، آب مقطر و 5/2 میلی‌مولار SA بیشترین وزن خشک اندام هوایی، ریشه و گیاهچه به سطح شاهد شوری تعلق داشت و با افزایش شوری مقدار آن کاهش یافت. تنها در غلظت 1 میلی‌مولار و در شوری 9 دسی‌زیمنس بر متر، وزن خشک نسبت به شاهد کاهش معنی‌داری نداشت. به‌طور کلی در این آزمایش اثرات مثبت پیش تیمار با SA بیشتر بر بقای گیاهچه و جذب بهتر برخی عناصر غذایی بود.

کلیدواژه‌ها

پرایمینگ؛ کلرید سدیم؛ هورمون

مراجع

1. Ashraf, M., and Foolad, M. R. 2007. Improving plant abiotic-stress resistance by exogenous application of osmoprotectants glycine betaine and proline. Environmental and Experimental Botany 59: 206-16.

2. Ashraf, M., and Oleary, W. 1996. Response of some newly developed salt tolerant genotypes of spring wheat to salt stress, І. Yield components and ion distribution. Journal of Agronomy and Crop Science 176: 91-101.

3. Awad, A. S., Edward, D. G., and Campbell, L. C. 1990. Phosphorus enhancement of salt tolerance of tomato. Crop Science 30: 123-128.

4. Boursier, P., Lynch, J., Lauchli, A., and Epstein, E. 1987. Chloride partitioning in leaves of salt-stressed sorghum, maize, wheat and barley. Functional Plant Biology14: 463-473.

5. Dalia, M. N. 2001. Studies for improving yield potential of some sesame genotypes. PhD dissertation, Cairo University, Cairo, Egypt.

6. Dravid, M. S., and Goswami, N. N. 1986. Significance of leaf phosphorus remobilization in yield production in soybean. Crop Science 32: 420-424.

7. El-Tayeb, M. A. 2005. Response of barley grains to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regulation 45: 215-224.

8. Farooq, M., Basra, S., Wahid, A., Ahmad, N., and Saleem, B. 2009. Improving the drought tolerance in rice (Oryzasativa L.) by exogenous application of salicylic acid. Journal of Agronomy and Crop Science 195: 237-246.

9. Foroodel, S., Sadrabadi Haghighi, R., and Nabavi Kalat, S. M. 2011. Effect of seed priming on seedling growth of sesame under salinity stress. Iranian Journal of Field Crop Research 9: 535-543. (in Persian with English abstract).

10. Gautam, S., and Singh, P. K. 2009. Salicylic acid – induced salinity tolerance in corn grown under NaCl stress. Acta Physiologia Plantarum 31: 1185-1190.

11. Gorji, M. 2008. Effect of Ca and K concentration in hydroponic solution on safflower response to salinity.MSc dissertation, Industrial University of Isfahan, Iran. (in Persian with English abstract).

12. Gunes, A., Inal, A., Alpaslan, M., Eraslan, F., Guneri Bagci, E., and Cicek, N. 2007. Salicylic acid induced changes on some physiological parameters symptomatic for oxidative stress and mineral nutrition in maize (Zea mays L.) grown under salinity. Journal of Plant Physiology 164: 728-736.

13. Hamada, A. M., and Al-Hakimi, A. M. A. 2001. Salicylic acid versus salinity – drought- induced stress on wheat seedlings. Plant, Soil and Environment 47: 444-450.

14. Hayat, S., Ali, B., and Ahmad, A. 2007. Salicylic acid: biosynthesis, metabolism and physiological role in plants. Springer, Netherlands.

15. Heidary sharif abad, H. 2001. Plant and salinity. Research Institute of Forests and Grasslands Publication.199 P. (in Persian).

16. Hussein, M. M., Balbaa, L. K., and Gaballah, M. S. 2007. Salicylic acid and salinity effects ongrowth of maize plants. Journal of Agriculture and Biological Sciences 3: 321-328.

17. Jamil, M., Rehman, S., Lee, K. J., Man Kim, J., Kim, H. S. E., and Rhal, S. 2007. Salinity reduced growth PS2 photochemistry and chlorophyll content in radish. Scientia Agricola 64: 111-118.

18. Karlidag, H., Yildirim, E., and Turan, M. 2009. Salicylic acid ameliorates the adverse effect of salt stress on strawberry. Scientia Agricola 66: 180-187.

19. Kaya, M. D., Okçu, G., Atak, M., Çıkılı, Y., and Kolsarıcı, Ö. 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annus L.). European Journal of Agronomy 24: 291-295.

20. Khan, H. A., Pervez, M. A., Ayub, C. M., Ziaf, K., Bilal, R. M., Shahid, M. A., and Akhtar, N. 2009. Hormonal priming alleviates salt stress in hot pepper (Capsicum annuum L.). Soil and Environment 28: 130-135.

21. Khan, M. Y., Rauf, A., Makhdoom, I., Ahmad, A., and Shah, S. M. 1992. Effect of saline sodic soils on mineral composition of eight wheat cultivars under field conditions. Sarhad Journal of Agriculture 8: 477-486.

22. Khan, N. A. 2003. NaCl inhibited chlorophyll synthesis and associated changes in ethylene evolution and antioxidative enzyme activities in wheat. Plant Biology 47: 437-440.

23. Khodary, A. S. E. 2004. Effect of salicylic acid on the growth, photosynthesis and carbohydrate metabolism in salt stressed maize plants. International Journal of Agriculture and Biology 226: 1560-8530.

24. Li, N., Parsons, B. L., Liu, D. R., and Mattoo, A. K. 1992. Accumulation of wound-inducible ACC synthase transcript in tomato fruit is inhibited by salicylic acid and polyamines. Plant Molecular Biology 18: 477-487.

25. Maas, E. V. 1986. Crop tolerance to saline soil and water.Prospects for Biosaline Research Workshop. Karachi. Pakistan, 205.

26. Mirmohammadi Meibodi, S. A. M., and Gharehiazi, B. 2002. Physiological and breeding aspects of salinity stress in field crops. Industrial University of Isfahan, Iran. (in Persian).

27. Misra, A., and Sricastatva N. K. 2000. Influence of water stress on Japanese mint. Journal of Herbs, Spices and Medicinal Plants 7: 51-58.

28. Shabbir, I., Ayub, M., Tahir, M., Bilal, M., Tanveer, A., Hussain, M., and Afzal, M. 2014.Impact of priming techniques on emergence and seedling growth of sesame (Sesamum indicum L.) genotypes. Scientia Agricola 1: 92-96.

29. Sharma, N., Abrams, S. R., and Waterer, D. R. 2005. Uptake, movement, activity, and persistence of an abscisic acid analog (80 acetylene ABA methyl ester) in marigold and tomato. Journal of Plant Growth Regulation 24: 28-35.

30. Singh, G., and Jain, S. 1981. Effect of some growth regulators on certain biochemical parameters during seed development in chickpea under salinity. Indian Journal of Plant Physiology 20: 167-179.

31. Wang, L., Chen, S., Kong, W., Li, S., and Archbold, D. D. 2006. Salicylic acid pretreatment alleviates chilling injury and affects the antioxidant system and heat shock proteins of peaches during cold storage. Postharvest Biology and Technology 41: 244-251.